Úrval - 01.10.1954, Blaðsíða 95

ANTON TJEKOV
93
ir sem sitja í dómarastólum
og ákveða örlög mannanna!“
Hann kunni þá list að eygja
og undirstrika hversdagsleikann
— en það kunna þeir einir sem
krefjast mikils af lífinu og eru
haldnir brennandi þrá til að sjá
mennina látlausa, fagra, sam-
ræmda. Hversdagsleikinn hittir
ávallt í honum strangan og
miskunnarlausan dómara.
Einhver sagði honum að
ritstjóri vinsæls tímarits sem
predikaði stöðugt náungans-
kærleika og samlíðun, hefði,
alveg að ástæðulausu, svívirt
starfsmann einn við járnbraut-
ina, og væri yfirleitt mjög ill-
yrmislegur við alla undirmenn
sína.
,,Auðvitað!“ sagði Anton
Pavlovits og brosti dapurlega.
„Þetta er höfðingi, menntamað-
ur . . . hann hefur verið í
menntaskóla! Faðir hans gekk
á klossum, en hann sjálfur er í
gljáfægðum lakkskóm . . .“
Og það var eitthvað í rödd
hans sem gerði orðið ,,höfðingi“
að núlli og nixi.
„Mikill hæfileikamaður!"
sagði hann um blaðamann nokk-
urn. „Hann skrifar svo tiginbor-
inn stíl, svo skrúðmikinn . . . og
blóðlausan. En hann fer með
konuna sína eins og fáráðling
frammi fyrir öllum. Og vinnu-
konuherbergið hjá honum er svo
rakt að stúlkurnar eru alla tíma
kvefaðar."
„Eruð þér hrifinn af X . . . ,
Anton Pavlovits?"
„Já, afskaplega,“ sagði Tje-
kov og hóstaði. „Hann veit allt.
Hann les einhver ósköp. Ég á
hjá honum þrjár bækur. Hann
er utan við sig. I dag segir hann
að þú sért mikill afbragðsmað-
ur, en á morgun segir hann frá
því að þú hafir stolið inniskóm
frá eiginmanni hjákonu þinnar,
svörtum silkiskóm, bryddaða
bláu . . .“
Einhver kvartaði yfir því hve
„alvörugreinar“ stóru blaðanna
væru leiðinlegar og tyrfnar.
„En það ætti enginn að lesa
þessar greinar,“ sagði Anton
Pavlovits sannfærandi. „Þetta
eru vináttubókmenntir . . . bók-
menntir samdar af kunningjun-
um. Þeir gætu heitið Rauður,
Surtur og Hvítur. Sá fyrsti
skrifar grein, annar svarar, sá
þriðji skrifar um ósamkvæmni
hinna tveggja. Segja má þeir
spili vist við dauðann. En að
hvaða notum allt þetta má koma
lesandanum, um það spyrja þeir
aldrei sjálfa sig.“
Dag einn kom til hans kven-
maður, holdug og sæl, mjög tig-
in í klæðaburði, og reyndi að
tala „á tjekóvska vísu.“
„Mér leiðist lífið, Anton Pav-
lovits! Allt er svo grátt: fólkið,
himinninn, hafið, jafnvel blóm-
in, allt er grátt í mínum augum.
Mig langar ekki til neins . . .
Kvíðinn hefur búið um sig í
hjarta mínu . . . Það er eins og
sjúkdómur . . .“