Úrval - 01.10.1954, Side 75

„KLETTABÓMULL“
73
bergtegund, en ekki steingerð-
ar trjáa- eða jurtaleifar.
Þræðirnir eru eins fínir og
silki. Það er hægt að draga þá
úr æðunum með nöglunum. Við-
komu er aspestmoli ekki ósvip-
aður sápumola, en hann er harð-
ur eins og járn. Bregði maður á
hann hnífi, markar hann ekk-
ert spor, en verður bitlaus. Og
þó er hægt að tæta þræðina með
nöglunum í mjúkan, silkikennd-
an vöndul. Það er hægt að vefa
dúk úr þeim, en ekki kviknar
í honum þó að eldspýta sé borin
að honum.
I ritum Rómverja er talað
um asbest. Plútark minnist á
lampakveiki úr asbest, sem not-
aðir voru í musterum. Heródót
segir, að asbestklæði hafi verið
notuð utan um lík, sem brennd
voru, til að varðveita öskuna.
Asbestklæði, sem notað var í
þessum tilgangi, er til á safni
í Vatíkaninu. Pliny talar um as-
bestklæði sem „sjaldgæfan og
dýrmætan dúk, útfararklæði
konunga“.
Marco Polo segir frá því í
ferðabókum sínum, að í Tartary
hafi hann séð klæði, sem ekki
gat brunnið. Þegnar Kubla
Khan sögðu honum, að það
væri „ofið úr salamöndruhári".
En Marco var ekki trúgjarn og
tók sögunni með varkárni.
Seinna komst hann að því, að
klæðið var raunverulega ofið úr
þráðarefni, sem fannst í klett-
um í Síberíu. Nútíma námuverk-
fræðingar hafa fundið asbestlög
þau, sem Marco talar um.
Karl mikli keisari, sem uppi
var á áttundu öld, notaði asbest-
dúka. Sagt er, að þegar sendi-
boðar Harun-al-Raschids komu
á fund hans, hafi hann fleygt
dúknum af veizluborðinu í eld-
inn. Mikil var undrun sendiboð-
anna, þegar dúkurinn brann
ekki. Tilgangur keisarans var
sá, að sýna að hann væri fjöl-
kunnugur og að hyggilegra væri
fyrir soldáninn að senda ekki
lið sitt gegn slíkum galdra-
manni.
Þegar Evans Williams hóf
námugröftinn í Quebec grunaði
hann ekki, að hann yrði eins
mikill og raun varð á. Gryf jurn-
ar urðu stöðugt fleiri og fleiri
og borg tók að rísa í kringum
þær. Lengi vel bar hún ekkert
nafn, unz póstafgreiðslukona
fann upp á að kalla hana
Asbestos.
Nú er Asbestos í Quebec fyrir-
myndarborg og námurnar þær
stærstu sinnar tegundar í heim-
inum. Kanada flytur nú út
hundruð þúsundir lesta af asb-
esti á ári hverju, og vísindamenn
ætla, að námurnar muni endast
í 150 ár enn.
Aðalgryfjan er nú orðin fer-
legur gígur, um mílu í þvermál.
Þó að Empire State Building,
hæsta hús í heimi, væri sett á
botn hennar, mundi það ekki ná
upp fyrir brún. Ein vélskóflan
í gryfjunni er stærsta vélskófl-
an sem til er í Kanada. Meira