Úrval - 01.04.1964, Page 44

34
ÚRVAL
andi áhrifum, má fyrst nefna
skjaldbökurnar — galapagos,
þær, sem eyjarnar draga nafn
af — land- og sæeðlurnar, seli,
mörgæsir, fjarskylda ættingja ó-
fleygra skarfa, albatrossa og 13
tegundir af spörfuglum. Sel-
veiðimennirnir, sem sóttust frek-
ar eftir skinnum en þekkingu,
eyddu þar að heita mátti alger-
lega loðselnum á ofanverðri 19.
öld. Aðrir, sem lögðu leið sína
til eyjanna, fluttu þangað í hugs-
unarleysi sínu, geitur og rottur.
Rotturnar leggjast nú á skjald-
bökurnar — og geiturnar, sem
lifa þar nú villtar.
Fyrir skömmu var gerður leið-
angur vísindamanna til eyjanna,
á vegum dýrafræðifélagsins í
New York og undir stjórn dr.
Herbdon G. Dowling, umsjónar-
manns skriðdýradeildarinnar í
dýragarðinuin i New York. Með-
al annarra þátttakenda í leið-
angrinum má nefna Rene Honn-
egger, starfsmann við dýragarð-
inn í Zurich, David S. Boyer
frá Landafræðifélaginu og Ro-
bert S. Cliase, prófessor við líf-
fræðideild Lafayette-háskólans í
Easton í Pennsylvaniufylki. Að-
altilgangur leiðangursins var að
athuga önnur þau dýr, einkum
skriðdýr, sem nú eru talin í
hættu þarna i eyjunum.
Leiðangurinn safnaði miklum
fróðleik varðandi lifnaðarháttu
risaskjaldbökunnar og þau lif-
skilyrði, sem hún þarfnaðist, um
gulu landeðluna og svörtu sæ-
eðluna, og leituðust leiðangurs-
menn við að gera sér sem fyllsta
grein fyrir því, hvernig lífsskyl-
yrði og umhverfi þyrfti að skapa
þessum dýrum, og með hvaða
móti, til þess að þau gætu lifað
þarna framvegis, aukið og marg-
faldað kyn sitt.
Það kom á daginn, að skjald-
bakan flytur sig um set eftir
árstiðum; þaðan, sem hálendara
er á eyjunum, ofan að sjónum,
þar sem hún elur egg sín, en
heldur að því búnu aftur upp
i hálendið, þar sem gróðurinn
er meiri vegna rakans. Þessi
vitneskja, ásamt nákvæmari at-
liugun á því hvenær eggtíðin
stendur yfir, getur orðið til þess,
að unnt verði að láta skjaldböku-
tegund þessa auka kyn sitt í
dýragarði.
Landeðlan, klunnalegt skrið-
dýr um fjögur fet á lengd, er og
á undanhaldi, og hefur gengið
mjög á stofninn, miðað við það
sem var, þegar Derwin kom
til eyjanna, árið 1835. Þá var
svo mikið um landeðluna, að
sums staðar í eyjunum var
hvergi unnt að reisa tjald fyrir
mergðinni. Nú er lítið eftir af
þessum skriðdýrum i eyjunum.
Leiðangurinn komst að raun um,
að landeðla þessi getur lifað