Mímir - 01.06.1997, Síða 46

Mímir - 01.06.1997, Síða 46
honum skapraunaði mjpk, en nú sýnisk mér maðrinn inn gprviligasti undir vápnum,..." (332) 3. Um vísur Hávarðar 3.0 Þær vísur sem Hávarður kveður eftir endurreisn sína veita innsýn í hvort tveggja; persónu Hávarðar og ætlun höfundar með verkinu. Það mætti einnig segja að vísurnar gegni mun fjölbreyttara hlutverki þar sem þær skreyta söguna og fylgja jafnvel hefð- inni þannig að forminu til og gera söguna bæði dramatískari og skoplegri í senn.26 Þó að Hávarður byrji ekki að yrkja fyrr en hefndarstundin rennur upp eru þó nokkur atriði sem gefa þennan hæfileika hans til kynna, löngu áður en stund hefndar og hetjuskapar rennur upp. 3.1 Viss líkindi eru milli þeirra feðga Hávarðar og Olafs. Æ ofan í æ er vitnað til æsku Hávarðar og hreystiverka hans á yngri árum. Fyrsti þáttur sögu- nnar hefur einkum þann tilgang að sýna fram á hreysti Ólafs, sem er í fullu samræmi við hreysti- verk Hávarðar á yngri árum, enda er sagt í sögunni að Ólafur „gerisk þá inn efniligasti maðr ... hann var þá átján vetra gamall.“ (304) Á þessum stað í sögunni hefur Ólafur þegar unnið nokkur hreysti- verkin, en þessi klausa, sem lýsir honum rétt fyrir dauða sinn, gefur það til kynna að muni hann lifa sé hann vel þess megnugur að feta í fótspor föður síns og gerast víkingur. Áður hefur Ólafur kveðið vísu (sbr. 297) og þó hún sé ekki dróttkvæð, sýnir hún að hinn óharðnaði unglingur hefur vísi að skáldagáfu í sér, sem vel mætti trúa að faðir hans hafi arfleitt hann að.27 Einnig er bent á að Hávarður geti átt það til að vera orðhvass ef vilji hans stendur til og kemur það fram í ræðu Bjargeyjar þegar hún fær Hávarð til að fara til Laugabóls eftir hina fyrstu legu: „Þat er karlmannligt mál, at hann er til engra harðræðanna er fœrr, at spara þá ekki tunguna at tala þat, er honum mætti gagn verða at;..." (308) 26 Þessi notkun vísnanna í sögunni er í fullu samræmi við niðurstöður Guðrúnar Ingólfsdóttur. 1990: 227 27 Þetta hljómar kannski eins og oftúlkun en feðgar eiga það til að eiga margt sameiginlegt, bæði á hinu andlega sviði og hinu líkamlega, t.d. eru þeir feðgar Egill og Skalla-Grímur æði líkir um margt, þ.á.m. skáldagáfuna, þó að mun meira beri skiljanlega á skáldagáfu Egils. Þótt þetta þurfi ekki að benda til skáldagáfu þá benda þessi orð Bjargeyjar a.m.k. til mælsku Hávarðar, ef hann vill svo við hafa. Ekki þarf að efast um að höfundur hefur ýmist ort vísurnar sjálfur í orðastað Hávarðar, eða fengið þær annarsstaðar frá.28 En þetta sýnir sem fyrr að höfundur er mjög meðvitaður í þessari smíð sinni, eins og hlutverk vísnanna í sögunni er til vitnis um. Ekki eru allar vísur Hávarðar eins en þær sýna þó oft hugarástand Hávarðar, hvort sem um er að ræða alvöru hefndarinnar, eða ánægju yfir atvikum sögunnar eins og t.d. 13. vísa, þar sem Hávarður tekur á móti þeim víga-börnum, og lýsir þar ánægju sinni yfir vígi Hólmgöngu-Ljóts. ( 340-341) Þá er það einkennandi eftir því sem líður á söguna að næstum öll bein ræða sem lögð er í munn Hávarði, er í bundnu máli; t.d. þegar Torfi Valbrandsson spyr Hávarð hvort Þorbjörn væri dauður (6.v. 327), þegar Hávarður segir þeim Torfa og Hallgrími frá bardaganum við Ljót Þjóðreksson (8. v. 330-331), vísur Hávarðar í 13. kafla (10.- 12.v) og einnig 13. vísa Hávarðar. Þar segir: Þeir gera nú svá, ganga fyrir Hávarð. Hann fagnar þeim vel ok spurði tíðenda ok lét sem hann hann hefði ekki heyrt, ... Ok er lokit var rœðu þeira, sprettr Hávarðr upp í móti þeim ok kvað vísu: ... (340-341) I vísu þessari leggur hann mat sitt á á víg Hólmgöngu- Ljóts og óskar þeim piltum langlífts. Þetta hefði höfundur vel getað látið hann gera í óbundnu máli. Sömu sögu er að segja um 5. vísu (323) þar sem Hávarður spáir fyrir um bardagann að Laugabóli og t.d. 12. vísu (335) þar sem Hávarður segir að þeir skuli bíða rólegir, en hann búist þó við eftirmálum vegna víga þeirra; vísa sem vísar fram í söguna, að bardaganum í Otradal. 3.2 Eitt einkenni vísnanna er hvemig þær verða órjúfanlegur hluti textans, þ.e. þeim virðist ekki ætlað að vera vitnisburður, atburðum sögunnar til staðfestingar. Það sést m.a. á því að þegar Hávarð- ur kveður vísur sínar eru þær sjaldnast útskýrðar í 28 Sbr. ÍF VI: xci-xciv, þetta sýnir ll.v. („Hlóðu Herðidraugar“) sérstaklega. 44
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92

x

Mímir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Mímir
https://timarit.is/publication/1937

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.