Úrval - 01.09.1969, Side 75

Úrval - 01.09.1969, Side 75
72 ÚRVAL ® JÖRÐIN OG JÚPÍTER SENDA FRÁ SÉR RADÍÓ- MERKI E'inn a£ bandarísku gervihnöttunum, sem nú eru á brautarsigl- ingu utan gufuhvolfs- ins, er búinn óven.iulega löngum móttökuloftnet- um og tækjum, sem miðast 'Við það að veita viðtöku radíómerkjum ■með lágri tiðni. Sá nefnist „Explorer 38“, og hefur þegar sent frá sér til jarðar stórmerki- fegar- upplýsingar um það fyrirbæri úti í geimnum, en eins og kunnugt er senda ýms- ar stjörnur og himin- hnettir frá sér radíó- bylgjur, einkum með lágri tiðni og — að því er haldið er vegna eðl- isfræðilegra breytinga, sem eiga sér stað í sam- bandi við þróunarskeið þeirra, þótt vísinda- mönnum sé enn ráð- gáta i hverju breyting- ar eru fólgnar. Fjórtán ár eru nú liðin síðan slikar radíósendingar frá Júpíter voru upp- götvaðar, en nú hefur „Explorer 38“ sent frá sér þaar uppiýsingar, að jörðin sendir einnig frá sér slík radíómerki, meira að segja á svip- aðri tíðni og að öllu leyti mjög hliðstæð merkjasendingunum frá Júpíter. Þetta þykir benda til þess, að svip- aðar eða samskonar þróunarbreytingar eigi sér stað á báðum þess- um hnöttum, en eins og kunnugt er, þá er Júpi- ter eina plánetan, svo vitað sé, sem hefur bæði segulsvið og geislunar- belti eins og jörðin. ® KRABBAMEIN OG ÓNÆMI Nokkrir vísindamenn hallast nú að þeirri skoðun, að krabbamein kunni að orsakast af ó- skýranlegri óvi.rkni ó- næmisvarnarkerfis lik- amans. Samkvæmt þeirri kenningu stafar sýkingin af því, að við- komandi líffærum tekst ekki, einhverra orsaka vegna, að framleiða það magn hvítra blóðkorna, sem nauðsynlegt er til að þau geti gegnt því hlutverki sínu að upp- götva rangeðlisfrum- ur og tortíma þeim, en þær geti fyrir bragðið aukizt og margfaldast óhindrað. Meðal annars ren.nir það stoðum und- ir þessa kenningu, að óeðlilega margir nýrna- þegar hafa tekið krabbamein, skýrslum samkvæmt, en þeim er öllum gefið lyf, sem lamar ónæmisaðgerðir líkamans, en það er einmitt umrætt ónæm- isvarnakerfi líkamans, sem er erfiðasti þrösk- uldur í vegi fyrir því að hann „viðurkenni" framandi lífvefi, sem iikáminn grípur til gagnvart ígræðslu, sé honum einnig vörn gegn krabbameinssýk- ingu. Líffræðingar og aðrir vísindamenn, sem beint hafa rannsóknum sínum inn á þessa braut, telja, að ef kenning þessi reynist rétt, megi með lyfjum örva fram- leiðslu líkamans á hvít- um blóðkornum, þegar þess þurfi með, og treysta þannig ónæmi h-ans gagnvart krabba- meininu. • KRABBA- MEINS-VÍRUS SMÁSJÁRLJÓS- MYNDAÐUR Jafnvel þótt svo færi, að þessi kenning reynd- ist hafa við rök aö styðjast, eru þeir, sem 73 við slíkar rannsóknir fást, í sjálfu sér engu nær um það hvað veld- ur því, að írumurnar fá allt í einu rangt eðli, ef þannig mætti orða það, og valda krabbameini sem slíkar. Nokkrir vis- indamenn hafa haldið ■því fram, að einhvers- konar vírus muni valda þessu óeðli, og um þess- ar mundir hefur sá ár- angur náðst, sem styð- ur þá kenningu. Vís- indamenn í Bandaríkj- unum hafa tilkynnt að þeim hafi tekizt að ein- angra og smásjárljós- mynda ókennilegan. vír- us, sem sannazt hefur fyrir til-raunir að valdi krabbameini í músum. Þar með er þó ekki sagt að hann valdi krabba- meini í mönnum — en fyrst sannað þykir að viss vírus valdi krabba- meini í músum, bendir það ótvírætt til þess, segja vísindamennirnir, að einhver vírustegund valdi krabbameini í mönnum, þótt ekki hafi enn tekizt að eignangra h-ann og enn síður að l.jósmynda hann. Þessi árangur er sagður verða til þess, að nú verði tilraunir í þá átt hertar um allan helm- ing. • ENDING BÍLA LENGD UM HELMING? Yfirlýsingar geim- ferðastofnunarinnar bandarísku um örugg- leika Satúrnus-eld- flauganna virðist ætla að hafa allskonar „hlið- arverkanir". Til dæmis -hafa nefndir séríræð- inga, sem settar hafa verið til að vinna gegn ýmissi mengun, — en þar eru ruslhaugarnir og skranhaugarnir úti fyri.r stórborgunum með erfiðustu viðfangs- efnunum — hreyft þeirr áskorun á hendur bíldframleiðendum, að þeir lengi aldur bilanna um helming, eða úr sjö árum upp í fjórtán, hvað sé þeim auðvelt, miðað við yfirlýsingar fyrrnefndrar stofnunar og ýmissa tæknisér- fræðinga um getu hlið- stæðra verksmiðja á því sviði. Með því móti mundi helmingi auð- veldara að fást við bíl- hræin, Þar eða þeim mundi þá í rauninni fækka um helming, miðað við það sem nú er, en þrátt fyrir en.d- urnotkun málmsins úr þessum hræum, sem sumstaðar hefur verið skipulögð, eru þeir víð- ast hvar fyrirferðar- mikið atriði í skran- haugamynduninni. Þá telja sömu aðilar og, að tæknisérfræðingum geimferðastofnunarinn- ar hafi reynzt það leik- ur einn að leysa jafn- vel mun erfiðara vanda- mál en það, að finna upp einhverjar umbúð- ir eða umbúðaefni i stað málmanna og plastsins, sem auðvelt verði að „gera að engu“ — til dæmis með upp- leysingu í sjóðheitu vatni, og mætti þá skola því burtu eins og hverju öðru skólpi. Sem sagt — fyrst tekizt hefur að leysa þau vandamál, sem geimferðunum eru 'Samfara, eins vel og raun ber vitni, þá sé fyllilega tímabært að snúa sér að vandamál- unum á jörðu niðri. Hætt er þó við að fjár- málahliðin í því sam- bandi reynist erfiðari viðfangs á jörðu niðri — td. mundi tvöföld bílaending þýða helm- ingi minni framleiðslu en ella, og hvað segja framleiðendurnir við því? J
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Úrval

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.