AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.2001, Síða 35

þessum árum byggt prestsetur sem nú er orðið
setur vígslubiskups. Öll eru húsin tvílyft og með
kvistum.
Rétt um 1980 var borað eftir heitu vatni við bæ-
inn Reyki fremst í Hjaltadal og lögð hitaveitulögn
um 9 km leið heim til Hóla. Sú framkvæmd lagði
grunn að stofnun fyrirtækisins Hólalax h.f. sem var
hlutafélag í eigu ríkisins og veiðifélaga auk ein-
staklinga. Þetta fyrirtæki gerði skólanum kleift að
fara út í kennslu í fiskeldi og síðar rannsóknir.
Á þessum árum var einnig ráðist í að byggja nýtt
hesthús fyrir 50 hross með viðbyggðum flatgryfj-
um og kennsluaðstöðu. Árið 1989 var svo byggð
reiðskemma við hesthúsið, sem gerbreytti allri
kennslu í reiðmennsku og tamningum. Arkitekt
þess húss var Magnús Ólafsson.
Loðdýrarækt var vaxandi atvinnugrein um 1980
og tók Hólaskóli þátt í uppbyggingu hennar.
Kennsla og rannsóknir í loðdýrarækt varð eitt af
meginmarkmiðum skólans. Byggt var loðdýrahús
fyrir refi og minka. Áhugi á þessari búgrein minnk-
aði verulega er fram liðu stundir og fór það svo að
húsunum var breytt í hesthús og rannsóknahús
fyrir hross og hrossasjúkdóma.
Árið 1992 voru ný fjárhús tekin í notkun. Þau
voru með nokkru nýju sniði, m.a. var áburðarkjall-
ari lokaður og miðað við að vatnsblanda taðið og
því síðan dælt upp úr kjallaranum. Nýlega var
þessum fjárhúsum breytt í hesthús og eru nú á
staðnum hesthúspláss fyrir um 170 hross.
Hið forna menntasetur nútímans
Við uppbyggingu á aðstöðu fyrir skólastarf og
rannsóknir á Hólum er áhersla lögð á að nýta
gamlar byggingar. Segja má að þetta marki
menntasetrinu nokkra sérstöðu. Þessi stefna er í
takt við það markmið að öll uppbygging á Hólum
mótist af virðingu fyrir sögu, menningu og um-
hverfi. Nú síðast í júní 2001 var vígð ný kynbóta-
stöð í bleikjueldi í gamla fjárhúsinu sem er frá
1927. Hér er því rannsóknastöð í fiskeldi sem að
grunninum er hönnuð af Guðjóni Samúelssyni! Þá
er gamla fjósið og hlaðan á Hólum smátt og smátt
að öðlast nýtt hlutverk. í haughúsinu er nú starf-
rækt vatnalífssýning og í gamla mjólkurhúsinu er
nú rannsóknaaðstaða í fiska- og vatnalíffræði. Þá
er gamla fjósamannsíbúðin uppgerð og hýsir
tölvumann staðarins! Ein hugmyndin er að fjós-
hlaðan verði innréttuð sem fyrirlestrasalur.
Hin mismunandi svið sem skólinn leggur stund á
gera ólíkar kröfur um aðstöðu. Til dæmis þarf mik-
ið húsnæði fyrir hesta og alla þá kennslu og
rannsóknastarfsemi sem þar er um að ræða.
Þetta húsnæði stendur nokkuð afmarkað suður af
meginbyggðinni. Þar er nú verið að hefjast handa
við byggingu nýrrar reiðhallar og þar er stefnt að
því að hýsa nýstofnað Sögusetur íslenska hests-
ins.
Vel er staðið að skipulagsmálum á Hólum. Ný-
lega voru samþykktar nokkrar breytingar á eldra
aðalskipulagi staðarins og þar er gert ráð fyrir
aukinni íbúabyggð, kennslu og rannsókna-
húsnæði. Nú stendur fyrir dyrum að vinna nýtt
aðalskipulag fyrir staðinn sem nær til enn stærra
svæðis. Þetta er í samræmi við áætlanir um aðal-
skipulag Skagafjarðar. Hólaskóli og Hólastaður
hafa umtalsverða vaxtarmöguleika og nú er til
dæmis mikil þörf fyrir nýtt íbúðarhúsnæði, bæði
fyrir nemendur og kennara. Nemendur búa flestir
í smáhýsum. í þeim eru 19 íbúðir sem geta hýst
allt að 56 einstaklinga. Margir ferðamenn sækja
Hóla heim og mikil uppbygging hefur verið í ferða-
þjónustu á staðnum. Herbergin á loftinu í skóla-
húsinu og annað laust húsnæði er nýtt sem
sumarhótel, en þörf er á meira gistirými.
Staðarsýn Hóla er einstaklega glæsileg. Flestir
sem koma heim til Hóla hafa orð á þeim sterka
andblæ liðinna alda sem þar ríkir. Fögur og stór-
brotin náttúra gefur staðnum glæsilega umgjörð.
Nýbyggingar framtíðarinnar munu taka mið af
þessu.
Starfsemin á Hólum snýst um málefni sem
koma mikið við sögu við nýsköpun og eflingu
atvinnulífs þjóðarinnar. Að þessu leyti er Hólaskóli
ákveðinn merkisberi hins víðtæka hlutverks
landbúnaðarins á 21. öldinni. Tækifæri til frekari
þróunar starfseminnar eru greinileg og unnið er
hörðum höndum að því að láta þessi tækifæri
verða að veruleika.
Frekari uppbygging Hóla sem háskólaþorps og
menningarseturs er afar spennandi og þarft verk-
efni. Hin gömlu sannindi að aukin þekking sé lykil-
atriði við farsæla þróun byggðar eru svo sannar-
lega í fullu gildi nú á tímum landsbyggðaflótta.
Efling mennta- og rannsóknastofnana í hinum
dreifðu byggðum landsins er einhver besta fjár-
festing sem hægt er að hugsa sér við þróun fjöl-
breytts atvinnulífs, nýsköpunar, góðs mannlífs og
samfélagsmyndunar. ■
33