Heimili og skóli - 01.03.1975, Blaðsíða 51

UMSAGIMIR UM BÆKUR
FRÁ RÍKISÚTGÁFU NÁMSBÓKA
Aldahvörf — Ellefta öldin í sögu
íslendinga.
Eftir Þórleif Bjarnason.
Hin fornu tún — Reykjavík í ellefu
aldir.
Eftir Pál Líndal.
Hjá Ríkisútgáfu námsbóka eru fyrir
nokkru komin út tvö rit í nýjum bókaflokki
sem ber heitið Land og saga. Undirtitill
bókanna gefur til kynna að þær séu gefnar
út í tilefni ellefu alda afmælis íslands-
byggðar.
Á tililblaði bókanna er skráð að þær séu
gefnar út 'hjá Bókagerðinni Aski og er það
eins konar dótturfyrirtæki Ríkisútgáfunn-
ar. Og er það alls ekki óþekkt fyrirbæri að
bókaforlög gefi út bókaflokka undir sér-
stöku útgáfuheiti.
Hvað veldur því að Ríkisútgáfan hefur
valið þessa leið er mér ekki vel ljóst. Kann
að vera að því ráði einhverju, að hér eru
á íerðinni sölubækur, ætlaðar til sölu jafnt
í skólum sem á almennum markaði.
Höfundar bókanna, þeir Þórleifur
Bjarnason og Páll Líndal, eru löngu lands-
kunnir menn af störfum sínum, eldlegum
áhuga á þjóðlegum fræðum og sögu lands-
ins. Lætur Þórleifur m. a. þau orð falla í
formála bókar sinnar:
„Saga og fleiri svonefndar lesgreinar
virðast ekki á undanförnum áratugum hafa
notið mikillar virðingar meðal sumra nem-
enda framhaldsskólanna. Er títt að heyra
þá kalla þær greinar kjaftafög. Einhver
misvísun er í því rnati. Þetta eru einar
mestu menningargreinar skólanna, sem
leggja ber rækt við. Nágrannaþjóðir okkar
kalla þær ,,kulturfög.“ Nám í þessum grein-
um mun oft hafa orðið hér yfirborðskennt
og samhengislítið. Kennslubókin getur átt
einhvern þátt í því, en hún verður þó aldrei
annað en eins konar verkfæri í hendi kenn-
arans, sem vegur og metur, á hvaða hátt
hann á að beita henni.“
Þetta segir hinn reyndi kennari og skóla-
maður og eru það vissulega orð í tíma töl-
uð. Jafnframt speglast þar virðing höfund-
ar fyrir fræðigreininni. Tel ég að Ríkisút-
gáfan hafi verið sérlega heppin í vali sínu
á höfundum bókanna. Bækurnar eru skrif-
aðar á lipru og aðgengilegu máli og það
sem mest er um vert, vekja þær strax áhuga
lesanda á efninu og hann viíl fá að vita
meira.
Aldahvörf eftir Þórleif Bjarnason er saga
þjóðarinnar í hnotskurn síðastliðin 100 ár
eða eftir að landshöfðingjatímabilinu lýk-
ur og fram á þennan dag. Hún er því mikið
til samtíðarsaga og niá ætla að oft liafi
reynst höfundi erfitt að sigla milli skers og
báru um efnisval, þar sem rými bókarinnar
er þröngur stakkur skorinn (tæpar 300 bls.)
en fjallar þó um eitt umsvifamesta tímabil
sögu okkar. Þennan vanda hefur Þórleifi
tekist að leysa og við höfum fengið í hend-
ur athyglisverða bók. I inngangi bókarinn-
ar er þess getið að hún sé til notkunar við
kennslu í gagnfræða- og framhaldsskólum.
Ég lít svo á að hún komi ekki síður að
gagni í barnaskólum og sé gott framlag til
þeirrar endurskoðunar sem verið er að gera
á námsefni og kennsluaðferðum í grunn-
skólanum. Sjálfur segir höfundur svo í for-
mála:
„Ef til vill væri rétt að kenna alla sögu
HEIMILI OG SKÓLI - 45