Úrval - 01.05.1966, Blaðsíða 80

78
„tarot“-spilin. í „tarot“-spilunum
eru samtals 78 spil í stað 52 spila í
öðrum spilum. Þessi 26 aukaspil
voru 22 „atout“ eða sérstök tromp-
spil og svo var aukagosi í hverjum
lit. Hin sérstöku trompspil (atout)
báru aðeins myndir, sem táknuðu
ýmis fyrirbrigði lífsins, fæðinguna,
ástina, gæfuna, sjúkdóma, elding-
una, auðæfin, fátæktina og dauðann.
Dauðinn var 13. að gildi.
Eftir því sem spilamennskan
breiddist út um allar trissur og varð
almennari, varð mönnum það ljóst,
að það var of mikið að hafa 78 spil
í hverjum stokk. Því hvarf aukagos-
inn í hverjum lit og svo einnig hi,n
sérstöku trompspil (atout), að und-
anteknu fíflinu, sem við erfðum sem
„jokerinn".
Tákn fyrir litina í spilunum voru
breytileg eftir löndum. Spánn tók
upp bikara, sverð, peninga og sprota,
þ.e. tákn, sem ítalir notuðu. Ger-
mönum (Teutónum) geðjaðist vel
að hundum, öndum, fálkum og
skógarhjörtum. Frakkar kusu heid-
ur hjörtu, klukkur, lauf og akörn.
Núverandi litir spilanna eru hug-
arfóstur Etienne de Vignoles, sem
fann þá upp um 1425. Hann breytti
veldissprotanum, sem var tákn kon-
ungsveldisins, í spaða. Kaleikurinn,
sem var tákn kirkjunnar, varð að
hjarta. Stafirnir, sem voru tákn
bændanna, breyttust í lauf. Og tígl-
arnir (demantarnir) voru fulltrúar
hinnar auðugu kaupmannastéttar.
Konungurinn var mynd Karla-
Magnúsar keisara. Drottningin var
tengdadóttir hans, Judith drottning
í Bæjaralandi. Alitið er, að Vigno-
ÚRVAL
les sjálfur hafi verið fyrirmynd gos-
ans.
Flnglendingar héidu sig að mestu
leyti við franska stílinn, en breyttu
þó andíitunum á háspilunum. Hin-
rik 8. kom í stað Karla-Magnúsar,
Elísabet af York, móðir Hinriks,
varð drottningin, og hún heldur enn
á Yorkrósinni til minningar um
Rósastríðin. Gosinn kann að hafa
verið prins, riddari eða hirðfífl, þar
eð hann er einnig kallaður „knave“
(gosi).
Eftir amerísku stjórnarbyltinguna
ákváou spilaframleiðendurnir, eð
konungafólk skyldi bannfærast í
Bandar'kjunum. Því settu þeir for-
setamyndir á háspilin í þeirra stað,
myndir af þeim Washington, Jeffer-
son, Frankiin og Adams, en spi:in
seldust samt ekki.
Hið sama gerðist í frönsku stjórn-
arbyltingunni. Þegar fallaxirnar
tóku að sníða af hjn konungsbornu
höfuð, komu borgarahöfuð í þeirra
stað á háspiiunum. En Frakkar
vildu ekki kaupa þessi spil, svo að
konungar og drottningar komust aft-
ur til valda í spilasölunum. Ekki
gekk Rússum betur að gera sitt kon-
ungafólk landrækt úr heimi spilanna
og setja í þeirra stað bændur og iðn-
verkamenn.
í ameríska þrælasríðinu urðu spil-
in áróðurstæki Spil framleidd í Norð-
urríkjunum, voru skreytt afkára1eg-
um skrípamyndum af ieiðtogum
Suðurríkjanna. Og Suðurríkjamenn
svöruðu í sömu mynt. Leiðtogar og
hetjur landhers og flota skreyttu
spilin. meðan stóð á mexíkanska og
spænsk-ameriska stríðinu, en sú
tízka leið fljótlega undir lok.