Úrval - 01.10.1970, Side 67

Bijreið hættir að ganga, vegna þess
að einhver hluti hennar er útslitinn og hilar.
Ilið sama gildir um fólk.
halda óbreyttu ástandi inni í lík-
amanum, ef svo mætti að orði kom-
ast. Þessir kirtlar sýna viðbrögð við
hvaða ógnun, hvaða tegund streitu,
sem beinist gegn líkamanum. Við-
brögðin eru nákvæmlega hin sömu,
hvort sem rotta má þola ofboðslega
þreytu eða forstjórinn skammar rit-
arann sinn. Blóðþrýstingur og blóð-
sykurmagn vex, einnig framleiðsla
magasýra, og slagæðar dragast sam-
an. Dr. Selye hefur kallað þetta
viðbragð ,,uppnámsviðbragðið“.
Er hættan minnkar (hvort sem
hún er raunveruleg eða ímynduð),
streyma róandi vakar frá skjald-
kirtli og nýrnahettum út í líkam-
ann. Þetta er ,,mótspyrnustigið“.
En haldi þetta vakareiptog áfram
nógu lengi (uppnám/mótspyrna,
uppnám/mótspyrna), þá kemur að
því, að rottan — eða maðurinn —
verður örmagna. Slíkt getur svo
leitt til alvarlegra sjúkdóma eða
jafnvel dauða.
Eg spurði dr. Selye um hinar
ýmsu tegundir streitu, þar eð
streitan er svona geysiöflugur þátt-
ur í lífi okkar. Ég spurði hann einn-
ig að því, hvað hægt væri að gera
til þess að draga úr slæmum áhrif-
um hennar.
Spurning: Eru allar tegundir
streitu slæmar í eðli sínu?
Svar: Nei, alls ekki. f rauninni
er streitan eins konar lífsins salt.
Gleðin eykur streitu okkar, einnig
tennisleikur og æsandi leikrit. Við
finnum minnst til streitu, þegar við
vöknum á morgnana. Og við vitum
full vel, hvernig við erum þá. Þá
erum við hálfringluð og hreyfi-
samræmi vöðva mjög lélegt. Streit-
an vekur okkur og fyllir okkur
orku og lífi. En svo koma erfiðleik-
arnir til sögunnar, þegar við verð-
um fyrir einhverri sérstakri streitu,
annaðhvort andlegri eða líkamlegri,
í of langan tíma í einu.
Spurning: Hverjar eru verstu
tegundir streitu?
Svar: Hatur, innibyrgð gremja
og magnvana reiði og kvíði, að
mínu áliti. Þessar tegundir streitu
líkjast líka mjög hver annarri. Ef
við höldum aftur af eðlilega virkri
rottu með valdi og leggjum hindr-
anir í veg fyrir hana, má greina
hinar banvænu endanlegu afleið
ingar stöðugrar magnvana gremju
65