Úrval - 01.10.1970, Qupperneq 113

KGB — SVÖLUHREIÐRIÐ
Íll
eitra samskipti meðal þessara þjóða
og bægja gruni frá þýðingarmiklum
sovézkum njósnurum með því að
beina honum að saklausum manni?
í stuttri fréttaklausu þ. 9. febrúar
árið 1964 tilkynnti Parísarblaðið Le
Monde, að Maurice Dejean sendi-
herra væri að snúa heim frá Sovét-
ríkjunum. Enn fremur skýrði það
frá því, að brottför hans einkenndist
af „andrúmslofti vingjarnleika, sem
er að nokkru leyti að þakka þeim
persónulegu tengslum, sem herra
Dejean tókst að mynda við leiðtoga
Sovétríkj anna á átta ára dvöl sinni
í Moskvu.“ Heimför hans virtist al-
gerlega eðlileg, vegna þess að hann
hafði dvalið svo lengi í Moskvu.
Við heimkomu sína var Dejean
yfirheyrður miskunnarlaust af
mönnum frönsku gagnnjósnaþjón-
ustunnar með mikilli leynd, og stóðu
yfirheyrslur þessar marga daga.
Þeir grannskoðuðu allar skýrslur,
sem hann hafði sent frá Moskvu.
Þeir spurðu samstarfsmenn hans í
þaula, einnig frú Guibaud og fjölda
annarra, sem nefndir voru í skýrsl-
um Krotkovs.
Eftir að hafa metið allar þessar
upplýsingar, ályktaði franska leyni-
þjónustan, að frásögn Krotkovs væri
sönn, hvað öll þau atriði snerti, er
máli skiptu. En hún gat samt ekki
fundið neina sönnun þess, að Dejean
hefði framkvæmt nokkuð það, sem
skoða mætti sem skort á hollustu við
Frakkland. KGB-menn höfðu gert
alít of mikið úr aðstöðu hans hjá de
Gaulle. Með því að bíða eftir því, að
Dejean fengi einhverja himinháa
stöðu, sem de Gaulle ætlaði sér
reyndar aldrei að skipa hann í,
höfðu KGB-menn glatað tækifær-
inu til þess að notfæra sér tangar-
hald það, sem þeir höfðu náð á
sendiherranum.
Krotkov var enn í haldi hjá Bret-
um. Og er þeim var tilkynnt, að
saga hans væri sönn, þurftu þeir nú
að taka ákvörðun um, hvað gera
skyldi við hann. Krotkov útskýrði
það af miklum fjálgleik, að hann
hefði afsalað sér landi sínu og
menningu þess til þess að hreinsa
sig með uppljóstrunum sínum af því
illa, sem hann hefði gert á starfs-
ferli sínum.
En njósnasérfræðingar Vestur-
landa höfðu samt ofboðslegar
áhyggjur af hugsanlegum áhrifum
þessarar uppljóstruðu sögu Krot-
kovs, jafnvel þótt hún væri sönn.
Þeir höfðu orðið að horfa upp á það
máttvana og örvæntingarfullir, að
KGB nálgaðiststöðugthið endanlega
takmark Sovétríkjanna að fá Frakk-
land til þess að hætta samstarfinu
við hin Vesturveldin. í París reyndu
KGB-njósnarar og útsendarar stöð-
ugt að kynda undir og magna fyrri
ágreiningsefni og óánægju de Gaull-
es, sem hann bjó yfir frá fyrri tíð
vegna samskipta sinna við Englend-
inga og Bandaríkjamenn á stríðsár-
unum, en þau samskipti höfðu oft
verið erfið. Einmitt sömu dagana og
Krotkov var að skýra frá sögu sinni,
voru KGB-menn að, reyna að sann-
færa de Gaulle um, að Bandaríkja-
menn og Bretar væru enn að gera
samsæri gegn honum. Bretar óttuð-
ust, að leyfðu þeir að sagan yrði
birt opinberlega, mundi de Gaulle
halda, að þeir væru að gera sam-
særi gegn honum að nýju, í þetta