Úrval - 01.11.1962, Page 85

GRÖÐURINN Á MARZ
101
við svarað þeirri spurningu ját-
andi með töluvert mikilli vissu.
Við skulum líta dálítið nánar
á forsendurnar, sem til eru fyr-
ir því, að við getum svarað
spurningu þessari játandi.
Greina má á Marz tvenns kon-
ar landssvæði, liós og dökk. Hin
ijósu landssvæði eru appelsínu-
gul eða okkurgul, svokölluð eyði-
merkursvæði. Þau virðast mynd-
uð úr þunnu lagi *af duftkennd-
um brúnjárnsteini (vatnsbornu
járnoxyd). Dökku svæðin eru
grágræn eða blágræn, stundum
brúnleit. Þau eru kölluð „höf“
og „vötn“, en athuganir leiða i
Ijós, að ekki er þar um samsafn
vatns að ræða. Þessi dökku svæði
eru að vetrinum fölleit og ó-
greinileg. Á vorin þegar heims-
skautsjökulhettan á sumarhveli
plánetunnar byrjar að bráðna,
breiðist enn dek'kri alda vfir
dökkn svæðin og stefnir i átt til
miðbaugs piánetunnar með um
dO—50 km liraða á sólarhring.
Vafalaust gætu þessar breyting-
ar á dökku svæðunum orsakazt
af vatnsgufu, sem myndast á
leysingartimanum. Það liggur þvi
hendi næst að álíta þessar lita-
breytingar vera vott um sams
konar breytingar á jurtagróðri
og eiga sér stað hér á jörðinni.
Það ætti því að vera hægt að
athuga endurkastslitróf blað-
grænunnar í gufuhvoifi Marz, en
það he-fur ekki reynzt vera hægt.
Auk hinna árstíðakenndu
breytinga, sem eru tengdar
misseraskiptunum, er þar að
auki um að ræða óreglubundnari
breytingar, sem virðist ekki vera
hægt að sanna, að eigi sér stað
með neinu vissu miliibili. Þær
koma oftast í ljós sem greinileg-
ar lita- og styrkleikabreytingar,
en einnig sem forrnbreytingar
dökks flatar. Slikur dökkur flöt-
ur, sem orðið hefur fyrir tölu-
verðum breytingum, er Sólvatnið
(Solis Lacus).
Hinn ágæti franski stjarneðlis-
fræðingur Dollfus hefur fram-
kvæmt yfirgripsmiklar rannsókn-
ir í stjörnuathugunarstöðinni á
Pic du Midi. Rannsóknir
þær hafa beinzt að yfirljorði
Marz og hafa grundvallazt á
rannsóknum „polariseraðs" Ijóss.
Samkvæmt áliti Dollfus er það
línurit „polariseraðs" ljóss, sem
hann hefur fengið af yfirborði
Marz, ekki í samræmi við hlið-
stæð linurit af blómjurtum. Aft-
ur á móti mynda blómlevsingjar,
t. d. vissir þörungar, skófir eða
svampar, iinurit, sem minna
fremur á linurit af yfirborði
Marz.
Hitastigið er grundvallaratriði,
þegar um lífverur er að ræða..