Úrval - 01.05.1967, Síða 40

38
ÚRVAL
unar, að ritið sé örugglega tilorðið
fyrir daga kristninnar. Heimspek-
ingurinn og stjórnmálamaðurinn,
sem nú er forseti Indlands, dr.
'Sarvepalli Radhakrishnan, fullyrðir
t.d., í formála fyrir þýðingu sinni
á Gita, að það sé mjög líklega frá
fimmtu öld fyrir Krist, enda þótt
textinn kunni að hafa tekið nokkr-
um breytingum frá því að ljóðið
var fyrst fært í letur.
Að formi til er Gita harmljóð,
svipað og Jobsbók í biblíunni, eða
Samræður Platos. Aðalmálflytjand-
inn er Krishna, sem ber tignarheit-
ið „drottinn", eða ýms önnur nöfn
eins og Hinn aðdáunarverði, Hinn
guðlegi, Hinn blessaði o. s. frv.
Þegar kvæðið hefst, er hann her-
vagnsstjóri hjá ungum indverskum
prins sem Arjuna heitir, og er frændi
hans. Samræður þeirra hefjast í
hervagninum, sem er fullbúinn til
bardaga. Eftir því sem líður á kvæð-
ið verður greinilegra hver Krishna
raunverulega er og undir lokin birt-
ist hann að fullu í hinu guðdóm-
lega Ijósi.
Áður en við förum að rekja efni
Gita í einstökum atriðum er rétt
að líta stundarkorn á hið mikla
söguljóð, sem Gita er hluti af.
Mahabharata þýðir „Hið mikla
stríð Bharatas“, og söguljóðið fjall-
ar um stríð milli tveggja indverskra
fjölskyldna af konunglegri tign, sem
héldu því fram. hvor fyrir sig, að
hún væri komin af kóngi einum,
sem kannski hefur ekki verið ann-
að en þjóðsagnapersóna, og hét hann
Bharata. Landið, þar sem sagan ger-
ist, er hin mikla háslétta Hastina-
pura á Norður-Indlandi, og var þar
konungdæmi, þegar sagan hefst,
var þvi konungdæmi stjórnað í um-
boði tveggja frænda, sem höfðu
ekki náð tilskyldum aldri og hétu
þeir Dhritarashtra og Pandu. Hinn
fyrri var blindur og því dæmdur
óhæfur til að stjórna. Þegar þeir
höfðu aldur til, varð Pandu stjórn-
andi, en hann aflagði konungdóm
sinn og hvarf í einveru til Himalaya-
fjalla, þar sem hann síðan dó. Þá
varð Dhritarashtra konungur þrátt
fyrir blindu sína. Hann eignaðist
hundrað sonu, sem venjulega voru
kallaðir Kuruprinsarnir, og voru
þeir, allir af einni móður fæddir.
Þessir voru allir vondir og verstur
þeirra allra Duryodhana, sem var
allt í senn grimmur, hugrakkur og
hraustur. Pandu kóngur hafði átt
fimm sonu með hinum tveim kon-
um sínum, og synir hans voru að
sínu leyti eins góðir og Kuruprins-
arnir voru vondir. Föðurbróðir
þeirra, Dhritarashtra, sýndi þeim
mikla ástúð og ól þá upp með sín-
um eigin sonum og hugðist veita
þeim hlutdeild í konungdæminu,
þegar þeir hefðu aldur til þess. Sá
sem beztur var Pandu prinsanna
var Arjuna, en hann var í miðju
þeirra að aldri og hann er hin raun-
verulega hetja í söguljóðinu mikla
Mahabharata. Honum er lýst sem
ungum manni með geiglaust hjarta,
en þó hjartahlýr og göfuglyndur og
mjög tilfinninganæmur.
Eftir því, sem þessir tveir hópar
prinsa uxu úr grasi, óx með þeim
óvildin og fjandskapurinn, og loks
kom að því að Pandavas, eins og
hinir fimm synir Pandu voru kallað-
ir, voru með brögðum sviptir öll-