Úrval - 01.04.1964, Side 106

9(i
ÚRVAL
livaða menntun eSa vitsmuni
Úlfljótur hefur iiaft. Hann hefur
þó aS sjálfsögðu veriS allvel
menntaSur. En livaS sem ílSur
kunnáttu Þorsteins föSur SiSu-
Halls og Úlfljóts, má telja víst
aö þeir hafi fylgzt vel meS öllu
eins og föng voru á á þessum
tíma.
Hér að framan hef ég bent
á aS líkur séu til aS Oddur Kols-
son hafi skrifað um Noregskon-
unga og Kolskeggur um land-
nám, eða frumdrög til þessa.
Aldursmunur þeirra og Ara fróða
er þaS mikill að varla er gerandi
ráð fyrir þvi að þeir hafi nokk-
urn tima fundizt eftir að Ari
fór að fást við sagnfræði sína.
Ari upprunninn af Vesturlandi
og uppalinn á Suðurlandi, en
þeir Kolskeggur og Oddur Aust-
firðingar. Áður er vikið að því,
að með sonum Síðu-Halls muni
hafa verið einhver bókleg kunn-
átta og Oddur því sennilega ver-
ið skrifandi. Afi Kolskeggs, Þór-
arinn í Seyðisfirði, var bróSir
Þorleifs kristna og mestar líkur
til þess aS nákomnir ættingjar
Þorleifs hafi Iiaft náin kynni
af kristindómi og sennilegast
kristnir nokkru fyrr en kristni
var lögtekin á Alþingi. Af sömu
ástæðum sem hafa orðið til þess
að skriftarkunnátta var meðal
niðja Síðu-Halls, hefur Kolskegg-
ur verið skrifandi. Þvi miður
er ekkert kunnugt um, hvernig
frumherjar íslenzkrar sagnarit-
unar hafa hlotið menntun sína
og bókmenntaáhuga. Skal því
ekki gerð nein tilraun til þess
að leiða getum að þvi.
Ari fróði telur í prestatali
sinu, sem prentað er í Forn-
bréfasafninu, séra Finn lögsögu-
mann Hallsson fyrstan kynbor-
inna presta. Sýnir það að þeir
Finnur lögsögumaður á Hofi í
VopnafirSi eða Hoftegi á Jökul-
dal liafa verið nákunnugir og
Finnur hugstæður Ara, enda
voru þeir samtímamenn. Finnur
dáinn 1145 en Ari 1148. Þar
sem séra Finnur var lögsögumað-
ur hefur hann Iilotið að vera á
hverju Alþingi frá 1139—1145
a. m. k. og vafalaust verið orð-
inn þjóðkunnur þegar hann var
valinn lögsögumaður. Það hafa
því verið mjög náin kynni milli
þessara manna, enda báðir
prestvígðir.
ÁSur er bent á, að Kolskeggur
fróði var ömmubróðir séra
Finns. Það er því engin fjar-
stæða að láta sér detta í hug,
aÖ hjá séra Finni hafi geymzt
fróðleikur frá Kolskeggi og að
Ari hafi hjá séra Finni feng-
ið Landnámuágrip það, sem Kol-
skeggur samdi, þegar hann (þ.
e. Ari) fór að safna drögum að
Landnámabók.
Hér á eftir skal nú leitazt við