Úrval - 01.04.1964, Side 89

HIÐ FURÐULEGA LÍF MÁLARANS . ..
Gauguin gæti orðið bróðurnum,
Vincent, sem var að vissu leyti
brjálaður, að einhverju liði. En
þeir voru harla ólíkir, bæði að
skoðunum og skapi, vinirnir:
fór þó vel á með þeim i fyrstu,
á meðan Gauguin þreif hús
þeirra, matreichli handa þeim
og veitti van Gogh aðstoð við
að mála, en innan skamms skarst
í odda með þeim, og Gauguin
lét á sér sKilja, að hann yrði
að fara.
Það varð til þess, að van Gogh
fékk æðiskast. Um kvöldið, þegar
Gauguin var á gangi á götunni,
heyrði hann hratt fótatak á eftir
sér — það var van Gogh kominn
með opinn rakhníf i hendi og
hugðist vega að honum. Af því-
varð þó ekki; van Gogh sneri
þess í stað heim aftur, sneið
eyrað af sjálfum sér með rak-
hnífnum og skenkti stúlkukind
einni i vændishúsi þar i bæn-
um. Var hann þá lokaður inni
í geðveikraspítala og skaut sig
tæpum tveim árum siðar.
Gauguin sneri aftur til Britt-
any. Ungir málarar tóku nú að
ílykkjast að honum. Boðskapur-
inn, sem hann flutti þeim, er
boðorð nútíma málara enn í
dag. „Minnizt þess, að listin er
óhlutlæg. Látið ykkur dreyma
gagnvart náttúrunni, drekkið
þaðan lífsmátt af því, sem þið
sjáið — málið svo“ ... „Það
79
ljóta getur stundum orðið fall-
egt, það meðalsnotra aldrei.“
Gauguin málaði breiðum, flöt-
um pensilstrikum i frumlitum
og náði þannig sterltum ljós-
brigðum. Það var einhvern tíma
þegar einn af skjólstæðingum
hans tók að nota samsetta og
mildari liti, að Gauguin skipaði
lionum að standa stöðugum og
nota sterkari liti, en ungi mál-
arinn sat fastur við sinn keip.
Gauguin las honum enn lexíuna,
en þegar það dugði ekki, dró
Gauguin upp skammbyssu, hlóð
hana og lagði á horðið. Þá tók
nemandinn loks kennslunni.
Gauguin var karlmenni mik-
ið, og þó hann hefði staðið við
að mála allan daginn, hafði hann
þrek aflögu til að höggva myndir
í tré og marmara. Þá málaði
hann veggi, dyr og loft í borð-
stofunni, og að sjálfsögðu tré-
skóna sína, göngustafinn sinn
og fiskimannstreyjuna.
En þó að einstaka gagnrýn-
endur viðurkenndu list Gaug-
uins, kallaði allur almenningur
hana „ferlega“. Og þegar hann
var 42 ára, var hann enn ör-
eigi.
Og þá gerðist það, að Gauguin
lýsti yfir því, að hann hefði á-
kveðið að halda suður i höf,
setjast að á eyjum þar og stunda
list sina meðal hinna innfæddu.
Þar með mundi dýrasti draum-