Úrval - 01.02.1955, Síða 38

36
ÚRVAL
að hnýsast í: það verður að
nægja, að við sem skrifum vit-
um það.
Það sem ég ætla að gera
núna er einmitt gott dæmi um
þetta. Ég finn hjá mér ómót-
stæðilega löngun til að skrifa
um það háleita efni, sem titill
þessarar greinar segir til um.
Það er gert í góðum ásetningi,
en þó er eins og ég finni þeg-
ar í upphafi til dálítils óró-
leika af þeirri einföldu ástæðu
að ég veit bókstaflega ekkert
um efnið. Það er ekki aðeins,
að ég er og hef alltaf verið
ókvæntur, heldur get ég ekki
einu sinni fært mér til tekna
það smáævintýri sem nefnist
trúlofun. Auk þess hef ég lítið
fengizt við að grúska í lærdóms-
ríkum handbókum um eðli hjóna-
bandsins og hvernig því skuli
lifað, og í sálfræðilegum skáld-
skap um erfiðleika og ham-
ingju í hjónabandinu er mér af
meðfæddri ástæðu fyrirrnunað
að leita halds eða trausts. Það
er líkt ástatt fyrir mér og Jac-
ques í sögu Anatole France,
La Rótisserie de la reine Pé-
dauque: það litla sem ég veit
um efni mitt hef ég því miður
ekki úr bókum, heldur aðeins
úr ófullkominni (og óbeinni)
reynslu sjálfs mín.
En þessum þekkingarskorti
og reynsluleysi fylgir einn
kostur: ég get litið á hjóna-
bandið með tilfinningum' sem
næstum gætu verðskuldað heit-
ið hrifning eða draumkennd að-
dáun. Tahiti og Kanaríeyjar
eru draumalönd margra, sem
aldrei hafa stigið fæti á þess-
ar eyjar eða komið nálægt þeim,
og kannski einmitt þessvegna.
Úr fjarlægðinni sjáum við þar
einungis frið, fegurð og birtu;
það er ekki fyrr en við stígum
fæti á þær, að við eigum á
hættu að friðurinn spillist af
flugnabiti og jarðskjálftum.
Þannig er hjónabandið í aug-
um mínum: ég get enn litið á
það sem einskonar Kanaríey
þar sem ætla má að gulir fugl-
ar, rauðir ávextir og krydd eigi
heima, og ósk mín er að geta
varðveitt þessa björtu mynd
eins vel og unnt er.
I reyndinni er það auðvitað
aðeins sá ókvænti sem er þann-
ig settur að hann getur lof-
sungið hjónabandið skilyrðis-
laust. Ummæli hins kvænta í
þá átt eru alltaf tortryggileg; ■
einungis það sem hann kynni
að segja um ókosti þess gæti
íalizt hafa gildi, því að þá
hefði hann enga ástæðu til að
ýkja eða rangfæra. Segi hann
því á hinn bóginn eitthvað til
hróss, á hann á hættu að vera
grunaður um, að hann láti
stjórnast af óhjákvæmilegri
tillitssemi við betri helming
sinn — annaðhvort af ótta eða
drengskap — eða þá að hrós-
yrðin séu tilraun til að halda
sjálfsvirðingmini, gera gott úr
því, sem í rauninni er allt ann-
að en gott.
En þó að eiginmaðurinn geti