Mímir - 01.05.1980, Blaðsíða 9

. . . vofuher
sem ver okkur landið og veifar líkklæðum
dauðans
um vit okkar þegar við skyggnumst
til vors —
(bls. 26)
dvelja menn (skáldin) við ,,myndvefnað
hjartans“. Hinn yfirskilvitlegi skáldskapur
(elding eða vísifingur guðs) verður mönnum
uppbót fyrir glataða paradís. Með aðstoð
hans geta menn byggt sér sinn eigin heim.
I fullkominni uppgjöf flýja þeir veruleik-
ann „inn í víðan goðheim lokkandi sagnar“,
leitandi löngu liðinna sólardaga.
og sjá
við þjáðumst af heimþrá til horfins
sumars
eins og hrelld börn sem flýja um
langan veg
í hlýjan móðurfaðm sem þau
eitt sinn áttu.
(bls. 26)
En Hannes er ekki sáttur við þennan veru-
leikaflótta og andúð skáldanna (módernist-
anna) á athafnasemi og þjóðfélagslegri um-
ræðu. I fvrrnefndri grein Hannesar: „Bók-
menntir á blindgötu" segir hann m. a.:
Hin skáldlega ófreskigáfa hefur um
skcið orðið sér til háðungar, og það væri
sannarlega illa farið ef áfram heldur sem
nú horfir, að skáldin verði dragbítar á þró-
un sögunnar meðan fært er.11
í Vetrarmyndum veltir Hannes einmitt
fvrir sér möguleikum skáldanna til að hafa
áhrif á samtíðina með ljóðum sínum; til að
vekja menn af vetrardoðanum.
Ef ósjálfrátt líf mitt er líf
sem leysir grímu frostsins af rúðum
hússins
eins og lækir spretti undan fingrum
sólarinnar
hvað yrði þá ekki ef orð mín svifu
sem fuglar
í hlýjum andblæ nýrrar lífsvitundar?
(bls. 20)
Og hér erum við einmitt komin að kjarna
Vetrarmynda. Hannes stillir hinu ósjálfráða
lífi — og þá líka hinum ósjálfráða skáld-
skap (,,Ég reyndi að fanga það sem í hugann
kom án þess að hafa of mikil áhrif á hvað
úr því yrði“: orð Hannesar um bnbru-
daga.12) — gegn nýrri lífsvitund samfara
nýrri ljóðagerð (hinu skorinorða ljóði), þar
sem orðin svífa sem fuglar, hærra og víðara
en áður.
í stuttu máli, skáldin eiga ekki að lýsa
veruleikanum sem hlutlausir áhorfendur
heldur út frá ákveðinni afstöðu eða lífsvit-
und og þá væntanlega í því skyni að honum
verði breytt. En til þess að svo megi verða
þurfa skáldin að vekja orðin af vetrardval-
anum •— „sigrast á vantrausti sínu á orðinu“
og finna ný orð sem megna að hjálpa ein-
staklingnum í baráttunni við firringuna —
„lýsa upp leghöll einveru þinnar“.
Skáldunum dugir ekki að flýja veruleikann
og una sér við „símtöl við guð“ (hinn yfir-
skilvitlega skáldskap), því á meðan saumar
nístandi helrykið jörðinni og lífverum hennar
líkserk. Og þrátt fyrir allt er Hannes vissu-
lega bjartsýnn um að menn taki þá afstöðu
að berjast gegn „vofuher vetrarins“, en neiti
að dvelja að eilífu undir óminnissnænum.
Vor ferð gegnum stormhvirfilþrumandi
pólmyrkrið
senn á enda
á vindfáðri ísblárri rúðu hvítnandi ský
við hlerandi andardrátt þreyjandi vinda
(bls. 27)
Veturinn er á förum. Nýir tímar ganga í
garð. Eins og í Völuspá rís jörðin aftur úr
7