Torfhildur - 01.04.2007, Page 24

Sölvi Úlfsson
að komast að öllu með röklegri aðferð. Að í raun sé ekkert sem ekki
megi höndla með vísindum. Að saga hlutarins og goðsaga hans
skipti ekki máli.
Það er mikilvægt að hafa það í huga að næringargildistaflan er á
mjólkurfernunni lögum samkvæmt en ekki vegna þess að mjólkur-
samsalan vildi hafa hana þar. Hún er tilraun löggjafans til að brjóta
upp mýtuna sem fernan hylur mjólkina með. Hún reynir ekki bara
að sýna okkur hvað leynist að baki fernunni heldur líka mjólkinni.
Upplýsingarnar af næringargildistöflunni eru reyndar teknar
saman í einni tölu sem birtist víðsvegar á mjólkurfernunni „1,5%“,
sem mig grunar sé fitugildið. Þannig hefur gildi mjólkurinnar,
það sem mjólkin er, verið dregið niður í staka einvíða tölu,
j fítugildi mjólkurinnar. Þótt reynt sé að hafa upplýsingarnar í
næringartöflunni eins vísindalegar og lokaðar fýrir túlkun og
mögulegt er getur mýtan læðst í kringum hana eins og þjófur að
| nóttu. Hún tekur allt konseptið sem form sitt og smættar niður í eina
söluvænlega tölu, 1,5%.
Opnaðu nú fernuna og heltu ögn af innihaldinu á gólfið. Mjólkin
rennur út um allt, kannski skvettist hún líka. Til að nota mjólkina
og njóta hennar þurfum við eitthvað form til að halda utan um
hana. Glas kemur sér vel, fýlltu það af mjólk. Glasið er glært svo við
skynjum fyrirbrigðið mjólk betur en þó svo sé setur það mjólkina
í samhengi, rétt eins og fernan gerði áður. Jafhvel með „glærri“,
hlutlægri aðferð er erfitt að sjá hlutina í sínu sanna ljósi. Það má þó
ætla að slíkt gefi aðra og kannski skýrari mynd.
Nú komum við aftur að vandamálinu með táknkerfi og heiminn.
Því þótt dæmið hér að ofan dragi ýmislegt í ljós getur mýtan
aldrei náð að vökvanum sjálfum. Eins og í ævintýrunum þurfum við
fyrst að nefna hann, þá fæst vald yfir honum. En er það að nefna og
flokka ekki einmitt það sem vísindaleg aðferð gengur út á? Jú, en hún
þarf ekki að taka tillit til sögulegs samhengis fyrirbærisins sem hún
nefnir. Og mýtan getur ekki nefnt, hún kemur bara til sögunnar eft-
ir að fyrirbærinu hefur verið fundinn staður í táknkerfinu. Vísindi
gefa mýtunni aðgang að heiminum þótt hún þurfi þeirra ekki við
(það eru nefnilega til aðrar aðferðir til að nefna, t.d. skáldskapur).
Táknkerfi verður vegur mýtnanna að heiminum en líka leið til að fela
heiminn.
I