Úrval - 01.05.1966, Page 34

32
ÚRVAL
ið hafði farið svo ómjúkum höndum
um Vincent, að hann var orðinn
uppreisnarseggur. í hans augum
voru impressionistarnir smáborg-
arar í listinni. Verk þeirra ollu eng-
um hneykslunum lengur. Það var
kominn tími til að ný stefna sprytti
upp af impressionismanum, stefna,
sem leyfði einstaklingseðli hvers
málara að njóta sín — því að mál-
uðu ekki allir impressionistar eins?
Það var varla gerlegt að þekkja
verk eins frá verki annars. Það
þurftu að koma fram listamenn, sem
sáu hlutina í sérstæðu og persónu-
legu ljósi. Að dómi Vincents var
aðeins einn málari, Paul Gauguin,
sem uppfyllti kröfur hans í þessu
efni, en hann hafði nýlega séð
myndir hans á málverkasýningu í
París í fyrsta sinn.
Hann langaði mikið til að hitta
þennan mann, sem hafði yfirgefið
heimili sitt og fórnað góðri stöðu
í kauphöllinni í París til þess að
geta helgað sig málaralistinni. Loks
varð honum að ósk sinni og hann
hitti átrúnaðargoð sitt í myndasal
Theos. Gauguin var þá orðinn fræg-
ur fyrir hinn sérstæða málarastíl
sinn, en það var ekkert sældarbrauð
að vera í kunningsskap við hann, því
að hann var mesti skapofsamaður og
meinyrtur. En árið 1888 stakk van
Gogh upp á því, að þeir Gauguin
settust að í Suður-Frakklandi og
gerðust brautryðjendur nýrrar
stefnu í málaralist. Gauguin hæddist
að uppástungunni og svaraði því
til, að færi hann eitthvað suður á
bóginn þá léti hann ekki staðar
numið fyr ren han nværi kominn
alla leið til Suðurhafseyja.
Vincent hélt nú einsamall af stað
suður til Arles, þar 'sem hann átti
eftir að mála margar frægustu
myndir sínar. í þessu sólríka hér-
aði fékk hann þann innblástur að
nota gula litinn á svo töfrandi hátt,
að myndir hans hafa algera sérstöðu
meðal verka annarra meistara. A
þessum slóðum málaði hann hinar
frægu myndir af svefnherberginu
sínu og sjálfsmyndina með sára-
umbúðunum eftir að hann skar af
sér eyrað.
Árið 1888 féllst Gauguin á að
gerast sambýlismaður aðdáanda síns
í Arles, en sambúðin var erfið frá
upphafi og gekk ekki á öðru en
deilum og rifrildi. Gauguin, sem
hafði yfirhöndina, reyndi að kúga
Vincent, og svo fór að lokum eftir
margar erjur að brjálæðiskastið,
sem sagt var frá í upphafi, að Gau-
guin hvarf á brott og Vincent sat
eftir með sárt ennið. Hann tók nú
að mála af meira kappi en nokkru
sinni fyrr, en hann var ekki lengur
heill á geðsmununum, og varð oft
að dvelja á geðveikrahæli í ná-
grenninu. Hann var þó tiltölulega
frjáls ferða sinna, gat komið og
farið að eigin geðþótta. Þegar af
honum bráði, málaði hann sleitu-
laust og reikaði um sveitina með
pensla sína og liti. Hann vissi að
sjúkdómurinn var ólæknandi, að
engin von var um bata.
í marzmánuði 1890 settist hann að
í Auvers, undir eftirliti Gachets
læknis ,sem hafði samúð með lista-
manninum og skildi, hvílíkur harm-
leikur líf hans var. Vincent málaði
strax fyrstu vikuna myndina af
Gachet lækni, sem er ein af fræg-