Úrval - 01.04.1964, Side 86

76
ÚRVAL
ið gleðiefni, þegar hann liti um
öxl og minntist allra þeirra þján-
inga, auðmýkingar og hungurs,
sem hann hafði orðiS aS þola,
einungis og einfaldlega til þess
að mega stunda list sína.
Raunar mat hann öryggi og
þægindi aldrei mikils. Hugsjón-
in var honum allt. Hann var auð-
ugur bankastarl'smaður, en sagði
skilið viS munaS og lífsþægindi
— og aS lokum alla þjóSfélags-
menningu — vegna þess að hann
vildi þjóna þeirri köllun sinni
að mála. Nú er liann talinn hvað
mestur snillingur i hópi nútima-
málara. Van Gogh kallaði hann
meistara. Picasso viðurkennir,
að hann hafi nokkuð til hans
sótt. Hann endurvakti áhuga
málara hvarvetna á litum og
formi litanna og formsins vegna.
Paul Gauguin fæddist i Paris
árið 1848; faðir lians var blaða-
maður nokkur, undarlegur í
i meira lagi, móðir hans af
spænskum aðalsættum. Seytján
ára gamall livarf Gauguin úr
skóla, og full sex ár sigldi hann
viðá um höf. Harkan og þræl-
dómurinn á sjónum lierti og
stældi hinn veikbyggSa ungling,
og það sem meira var ■— þar
eignaðist hann þann draum,
sem átti eftir að valda straum-
hvörfum í lífi hans síðar. Hann
heyrði stýrimann nokkurn segja
frá siglingum mn Suðurhöf. Þar
voru konur yndislegar og ást-
ljúfar, aldinin féllu af greinmn
trjánna, sól skein alla daga, og
næturnar voru töfrum þrungn-
ar. Gauguin hreifst svo af þess-
um frásögnum, að þær liðu hon-
um aldrei úr minni.
Þegar Paul Gauguin var setzt-
ur aftur að i Paris, 23 ára að
aldri, uppgötvaði hann lijá sér
hæfileika, sem er sjaldgæfur
hjá þeim, sem fæddur er skap-
andi listamaður — hæfileika til
að græða peninga á kauphallar-
viðskiptum. Hann réð sig til
starfa hjá bankafyrirtæki, hækk-
aði skjótt i stöðu, varði fé sínu
hyggilega, og mundu árslaun
hans þá nema nú 40.000 dollur-
um á ári. Hann gekk með háan
hatt, ók í gljáandi léttivagni til
vinnu sinnar á hverjum morgni
og var kunnur gestur á beti'i
veitingastöðum.
Til þess að setja kórónuna á
millistéttarframa sinn kvæntist
hann danskri embættismanns-
dóttur. Metta Gad var geðköld,
raunsæ, ljóshærð kona, sem
kunni að klæða sigi eins og við
átti, hélt viðeigandi heimilis-
boð fyrir þá gesti, sem við áttu,
og ól eiginmanni sinum fimm
börn. Þegar hér var komið sögu,
hafði Gauguin komizt upp á
lag með að mála.
Fyrst í stað var eiginkona
lians ánægð yfir þvi, að hinn