AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.06.1994, Page 78

þjóða að aukin samræming á milli þeirra er að verk-
framkvæmd koma hefur ein og sér fækkað göllum í
byggingariðnaði meir en nokkur önnur aðgerð.
GÆÐARÁÐ BYGGINGARIÐNAÐARINS
Gæðaráð byggingariðnaðarins var stofnað með það
að markmiði að samræma gæðamál í byggingar-
iðnaði á íslandi. Að ráðinu eiga aðild 16 stofnanir,
samtök og félög hagsmunaaðila I byggingariðnaði.
Gæðaráðið hefur beitt sér fyrir fræðslu- og kynningar-
starfsemi í gæðamálum og námskeiðum og ráðgjöf
til fyrirtækja. Einnig hefur ráðið unnið með stórum
verkkaupum við að skilgreina gæðakröfur til fram-
kvæmdaaðila. það er reynsla ráðsins að áhugi er á
að taka á gæðamálum hjá flestum í byggingariðnaði
en markaðshvatann skortir. Arkitektar eru almennt
opnir og jákvæðir, en skammt á veg komnir. Verk-
fræðistofur eru margar byrjaðar á að innleiða gæða-
kerfi eða að bjóða ráðgjöf í gæðastjórnun, en nálgast
gæðamálin með ólíkum hætti hver fyrir sig og eru
meir á varðbergi gagnvart utanaðkomandi ráðgjöf.
Framkvæmdaaðilar eru jákvæðir en aðhafast lítið,
kröfuna frá markaðinum skortir. þó eru nokkur stærstu
byggingar- og verktakafyrirtækin vel á veg komin
með að innleiða gæðakerfi.
GÆÐATRYGGING OG ÁBYRGÐIR í BYGGING-
ARIÐNAÐI
Meðalaldur húsnæðis á íslandi er aðeins um 25 ár
og því Ijóst að á næstu árum á viðhaldsþörf þess
eftir að sóraukast. það sem er þó öllu alvarlegra er
að margt af nýlegu húsnæöi er vart komið í notkun
þegar stórfelldra viðgerða er þörf. Gæðastjórnunar
er því vissulega þörf í íslenskum byggingariðnaði.
En gæðastjórnun er ekki „patent"- lausn, heldur
markviss nálgun skref fyrir skref. Gæðaráð
byggingariðnaðarins hefur í þessu samhengi horft
til frænda okkar Dana, en þar hefur m.a. Halldór
Guðmundsson verkfræðingur hjá Teknologisk Institut
starfað að innleiðingu gæðastjórnunar í byggingar-
iðnaði í um 20 ár. Nálgun Dana í gæðamálum í bygg-
ingariðnaði hefur um margt verið skynsamleg. Þeirra
reynsla er sú að ekkert gerist af alvöru fyrr en krafan
um gæðastjórnun kemur frá markaðnum. því hafa
þeir sett þær reglur að við allar framkvæmdir þar
sem opinbert fjármagn kemur við sögu er krafist
gæðatryggingar af öllume r að framkvæmdinni koma,
jafnt hönnuðum sem framkvæmdaraðilum. Þessu ná
aðilar fram með gæðastjórnun, sem byggist á skjal-
festum gæðakerfum, sem geta verið séraðlöguð fyrir
hverja framkvæmd. Mikilvægt er að athuga að hér
er ekki átt við vottað gæðakerfi, heldur einungis
skjalfest. Með því að leggjafram gæðatryggingu lýsir
viðkomandi aðili með hvaða hætti hann hyggst
tryggja að gæði verksins verði í samræmi við kröfur
verkkaupa. „Gulrótin” fyrir hönnuði, efnissala og
verktakana eru ábyrgðir. þeir sem hafa gæðatrygg-
ingu, sem stenst í viðkomandi verki, þurfa að veita 5
ára ábyrgð á framkvæmdinni. Standist gæðatrygging
aðila ekki í reynd verður ábyrgðartíminn ótakmark-
aður. þannig hafa hönnuðir, verktakar og efnissalar
mikinn hag af því að leggja fram gæðatryggingu og
að sjá til þess með gæðastjórnun að hún standist
yfir framkvæmdatímann. Áður en 5 ár eru liðin fer
fram gagnger úttekt á framkvæmdinni og ef hún
stenst skoðun er ábyrgðartími aðilanna 5 ár og við
tekur opinber „gallatryggingarsjóður”. í framkvæm-
daferlinu hafa einnig verið skilgreindar ákveðnar
reglur sem knýja fram samræmingu á milli verkkaupa,
hönnuða og framkvæmdaraðila. Svokölluð „rýni” fer
fram á hönnunarstigi og áður en verklegur hluti hefst
fær verktakinn tækifæri til að „rýna” í hönnunargögn
og verklýsingar. Aðilar hittast síðan með sínar at-
hugasemdir og niðurstöður og fara í svokallaða
„verkefnisyfirferð”. Hugsunin er sú að samræma og
leysa vandamál og galla fyrirfram. það er nefnilega
ódýrara að beita strokleðri til leiðréttinga frekar en
loftpressu. Eins og áður sagði hefur þessi samræm-
ing átt stærstan þátt í að fækka göllum skv. reynslu
Dana.
Gæðaráð byggingariðnaðarins hélt námskeið fyrir
hönnuði, framleiðendur og verktaka í desember sl.
Erindi fluttu þeir Halldór Guðmundsson, verkfræð-
ingur og prófessor Kenneth Hall Murta við arkitekta-
deild háskólans í Sheffield í Bretlandi. Erfiðlega gekk
að fá þátttakendur á námskeiðin og hefur síðan verið
tekin sú stefna að vinna frekar með verkkaupum til
að fá skilgreindar kröfur um gæðastjórnun frá mark-
aðinum.
KRÖFUR MARKAÐARINS UM GÆÐATRYGG-
INGU
Krafan um gæðatryggingu hríslast niður eftir stigan-
um frá þeim sem leggur fram fjármagnið til aðilanna
sem vinna verkið eftir ábyrgðarröð. Sá sem er neðar
í stiganum þarf að sanna að kröfunum sé fullnægt.
76