Bændablaðið - 16.05.2024, Blaðsíða 6
6 Bændablaðið | Fimmtudagur 16. maí 2024
Bændablaðið kemur út 23 sinnum á ári.
Upplýsingar um dreifingarstaði er að finna á vef Bændablaðsins: www.bbl.is
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim
í pósti gegn greiðslu burðargjalds. Árgangurinn (23. tölublöð) kostar kr. 17.500
með vsk. Ársáskrift fyrir eldri borgara og öryrkja kostar kr. 13.900 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Borgartún 25, 4. hæð - 105 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Kt: 631294-2279
Útgefandi: Bændasamtök Íslands.
Ritstjóri: Guðrún Hulda Pálsdóttir (ábm.) gudrunhulda@bondi.is – Sími: 563 0300 – Blaðamenn: – Ástvaldur Lárusson astvaldur@bondi.is – Hulda Finnsdóttir hulda@bondi.is
Sigrún Pétursdóttir sigrunpeturs@bondi.is – Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Steinunn Ásmundsdóttir steinunn@bondi.is
Auglýsingastjóri: Þórdís Una Gunnarsdóttir thordis@bondi.is – Sími: 866 3855
Netfang auglýsinga: thordis@bondi.is − Vefur blaðsins: www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is
Frágangur fyrir prentun: Sigrún Pétursdóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: 33.000 – Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621
Herdís Magna Gunnarsdóttir,
nautgripabóndi á Egilsstöðum
og stjórnarmaður í Bænda-
samtökum Íslands (BÍ), er nýr
stjórnarformaður uppruna-
merkisins Íslenskt staðfest.
BÍ eiga og reka merkið sem
stofnað var til á árinu 2022 og nær
yfir íslenskar matvörur og blóm.
Herdís segir að sér og mörgum
öðrum hafi að undanförnu verið
tíðrætt um mikilvægi og sérstöðu
íslenskrar matvælaframleiðslu.
„Við búum að dýrmætum kostum
í innlendri matvælaframleiðslu
sem ekki má taka sem gefnum.
Þar má nefna auðveldan aðgang að
hreinu neysluvatni, jarðvegsgæði
og heilbrigði bústofna. Notkun
varnarefna í landbúnaði er í algjöru
lágmarki og sömuleiðis erum við
stolt af því að Ísland er eitt þeirra
landa í heiminum sem notar hvað
minnst af sýklalyfjum í landbúnaði.
Þetta er okkur mikilvægt og
flest viljum við halda uppi háum
gæðastuðli á okkar vörum.“
Fánalitirnir engin trygging
Hún segir að í umræðu um þverrandi
tollvernd hafi BÍ lengi bent á að
íslenskir framleiðendur búi ekki
við sanngjarna samkeppnisstöðu
þar sem innfluttar vörur komi
margar frá löndum þar sem bæði
framleiðslukröfur og launakostnaður
séu lægri.
„Við viljum síður gefa eftir í
gæðakröfum íslenskrar framleiðslu
til að mæta þessari samkeppni en
verðum að tryggja að fólkið sem
starfar við framleiðsluna, alla
virðiskeðjuna, fái sambærileg laun
og aðrar starfsstéttir í landinu. Ég
er stolt af íslenskri búvöru, þeim
gæðastaðli sem frumframleiðslan
er á og vöruþróun út á markað
hefur tekið miklum framförum á
síðustu árum svo eftir hefur verið
tekið. Þó eigum við enn inni mikil
tækifæri til að ná lengra á þeim velli
ásamt frekari nýsköpun og nýtingu
hliðarafurða.
Ef við viljum standast samkeppni
án þess að gefa eftir gæði í
framleiðslunni er grundvallaratriði
að neytendur eigi þess auðveldlega
kost að velja íslenskt og að íslenskri
framleiðslu sé gert hátt undir höfði.
Því miður hefur það sýnt sig að
íslensku fánalitirnir eru ekki alltaf
trygging fyrir að varan sé íslensk
og merkingar geta oft verið afar
villandi fyrir neytendur. Það eru ekki
síst neytendur sem hafa kallað eftir
betri merkingum og merkið Íslenskt
staðfest er svar við þeirri eftirspurn,“
segir Herdís.
Virðisauki fyrir alla
framleiðslukeðjuna
Kristján Þór Júlíusson, þáverandi
sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra,
og þáverandi formaður Bændasamtaka
Íslands undirrituðu í maí 2021 samning
um gerð íslensks búvörumerkis.
Herdís segir að merkið hafi verið í
vöggu Bændasamtakanna í nokkur
ár en hún sé á þeirri skoðun að fleiri
þurfi nú að koma að merkinu.
„Meginmarkmið merkisins er
að tryggja skýrari merkingar fyrir
neytendur en um leið á það að
vera virðisaukandi fyrir fram-
leiðendur innlendra matvara, alla
framleiðslukeðjuna. Við höfum fyrir-
mynd að þessu erlendis þar sem til
dæmis eignarhaldi Svenskmårkning
er þrískipt milli bænda, afurðastöðva
og svo samtökum verslana. Það er
sameiginlegur hagur allra hlutaðila að
standa saman að því að gera íslenskri
matvælaframleiðslu hærra undir höfði
og tala hana upp.
Markmiðið er einnig að auka
meðvitund og áhuga neytenda á að
versla íslenska vöru. Í framhaldi af
því að koma Íslenskt staðfest á vörur
í smávöruverslun verður mikilvægt
að vinna að bættum merkingum á
veitingastöðum og mötuneytum.
Þar er erfiðara fyrir neytendur að
gera sér grein fyrir uppruna vörunnar
og við vitum að stór hluti innfluttra
matvæla fer þar í gegn á degi hverjum.
Merkið gæti þannig til dæmis nýst í
að gera þeim veitingahúsum hærra
undir höfði sem gera út á að notast
við íslenskt hráefni.“
Samtalið við afurðastöðvar
Merkið og staðall þess er að
fyrirmynd merkja sem eru vel þekkt
á Norðurlöndunum, að sögn Herdísar.
„Það er mikilvægt að við eigum gott
samtal við fyrirtækin til að koma
merkinu á vörur, frá þeim höfum
við fengið praktískar ábendingar um
staðal merkisins og önnur atriði er
snúa að því að taka merkið upp. Þessi
atriði er sjálfsagt að taka til skoðunar
til að auðvelda framleiðendum að taka
upp merkið.
Það er þó númer eitt, tvö og þrjú
að tryggja trúverðugleika merkisins
og það gerum við með skýrum
staðli og úttekt af hendi þriðja aðila.
Framleiðendur greiða gjald fyrir
að taka upp merkið og einhver
hafa gagnrýnt gjaldið en það skal
ítrekað að þetta gjald er einungis
hugsað til þess að standa undir
rekstrarkostnaði. Gjaldinu verður
reynt að halda í lágmarki.
Íslenskt staðfest er upprunamerki
fyrir íslenska matvöru og blóm. Það
er svar við kalli neytenda auk þess að
vera sameiginlegur starfsgrundvöllur
fyrir alla hagaðila virðiskeðjunnar
til að lyfta upp gæðum og sérstöðu
innlendrar framleiðslu með aukinni
fræðslu og tengingu við neytendur.“
/smh
Mikilvægt að bæta
merkingar fyrir neytendur
Að fletta blaðinu
Nýlega bárust okkur gleðifregnir um magnaða ljósmynd.
Forsíðumynd Sigurðar Más Harðarsonar úr 11. tölublaði 2023
var valin ein af bestu fréttamyndum ársins.
Ljósmyndin er átakanleg, skýr og mögnuð. Hún sýnir sauðfjárbændur
í Miðfirði, þau Dagbjörtu Diljá Einþórsdóttur og Ólaf Rúnar Ólafsson á
Urriðaá og Ara G. Guðmundsson og Elínu Önnu Skúladóttur á Bergsstöðum
undir táknrænni birtu inni í tómu fjárhúsi eftir niðurskurð á um 1.400
fjár á bæjunum tveimur eftir að riða kom þar upp síðastliðið vor. Með
sterkri myndrænni framsetningu og faglegri miðlun á eftirmálum
riðuveiki lagði blaðið sitt á vogarskálarnar við að koma á framfæri
nauðsyn þess að endurskoða regluverk um aðgerðir gegn riðuveiki í
sauðfé. Í samráðsgátt stjórnvalda má nú finna drög að landsáætlun
um riðuveikilaust Ísland en bændum sem vilja hafa áhrif á þessa
stefnu er bent á að senda inn umsögn fyrir tuttugasta þessa mánaðar.
Erfið staða prentaðra fjölmiðla er meðal umræðuefnis á málstofunni
Finnum lausnina á Bransadögum næstkomandi föstudag. Þar heldur
sérfræðingur í málefni miðlunar á prentuðu efni erindi en auk þess
mun undirrituð, ásamt Páli Ketilssyni frá Víkurfréttum, sitja í pallborði
og ræða stöðu ímyndar og dreifingar á prentuðu markaðsefni og
dagblöðum á Íslandi. Prentaðir fjölmiðlar
eiga undir högg að sækja gagnvart
stafrænni miðlun. Prentkostnaður
hefur aukist, dreifing er orðin bæði
erfið og dýr. Fólk sækir í auknum mæli
upplýsingar í gegnum óravíddir vefsins
og því eiga áþreifanlegir prentmiðlar
í samkeppni um athygli við iðandi
gagnvirkni. Algrím sjá til þess að
viðhalda athygli lesandans með því
að leggja til næsta efni, sem valið er í
samræmi við það fyrra. Kanínuholurnar
virðast endalausar, töfrandi og hræðilegar í senn. Stafræna umhverfið
er tímaþjófur og er að valda aukinni skautun og upplýsingaóreiðu.
Prentmiðlar og línuleg dagskrá heyra undir hinn enda miðlunarlitrófsins,
hvar efni er ekki sérvalið fyrir tiltekinn lesanda þótt ritstjórnarstefna
og yfirlýsing fjölmiðils beri vott um þau málefni sem tekin eru fyrir.
Í tilfelli Bændablaðsins er viðfangsefnið nokkuð skýrt þótt víðtækt
sé. Umfjöllun um landbúnað og dreifbýli er nátengt ýmsu sem fólk,
óháð búsetu og starfsstétt, getur haft áhuga á, svo sem umhverfismál,
vísindi, heilsu, menningu og samfélagsmál. Þetta tölublað er, eins og
reyndar alla jafna, stútfullt af fjölbreyttu efni. Við tölum t.d. við unga
sauðfjárbændur á Vatnsnesi, stórhuga framleiðanda wasabi og aspar á
Fljótsdalshéraði, athafnasaman hrossaræktanda undir Eyjafjöllum og
framkvæmdaglaða kornframleiðendur á Norðurlandi. Hér má einnig
finna fróðleik í formi faggreina og viðtala við vísindamenn sem fjalla
meðal annars um aðbúnað kúa, landnýtingu, skógrækt, belgjurtir og
mjölorma. Orkumál, gallafatnaður, hugaríþróttir og forsetakosningar
fá líka svigrúm.
Það sem aðskilur prentmiðil frá hinum stafræna er að með lestri
áþreifanlegs blaðs getur þú, óháð klæðskerasniðnu vali algríms, viðað
að þér hinni ótrúlegustu þekkingu sem þér hefði kannski ekki dottið í
hug að smella á. Þannig getur lesandi sem grípur Bændablaðið til þess
að leysa krossgátur og klippa út prjónauppskriftina öðlast í kaupbæti
grunnþekkingu á lífrænum áburði, vindorku og tollvernd – og tekið
þátt í skörpum umræðum í hvaða heita potti sem er.
Guðrún Hulda Pálsdóttir ritstjóri.
Prentaðir
fjölmiðlar
eiga undir högg
að sækja gagnvart
stafrænni miðlun.
Úrval af
sáðvöru
Pantaðu á bustolpi.is
Herdís Magna Gunnarsdóttir er nýr stjórnarformaður Íslenskt staðfest. Mynd / HKr.