Mímir - 01.06.1997, Blaðsíða 80

Hér verður fjallað um togstreituljóðin, ástríðu-
þrungnu tilfinningaljóðin; ópersónulegir ljóð-
mælendur verða ekki virtir viðlits, en sjónum beint
að þeim tilfinningaríku sem tala frá hjartanu —
þeim sem eiga þessa villtu, hömlulausu þrá.
vorsins viltu stormar ,..“15
Hvað varðar þá um jörðina,
sem himininn eiga?*^
Ungir ljóðmælendur Davíðs fara ekki hljóðlega
með tilfinningar sínar heldur leita útrásar fyrir þær
í lífsnautnunum, hömluleysinu; þegar „veröldin fer
að kalla“17 syngja þeir „þó aðrir kveði“18 og hirða
„hvorki um sakramenti, sálmabók né prest “19 Þeir
geta verið „ástfangnir út í fingurgóma"20, sjaldnast
af ákveðinni persónu, heldur bara af vorinu, eld-
inum, ástinni sjálfri21, og njóta þess meðan á því
stendur. „Eldurinn hefur æðstu völd“22 og
„náttúran drýgir aldrei synd“23 — logandi ástin
stendur til þess sem lifir af fullum krafti, þeir
drekka djarft og stíga dansinn villta, töfratryllta24,
og „nautnanna elding"25 kveikir enn frekar í mönn-
um. Þeir lifa lífinu til hins ýtrasta, skeyta hvorki
um skömm né heiður26, láta gæfu sína að veði fyrir
gleði eina nótt.27
En þótt „syndin“ laði og lokki — og gleðji,
leynast angist og kvöl bak við grímu gleðinnar.
Menn sveiflast öfganna á milli — það getur verið
tilviljun hvaða viðbrögð brjótast fram, hvort menn
syngja lífinu lofsöng eða bölva því, þeir hlæja oft
þó þeim liggi við að gráta;28 kveinin verða hlátur,
gleðin brjáluð sorg29. Gleðin og sorgin dansa í
faðmlögum um torgin30, birtan og myrkrið fylgjast
að, kvölin og nautnin. Messalína er ein af mörgum
sem „... kyssir, bítur, kvelst og nýtur.“31
Einhverjir eru samt að reyna að flýja þjáningu
og kvöl með hömluleysi sínu:
Nú skal hefja drykkju og dans,
dimma tekur nótt;
angur á mig sækir,
ef allt er kyrrt og hljótt. 32
Þeir ætla sér að „verma hjarta og sál“ með því að ...
... kasta syndum sínum
og söknuði á bál.33
Enginn skal fá að vita að þeir þjást — enginn skal
sjá tár í augum þeirra.34
Enginn hefur enn þá séð
í augum mínum tár.
Nú skal dansa og dansa
og drekka í þúsund ár.35
Þeir tæma bikar sorganna í brennandi logum blóðs
og nautna36 — vilja drekkja samvisku og sál37. En
þeir geta samt ekki flúið þjáninguna, hún eykst ef
eitthvað er.
Og eftir tilraunir af þessu tagi reyna sumir að
fela sig í vængjum vetrarnæturinnar, biðja hana að
breiða svörtu vængina sína yfir sjúku og syndugu
börnin sín,38 eða þeir gera eins og skógarhindin
sem hverfur inn í myrkviðu skógarins til að deyja,
veit að ...
... um blóð, sem fyrr var bæði ungt og heitt,
mun bleikur mosinn engum segja neitt.“39
* * *
Öll þessi nístandi þjáning. Stundum er hún sprottin
af ást, þessari einkennilegu tilfinningu sem getur
gert menn brjálaða — þeir skeyta engu — nema
ástinni — er sama þótt þeir engist af kvölum og
farist jafnvel, aðeins vegna hennar.
Þú. mátt hugstríð mitt hundraðfalda
og helvítiskvölum valda
hjartanu um aldir alda.
Þín vegna er ljúft að líða,
elska — og bana bíða. 40
Þeir gefa sig henni fullkomlega á vald, verða ærir
og örvita, leggja allt að veði — ástarinnar vegna:
Komdu, eg skal glaðvekja
guðseðli þitt
og fá þér að leikfangi
fjöreggið mitt. 41
Það er aðeins um tvennt að ræða fyrir þá sem
lifa í logum nautnanna, kveljast þar og njóta, því
ástin sendir menn „til Logalanda“42 í orðsins
78