Heimili og skóli - 01.08.1970, Blaðsíða 10

veitir þeim frelsi til að helga sig atvinnu-
starfinu einhuga, eða að eignast börn og
verða þá — að minnsta kosti um árabil —
að skipta sér á milli uppeldis þeirra og laun-
aðs starfs utan heimilis.
Margir telja, að draga megi úr efnahags-
legu misrétti, sem móðurhlutverkið veldur
milli kynjanna, með því að greiða mæðrum
laun fyrir uppeldi barnanna. Tveir aðiljar
koma til greina sem launagreiðendur:
barnsfaðirinn og ríkissjóður. Ef við gerum
ráð fyrir í fyrra tilvikinu, að barnsfaðirinn
sé eiginmaður móðurinnar og fyrirvinna
heimilisins, þá merkja laun til móður af
tekjum hans ekkert annað á langflestum
heimilum en sérstaka tilhögun um ráðstöfun
þess aflafjár, sem til umráða væri mánaðar-
lega. Því yrði eftir sem áður varið til brýn-
ustu heimilisþarfa, nema auður sé fyrir
hendi. Slík launagreiðsluráðstöfun kynni í
ýmsum tilvikum að leysa nokkurn sambúð-
arvanda, en útþrá ungrar konu myndi hún
ekki sefa né fullnægja atvinnumetnaði henn-
ar. Ef ríkissjóður (eða hliðardeild hans:
Tryggingastofnun ríkisins) greiddi mæðr-
um uppeldislaun, þá væri að nokkru leyti
leiðrétt misrétti milli kvenna, sem ala börn
sín upp sjálfar, og hinna, sem stunda at-
vinnu utan heimilis og eru barnlausar eða
fela opinberum stofnunum uppeldi barn-
anna. Tekjur heimilisföðurins skertust þá
ekki þessa vegna, nema að því leyti sem
skattar legðust á hvert heimili til þess að
standa undir hinum nýju launagreiðslum.
Uppeldi eigin barna væri þá orðin atvinnu-
grein; móðirin væri verktakinn.
Mörgum sýnist sem þarna hilli undir rétt-
lætis- og sæluríki framtíðarinnar. Því fylg-
ir þó nokkur vandi. Ef móðurhlutverkið
verður atvinna og mæður atvinnustétt,
hversu fjölmenn á þá sú stétt að vera? Ekk-
ert ríki kostar til lengdar miklu fjölmenn-
ari atvinnustétt en það hefir þörf fyrir. Og
ef við lítum til annarra þjóða og mannkyns-
fjölgunarinnar í heild, þá er auðsætt, að
takmörkun barneigna er ein brýnasta krafa
framtíðarinnar. Hverjar fá þá inngöngu í
stéttarfélag mæðra? Eiga barneignir og upp-
eldi eigin barna að verða sérstakt forrétt-
indastarf útvalinna kvenna, sem að fjölda
til takmarkast við reiknanlega mannfjölgun-
arþörf þjóðfélagsins? Unnendum frelsis
mun óa við slíkri lausn, en trúlega eru fram-
undan tímar miskunnarlauss raunsæis.
V.
Varlega ber þó að spá um samfélagsþró-
un framtíðarinnar, því að þar eru margir
þættir óvissir og fram geta komið mótandi
öfl, sem við þekkjum ekki nú. Samt þarf að
horfast í augu við samfélagsvanda nútíðar
og næstu framtíðar. Ef þeirri kröfu verður
fast fram haldið, að konan keppi fullum fet-
um við karlinn á almennum vinnumarkaði,
þá verður hið opinbera að létta mæðrum
uppeldisstarfið framar en nú gerist almennt
og í því formi, að þær geti átt meginhlut-
deild í því framvegis. Liggur þá beinast við
að koma upp almennum leikskóla fyrir börn
á aldrinum 3ja til 6 ára og dagheimilum,
þar sem brýn þörf krefði, en síðan hæfu 6
ára börn nám í almennum barnaskóla, sem
yrði þá að vera með nokkru leikskólasniði
fyrst í stað fyrir þroskaminnstu börnin og
þyrfti að rækja uppeldisþáttinn jafnframt
fræðslunni miklu framar en hann gerir nú.
Vegna vinnu mæðra utan heimilis yrði að
lengja árlegan skólatíma, enda knýr marg-
vísleg önnur nauðsyn á um það.
HEIMILI OG SKÓLI
54