Mímir - 01.05.1980, Blaðsíða 26

hver samskipti við fjandann. Af fleiri kvæð-
um má ráða að Kolbeinn hafi eitthvað á
samviskunni eða hafi bjargast frá glötun á
elleftu stundu. T. d. þessi erindi úr mansöng
í Sveins rímum:
Eg má segja ekki sízt
og allir vel það veit,
mér hann fleygja mátti víst
í mestan pínu reit.
Dásemdena mildur mig
mjög auglýsti við,
lét mér þéna sjálfan sig
og sótti í heljar hlið.28
I formála að Ævisamlíkingu segir Gísli
Konráðsson: ,,Ætla menn að Kolbeinn kvæði
kvæði jaetta síðasta á sínum dögum . . .“ (GK
23). Það verður a. m. k. að teljast senni-
legt að Kolbeinn yrki kvæðið á efri árum
sínum. Fyrri hlutinn er eins og uppgjör við
fortíðina þegar hann lét berast fyrir ástríðum
sínum og í 9. er. lýsir hann hvernig komið er.
Mikið þarf til að glatast ekki en maðurinn
farinn að kröftum. En hann biður drottin
um ..liðuga strauma“, lofar alvarlegri iðr-
an til þess að mega ná landi. Síðan lýsir hann
javí hvernig hann ætlar að útbúa skip sitt
með guðsorði, staðfastri trú og hlíta leið-
sögn almættisins. Vegna þessa hefur hér ver-
íð vnlinn lesháttur JS. 230, 8vo á síðustu
hnndingu viðlags, jn. e. „landfallið ber . . .“
hó öll önnur handrit hafi bar. Skáldið trúir
því að það muni bjargast fyrir guðs náð en
á skdft lítinn þátt í lendingunni.
Að vísu má einnig liugsa sér að lokaorð
kvæðisins „enn láti hálf farið“ eða úr sama
erindi ...lífs á miðju laginu laöfn“ bendi til
sinnaslcipta á miðri ævi skáldsins, en þau
geta einnig átt við skilin milli þessa lífs og
næsta.
b) Bygging — form.
Kvæðið er laust í byggingu. Stígandi er
ekki um að ræða, heldur er hvert erindi
sjálfstætt, tekur fyrir ákveðna líkingu með
náttúruöflunum og mannlegum breyskleikum
í fyrri hlutanum eða með guðlegum verum
og útbúnaði skipa í síðari hlutanum. Innan
þessarra marka geta erindin flakkað nokkuð
bví röð þeirra er ekki fast skorðuð af sam-
henginu. Rétt er að minnast á erindaröð í
B- og C-flokki handrita þar sem skipt er um
erindi nr. 10 og 11. Ef efni þeirra er skoðað
með hliðsjón af þeim sem eru á undan og
eftir, sýnast þessi umskipti byggjast á nokkr-
um rökum. Efni 9. er. hefur þegar verið
gerð skil, þ. e. lýsing á aðstæðum skáldsins.
Því má segja að 11. er. sé e. t. v. í eðlilegra
frambaldi af því. Skáldið biður drottin að
gefa sér þrennt: iðran, trúarstyrk og auð-
mýkt. Síðan væri 10. er. upphafið að lýs-
ingu á búnaði skipsins eins og hann þarf að
vera svo hægt sé að sigla klakklaust — á
drottins fund. Vegna upphafs síns sennilega,
,.Eleim á þetta hafnar hléð / halda vil eg um
síðir . . .“, hefur 10. er. í sumum handritum
(TS. 256, 4to, E, F) verið flutt aftur í kvæð-
j.ð. Vafasamt er að taka annað mark á þessu
en að það sé afleiðing munnlegrar geymdar,
sem handritin byggja að einhverju leyti á
(TS, 507, 8vo gerir það örugglega), enda
vtkur erindaröðin í þessum handritum meira
og minna frá A, B, C og JS. 588, 4to.
Bragformið á kvæðinu er vikivakabragur
af gerðinni C + 2R.2ð Frumbragurinn er fjög-
ur v'suorð víxlrímuð og jöfnu vísuorðin
stvttri. eða sex atkvæði. Viðlagið er einnig
óiíjct, Torjú vísuorð, hið síðasta lengst eða níu
atkv., þríliður og þrír réttir tvíliðir.
Eins og fram hefur komið er kvæðið al-
legórískt — skáldið Xíkir ævi sinni (og ann-
arra) við sjóferð eða sjóhrakninga. Þó er
ekki beinlínis sögð saga í kvæðinu. Hvert
erindi þjónar því hlutverki að gera megin-
jtkinvuna nálevæmari og skýrari. Líkingin er
skvrð úr jafnóðum þannig að aldrei fer á
milli máia hvernig ber að skilja hana eða
hvað skáldið er að fara. Að líkja orsökum
24