Úrval - 01.05.1967, Blaðsíða 22

20
ÚRVAL
sem hún hafði orðið fyrir, var önn-
ur öxl hennar hærri en hin, og hún
lagði áherzlu á hið karlmannlega
í skapgerð sinni með því að neita
að dylja þennan líkamsgalla. Hún
vandaði klæðaburð sinn einungis við
mjög þýðingarmikil opinber tæki-
færi, og hún setti það sem skilyrði,
að þernur hennar yrðu að hafa
lokið við að klæða hana á hálftíma.
Hún neitaði að láta greiða hár sitt
og laga það oftar en einu sinni í
viku.
Öll stjórn hennar einkenndist af
ást hennar á lærdómi og allri þekk-
ingu. Hún sýndi einnig töluverða
hæfni og þekkingu, hvað utanrík-
ismál snerti. Henni er þakkað það,
að hún hafi þvingað hershöfðingja
sína og ráðherra til þess að semja
friðinn í Westfalen, sem batt endi á
Þrjátíuárastríðið. Þeir voru and-
vígir öllum friðarsamningum, því að
þeir álitu, að það væri Svíþjóð í
hag, að stríðið héldi áfram. Hún
hafði yndi af því að safna lærdóms-
mönnum í kringum sig. Hin ákafa
þekkingarleit hennar dró mjög
þekkta lærdómsmenn og hugsuði að
hirð hennar, svo sem Hollendinginn
Vossius, sem var einn mesti fræði-
maður þeirra tíma í forngrískum
fræðum, einnig Saumaise frá Ley-
denháskóla í Hollandi, sem lenti
í ofsafengnum deilum við enska
ljóðskáldið John Milton. Einnig má
nefna franska heimspekinginn
Descartes. Descartes andaðist, með-
an hann dvaldi við hirð Kristínar.
Allar aðstæðurnar við andlát hans
vöktu mikla gremju víðs vegar í
Evrópu, því að menn sögðu, að
Kristín hefði valdið dauða þess
mikla manns, vegna þess að hún
hafi gert of miklar kröfur til hans.
Hún svaf mjög lítið og las og lærði
oft um nætur. Hún lét hann koma
til sín klukkan fimm á morgnana til
þess að kenna sér heimspeki. Þetta
var erfitt fyrir hann í köldu veðri
og slæmu. Hann fékk lungnabólgu
og dó úr henni.
En bæði Descartes og aðrir fræði-
menn og spekingar, sem komu á
hennar fund víðs vegar að, frá
Frakklandi, Spáni og Ítalíu, ollu
því, að ást Kristínar á öllu latnesku
og suður-evrópsku óx og dafnaði.
Hin suðræna skapgerð þessara
manna virtist eiga einkar vel við
hennar eigin skapgerð. Og það var
einmitt þetta, sem átti eftir að steypa
henni í glötun.
Maður sá er álitinn hafa leitt hana
á villigötur, var franskur læknir
eða jafnvel skottulæknir, Bourdelot
að nafni. Það var Saumaise, sem
kom með hann á fund Kristínar,
þegar hún varð veik árið 1651. Um
það leyti féll hún oft í yfirlið, og
á eftir fylgdu mikil kvalaköst. Svo
datt hún í höfnina í Stokkhólmi
klukkan 4 að morgni, þegar hún
var að skoða herskip eitt, Þegar
henni var bjargað, gerðu menn sér
grein fyrir því, hversu léleg heilsa
hennar var orðin.
Hið eina, sem sænsku læknunum
datt í hug, að hægt væri að gera
fyrri drottningu, var að taka henni
blóð, en slíkt varð auðvitað til þess
að gera hana enn máttfarnari.
Bourdelot bar þá fram uppástung-
ur um lækningaaðferðir, sem voru
miklu meira aðlaðandi. Hann ráð-
lagði henni að skemmta sér að vild,