Úrval - 01.10.1954, Page 56

54
1ÍRVAL
undir forustu negrahertogans
von Marmelade. Christophe sá
sitt óvænna og skaut sig með
silfurkúlu.
í suðurhluta landsins ríkti um
þessar mundir múlattahershöfð-
inginn Alexandre Pétion. Iiann
var forseti ríkisstjórnar, sem
skipuð var úrvalsmönnum úr
hópi þeirra múlatta, sem Prakk-
ar höfðu gefið frelsi. Hann út-
hlutaði fyrrverandi hermönnum
jarðnæði og var mildur stjórn-
andi. Þegar Christophe féll,
gengu Norðlendingar forsetan-
um á hönd. En kæruleysið í
efnahagsrnálum, sem ríkti á
dögum Pétions bar slæman á-
vöxt. Sykurframleiðslan, sem
árið 1791 hafði numið 67000
lestum, var komið niður í 15
lestir árið 1826.
Hinn strjálbýlli austurhluti
eyjarinnar, þar sem spænska
var aðalmálið, varð að sjálf-
stæðu ríki, Dominika lýðveldinu.
Umheimurinn gleymdi hinni
svefnhöfgu, litlu eyju, og sjálf
virtist Haiti sofa Þyrnirósu-
svefni næstu hundrað árin, með-
an fljót hennar þurru, moldin
missti frjómagn sitt, fólkið
sljóvgaðist og stjórnarfarinu
hrakaði með hverri nýrri bylt-
ingu. Fram til ársins 1912 voru
ellefu af átján forsetum Haiti
hraktir í útlegð. Á f jórum árum
var einn forseti sprengdur í loft
upp í höll sinni, annar drepinn
á eitri, og þrír myrtir á annan
hátt.
Enn ein bylting brauzt út und-
ir forustu metorðagjarns stjórn-
málamanns, Guillaume Sam að
nafni. Bandaríkin, sem óttuðust
ný afskipti evrópskra þjóða af
málum Haiti, sendu orustuskipið
,,Washington“ með Caperton
flotaforingja sem fulltrúa sinn
til samninga við Haiti. Flotafor-
inginn tók upp samninga við
Sam, bauð honum hernaðarað-
stoð, en varaði hann við að ræna
og brenna borgir og býli. Sam
hafnaði boðinu, lét taka 167
pólitíska andstæðinga sína af
lífi, en flýði seinna á náðir
franska sendiráðsins og baðst
hælis. Óður múgurinn brauzt inn
í sendiráðið; Sam fannst þar
undir rúmi, var dreginn út á
götu og bókstaflega rifinn í
tætlur. Höfuð hans var borið á
stöng í sigurgöngu um götur
Port-au-Prince.
Caperton flotaforingi setti á
land fimm deildir sjóliða, sem
afvopnuðu uppreisnarmenn og
bófa, sem höfðust við í fjöllun-
um, fékk bændunum jarðir sín-
ar aftur og losaði þjóðina við
hinn sífellda ótta við uppreisn-
ir og byltingar. Hin ameríska
hernaðarstjórn kom á innlendu,
vopnuðu lögregluliði og létti
þannig af íbúum Haiti hinum
óbærilega kostnaði af því að
halda uppi stórum her, sem
stjórnað var af hvorki meira né
minna en 6500 hershöfðingjum
og herráðsforingjum.
Árið 1916 gerði Haiti samn-
ing við Bandaríkin þar sem seg-
ir m. a: „Stjórn Bandaríkjanna