Úrval - 01.02.1955, Side 35

EITT AF FURÐUVERKUM HEIMS Á KVIKMYND
33
lír greipum, og með 7. konungs-
ættinni kom hrunið. Faraóar
hennar sátu samtals aðeins 70
daga að völdum. Grafhýsum
þeirra hefur verið hrófað upp,
þau eru vesælar eftirlíkingar af
dýrð og veldi fyrri tíma; í
brunnum og undir gólfum must-
eranna hafa fundizt brotin lík-
neski og guðamyndir, sem bera
vitni um uppreisnartíma. Það
varð aðli og embættismönnum
til björgunar, að þeir höfðu í
rauninni engu ráðið, allt vald
var í höndum faraós. Nú var
hann sviftur dýrðarljómanum,
og hin kúgaða þjóð sá aðeins
venjulegan mann, grimman
harðstjóra, sem með miskunnar-
lausu gerræði sínu hafði um síð-
ir magnað svo heiftina í brjóst-
um fólksins, að það reis gegn
honum. Hinir miklu þrælaher-
skarar gerðu uppreisn gegn
böðli sínum og öllu hans hyski.
Og meðan uppreisnin fór eins
og logi yfir landið, gerðist það
í fyrsta skipti í sögunni, að hið
þjáða mannkyn hóf upp raust
sína, já, í fyrsta skipti færir
maður boðskap sinn til með-
bræðra sinna í letur. Fram að
þeim tíma var ekki annað skráð
á blað en reikningar, musteris-
áletranir, og stöku sinnum
skrautmyndir hirðsnákanna af
húsbændum sínum. En á papýr-
us finnum við samtímalýsingu
á þeirri þjóðfélagsbyltingu, sem
sagan greinir frá. Sá, sem skrá-
ir, heitir Ipuwer og skrif sín
kallar hann „Aðvaranir spá-
manns". „Ég sýni þér landið í
eymd og volæði,“ skrifar hann,
„sá sem hafði veikan arm, er
nú sterkur, sá sem var neðstur
er nú efstur — hinn fátæki verð-
ur ríkur, hinir ríku verða að
borða af fórnarbrauðinu.“ Sá
sem áður varð að láta sér nægja
að spegla sig í vatninu, hefur nú
fengið spegil. Ambáttir ganga
með gull og gimsteina um háls-
inn, en húsmæður þeirra hafa
orðið að grípa betlistafinn.
Börnum konungsins er kastað í
múrveggi, og þeir sem áður
höfðu kysst duftið við fætur
hans réðust nú inn í konungs-
höllina og drógu faraó út á hár-
inu. Og í kjölfar uppreisnarinn-
ar kom agaleysi og lögbrot;
vopnaðir hermenn, asíumenn og
eyðimerkurbúar herjuðu um
landið, svo að bóndinn varð að
plægja með vopn í hendi og bú-
peningurinn lenti á flæking . . .
Allt landið er orðið eyðimörk,
segir Ipuwer, og hann heldur
áfram og lýsir pestinni, sem
kom í kjölfarið og sópaði líkun-
um út í Níl, sem fyrir löngu
var orðin fjöldagröf. En þetta
var uppreisn, sem borin var uppi
af tilfinningum, fólkið skorti
foringja, sem gætu skýrt fyrir
því frelsishugsjónina, svo að það
gæti gripið hana og byggt á
henni til frambúðar. Þessvegna
leiddi þessi bylting, eins og
margar síðar, aðeins til nýrrar
harðstjórnar, til valdatöku að-
alsins og sköpunar' lénsveldis.