Heimili og skóli - 01.08.1970, Blaðsíða 8

vita af nálægð móður sinnar, vita að þau
geti sífellt leitað til hennar með spurningar
sínar og vandamál eða hjúfrað sig í faðm
hennar af hreinni ástúðarþörf. Eftir þessu
munu skilningsríkar mæður hafa tekið. —
Þegar eg var að semja þetta spjall um dag-
inn, leit inn til mín miðaldra kona, sem eg
þekki. Hún fór að segja mér frá barnabörn-
um sínum og bera þau saman við sín eigin
börn, þegar þau voru á sama aldri. Hún
sagði m. a. þetta: „Þegar mín börn komu
lieim úr skólanum, kölluðu þau alltaf
,mamma‘ og leituðu mig uppi, en nú eru
ungu konurnar ekki heima, þær eru í vinnu,
þegar börnin koma, og þau verða að sjá um
sig sjálf.“ Enn þá eru ungar mæður tæplega
jafn oft fjarri heimili sínu og hún virðist
álíta, þó að margt knýi í þessa átt. Hins veg-
ar munu margar mæður kannast við það
hátterni barnanna, sem hún lýsir, og það tal-
ar sínu rnáli. Börn þurfa að njóta þessara
móðurlegu töfra, sem létta vonbrigðum og
ótta af ungum hug. Þeim er þetta nauðsyn-
legt til þess, að með þeim þróist sú öryggis-
kennd, sem er skilyrði fyrir geðrænu jafn-
vægi og þroskuðum persónuleika.
Rannsóknir, sem gerðar hafa verið í ýms-
um löndum á hegðun ungmenna og þeim
uppeldiskjörum, sem þau nutu í bernsku,
hafa leitt ótvírætt í ljós, að þeim börnum,
sem nutu óslitinna samvista við móður sína
allt frá fæðingu, hættir miklu síður til að
leiðast út á glapstigu heldur en börnum, sem
ólust upp aðskilin frá móður sinni. Hin fyrr-
nefndu sýna miklu meiri andlegan og sið-
ferðilegan þroska, eins þótt foreldrar þeirra
búi við kröpp kjör. Niðurstöður slíkra kann-
ana sýna, að áhrifin frá móðurinni grípa
djúpt inn í verund bamsins og alla þróun
þess. Ef þau tengsl rofna, leiðir það oft til
röskunar á geðrænu jafnvægi barnsins og
veldur móðurinni miklum sársauka.
Þessar staðreyndir sýna, að örðugt mun
reynast að finna fullgildan staðgengil móð-
urinnar, nema þegar svo ber til, að hann
óskar að taka barnið sem sitt eigið. Ef barn
skilst frá móður sinni bráðlega eftir fæð-
ing, en önnur kona gengur því varanlega í
móðurstað, þá myndast oftast sterk ástúðar-
tengsl milli þeirra eins og barnið væri henn-
ar eigið afkvæmi. Af þeim umskiptum bíða
börn sjaldan geðrænt tjón.
Þó að ást móður sé barninu mikilvæg,
þarf hún ekki að vera bundin yfir því sí og
æ. Ef tilfinningasamband þeirra er óraskað,
þolir það oftast vel nokkurra vikna aðskiln-
að, t. d. vegna nýrrar fæðingar. Vitanlega
veltur mikið á því, hvernig barnið er búið
undir slíkan skilnað og hvaða umönnunar
það nýtur, meðan á honum stendur. En
mestu varðar þó, að það finni móðurfaðm-
inn jafn opinn, þó að lítið systkin hafi bætzt
í hópinn. Annars er hætt við að vanréttis-
kennd og afbrýðissemi vakni. Þetta er nokk-
uð vandasamt atriði, sem ungar mæður ættu
að gefa meiri gaum en almennt gerist.
Það kemur vitaskuld oft fyrir, að ungt
barn þarf um stundarsakir að skiljast frá
móður sinni, m. a. vegna veikinda. Ef barn
þarf að dvelja á sjúkrahúsi, getur móðirin
ekki annað gert en að heimsækja það eins
oft og læknar þess leyfa og fullvissa það um
að það fái bráðum að koma heim til henn-
ar. Aðskilnaður fær minna á barnið, þótt
móðirin leggist á sjúkrahús, ef það sjálft er
heima í venjulegu umhverfi sínu að öðru
leyti. Vegna þessara áhrifa kunnugleikans
er betra að skilja ungt barn eftir heima en
að taka það með í ferðalag. Ung börn þola
ferðalög illa, enda raskast þá dagleg regla.
52
HEIMILI OG SKOLI