Úrval - 01.10.1954, Blaðsíða 98

Úrval - 01.10.1954, Blaðsíða 98
96 ÚRVAL ingu þeirra, þrungna af biturri ádeilu. Háttvirtur lesandi hlær dátt að Dóttur Albions án þess að átta sig á því að í þessari sögu spottar hinn vel nærði sóma- maður einstæðingskonu, ókunna öllu og öllum. Og í sérhverrri kímnissögu Tjekovs greini ég djúpt, niðurbælt andvarp hins sannmannlega hjarta — andvarp örvilnaðar samúðar með þessu fólki sem kann ekki að gæta virðuleika síns, lifir eins og þrælar af því það lútir ofbeldinu án nokkurrar and- spyrnu og trúir ekki á neitt, nema ef vera skyldi sína eigin þörf til að éta á degi hverjum kraftmikla súpu, skynjar ekkert utan óttans, óttans við að verða fyrir barðinu á þeim sterku. ,'Jnginn hefur skilið af því- líkri skarpskyggni, þvílíkum næmleika sem Tjekov hið sorg- lega við smæstu hliðar tilver- unnar; enginn á undan honum hefur kunnað að birta mönnum af svo miskunnarlausu raun- sæi auðvirðileik og angist þeirra sem lifa í hinni geldu óreiðu borgaralegrar meðal- mennsku. Hversdagsleikinn var óvinur hans: alla sína ævi barðist hann gegn honum; lýsti honum í skörpum dráttum, ástríðulaust. Og hann kunni að afhjúpa hin rotnandi áhrif hans einmitt þar sem allt virtist svo skínandi, svo þægilegt, við fyrstu sýn. Og hversdagsleikinn lék hann grálega í hefndarskyni undir lokin: lík hans — lík skáldsins var flutt í ostruvagni. . . I hinum grænsaurga lit þessa ostruvagns birtist mér gleitt bros meðalmennskunnar sem hrósaði sigri yfir föllnum óvin; í blöðunum mátti lesa ótölulegar minningargreinar um Tjekov, ritaðar af gugginni hræsni, en að baki greindi ég kalt og fúlt más þessarar sömu meðal- mennsku sem fagnaði leynilega dauða óvinar síns. Þegar maður les smásögur Tjekovs, er eins og fyrir augu manns beri einn þessara þung- búnu daga, síðla hausts: loftið er svo gagnsætt að nakin trén, mjó húsin og gráleita mennina hyllir uppi í þögulli álösun . . . Allt er framandi, hljótt, kyrr- stætt, aflvana. I f jarska eru blá- ar eyðimerkur sem renna saman við fölan hirnininn og blása köldum gusti á jörðina alþakta svaði. Andi höfundarins, áþekk- ur sól haustins, bregður nöprum ljóma yfir troðnar brautir, hlykkjótta stigi, þröng og saurug hús þar sem vesælar mannverur stynja af leiðindum og leti og fylla hýbýli sín frá- leitum, slensfullum kvíða. Þarna sjáum við Douchetchku; hún líður áfram óróafull eins og grá mús, fögur og indæl kona sem elskar svo heitt og svo blint. Þó maður gæfi henni löðrung, mundi hún ekki þora að kveina upphátt. Við hlið hennar hnípir
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.