Úrval - 01.10.1970, Page 82

8Ö
ÚRVAL
af ánægju . . . og það gerði ég
reyndar einnig.
Þessi hæfileiki til þess að fórna
þannig einhverju fyrir aðra er að
verki, hvenær sem við erum reiðu-
búin að deila með öðrum, að ganga
til móts við aðra, að slá af eigin
kröfum, t. d. að hleypa einhverjum
fram fyrir okkur í biðröð eða veita
einhverjum stað okkar í biðröð-
inn, að standa upp fyrir ein-
hverjum í lest eða að fara að dæmi
eins aldraðs vinar míns og leggja
ekki bíl á þægilegum stað við inn-
gang risakjörbúðarinnar, þótt hann
sé laus, svo að ung móðir með börn
í eftirdragi og þungan poka í fang-
inu þurfi ekki að ganga eins langa
leið.
Ég hef tamið mér annað tilbrigði
þess „að deila og fórna“. Þegar ég
er ósammála einhverjum, reyni ég
nú að leita fyrir mér, þangað til ég
finn eitthvert atriði, sem við get-
um verið sammála um. Og ég legg
eins mikla áherzlu á það og ég get,
að ég sé á sama máli um þetta at-
riði. Jafnvel þótt við verðum á
mjög öndverðum meiði, hvað snert-
ir önnur atriði síðar, þá verður þó
ósamkomulagið ekki nærri eins
óviðfelldið, ef við höfum þó orðið
sammála um eitthvað í byrjun sam-
talsins. Hvílík kraftaverk væri ekki
hægt að gera á þessum erfiðu tím-
um, ef það yrði að vana í viðræð-
um um viðkvæm vandamál milli
ungra og gamalla, svartra og hvítra,
ofbeldisseggja og friðsamra borg-
ara, að deiluefnin væru fyrst athug-
uð og rædd af einlægni og á já-
kvæðan hátt í þeim tilgangi að
finna að minnsta kosti einhver
atriði, sem báðir deiluaðilar gætu
orðið sammála um!
Hefur viðleitnin til þess að skilja,
gefa og fórna alltaf jákvæðan ár-
angur í för með sér? Varla. Við
fyrstu viðleitni til slíks kann mað-
ur að verða vandræðalegur og fara
hjá sér. Einnig getur maður verið
misskilinn og viðleitni manns af-
þökkuð. Stundum verður maður að
brjóta odd af oflæti sínu, þegar
slíkar tilraunir eru gerðar. Nú,
hvað gerir það til? Brátt lærist
manni, hvernig á að gefa hluta af
sjálfum sér auðveldlega og á
smekklegan hátt. Hvert samfélag
manna hefur líklega fyrst og
fremst þörf fyrir það, að tilraun sé
gerð til þess að þíða það. Þíðan
mun hefjast, þegar nógu mörg okk-
ar byrja að gefa hluta af okkur
sjálfum. Og þá mun tortryggni,
kaldhæðni og vanþakklæti fara úr
tízku.
Þegar ég er áhyggjufullur eða í
leiðu skapi, hefur það geysilega góð
áhrif á hugarástand mitt, ef ég geri
tilraun til þess af ráðnum huga að
gefa hluta af sjálfum mér. Ég á
ekki við einhvers konar góðgerðar-
starfsemi. Það á ekki að láta vinstri
höndina vita, hvað sú hægri gerir.
En ég álít, að sú ánægja, sem þetta
færir manni, örvi blóðrásina og auki
vellíðan manns. Þá verð ég meira
vakandi og lifandi fyrir umhverfi
mínu, og ég nýt á einhvern hátt
betur lífsins umhverfis mig, lit-
auðgis þess og fjölbreytni. En þessa
gjöf ætti auðvitað að gefa án nokk-
urrar hugsunar um laun.