Helgarpósturinn - 04.12.1986, Blaðsíða 12

Lóðin að Lækjargötu 4 þar sem Hagkaup er nú til húsa og BSR hefur aðstöðu s(na. Samkvaemt Kvosarskipulaginu munu þar
rísa tvö stór hús.
BORGIN GAF
FASTEIGNASÖLU
AFNOT AF LÓÐ
í LÆKJARGÖTU
Byggingaréttur á lóð sem metin er á tugi mill-
jóna látin fyrir 1,7 milljónir króna. Hagnaður
af byggingu húsa á lóðinni nemur um 25—40
milljónum króna. Síðasta lóðin sem Reykja-
uíkurborg hafði til ráðstöfunar fœrð einka-
aðilum á silfurfati.
Sverrir Kristinsson, fasteignasali og bókaútgefandi, fékk að fljóta með í menningarstyrk
borgarinnar til Hins íslenska bókmenntafélags. Hagnaöur hans af þvf samfloti mun
nema tugum milljóna króna.
Borgarráð gaf fyrirheit um bygg-
ingaréttinn á lódinni Lækjargata 4 á
fundi sínum þann 5. ágúst í sumar.
Peirsem það fengu voru þrír aðilar;
fasteignasalan Eignamiðlunin,
bókaútgáfan Lögberg og Hið ís-
lenska bókmenntafélag. Endurgjald
fyrir byggingaréttinn verður ekkert
annað en ofangreindum aðilum er
gert að greiða gatnagerðargjöld og
kostnað vegna inntöku á rafmagni
og heitu vatni. Borgarráð samþykkti
þetta án mótatkvœða.
Þar með var þessum aðilum í
raun gefin ein dýrasta lóð í eigu
Reykjavíkurborgar (fasteignamat
lóðarinnar er 23.439.000 kr.) og
tryggður um 25—40 milljón króna
hagnaður af byggingu húsa á lóð-
inni.
FASTEIGNASALA FÆR
MENNINGARSTYRK
í borgarráði var þessi gjöf réttlætt
með því að elsta félag landsins, Hið
íslenska bókmenntafélag, hefði lítið
verið styrkt af opinberum aðilum á
190 ára sögu sinni, þrátt fyrir ötult
starf í þágu íslenskrar menningar.
Því vekur athygli að bókaútgáfan
Lögberg og fasteignasalan Eigna-
miðlunin skuli fljóta með bók-
menntafélaginu í þessari röksemda-
færslu. Lögberg er 5 ára einkafyrir-
tæki og Eignamiðlunin er 30 ára
fasteignasala.
Til þess að gera sér grein fyrir
verðmæti lóðarinnar að Lækjar-
götu 4 er fróðlegt að líta á sögu
hennar. Seðlabankinn keypti lóð-
ina, ásamt húsum, á sínum tíma á 12
milljónir króna og ráðgerðu for-
ráðamenn bankans að reisa þar
framtíðarhúsnæði hans. Eftir því
sem starfsemi Seðlabankans þand-
ist út varð ljóst að það yrði helst til
of þröngt um hann á lóðinni. Því fór
bankinn í makaskipti við Reykjavík-
urborg og fékk hús Thors Jensen að
Fríkirkjuvegi 11 og Hallargarðinn í
skiptum fyrir Lækjargötu 4.
JAFNDYR LÓÐ OG
ÞRIÐJUNGUR ARNAR-
HÓLS
Þó það snerti sögu Lækjargötu 4
ekki nema óbeint er rétt að rekja að-
eins áfram byggingaáform Seðla-
bankans. Bankinn skaut ekki rótum
á Fríkirkjuveginum og forráðamenn
hans leituðu aftur eftir makaskipt-
um við borgina. Eftir þau skipti
eignaðist Seðlabankinn lóðina við
(og á) Arnarhól, sem hann síðar
byggði á.
Sögulega eru því verðmæti lóðar-
innar að Lækjargötu 4 álíka og Frí-
kirkjuvegar 11 og Hallargarðsins
eða þriðjungs af Arnarhóli. Upp-
reiknað kaupverð Seðlabankans á
Lækjargötu 4 er um 60 milljónir á
núvirði.
Til viðmiðunar má einnig geta
þess að Reykjavíkurborg ráðgerir
nú að kaupa lóð trésmiðjunnar Völ-
undar á Klapparstíg á um 50—60
milljónir króna.
Eins og áður sagði þarf bók-
menntafélagið, Lögberg og Eigna-
miðlunin að greiða gatnagerðargjald
fyrir lóðina. Það er reiknað út frá
rúmmáli þeirra húsa sem byggð
verða á lóðinni. Samkvæmt nýju
deiliskipulagi fyrir Kvosina, sem ný-
lega var samþykkt í skipulagsnefnd
borgarinnar og er á hraðferð í gegn-
um kerfið, er heimilt að byggja tvö
hús á lóðinni. Annað snýr að Lækj-
argötu og er ráðgert sem 5 hæða, en
hitt er á baklóðinni og er áætlað að
það verði 4 hæða. Samkvæmt þeim
húsum sem Dagný Helgadóttir og
Guðni Pálsson, höfundar skipulags-
ins, hafa teiknað á lóðina yrðu
gatnagerðargjöldin í hæsta lagi 1,7
milljónir kr.
GRÍÐARLEGUR
HAGNAÐUR
Þeir byggingaverkfræðingar sem
HP ráðfærði sig við, töldu að bygg-
ingakostnaður þessara húsa gæti
hlaupið á 25—40 milljónum króna,
og færi það eftir því hversu mikið
væri lagt í húsin og hagkvæmni við
byggingu þeirra.
Markaðsverð á húsunum er hins-
vegar á bilinu 60—80 milljónir
króna, samkvæmt upplýsingum
fasteignasala. Því er ekki óvarlegt
að reikna bókmenntafélaginu, Lög-
bergi og Eignamiðluninni um
25—40 milljón króna hagnað af
byggingaframkvæmdum á lóðinni.
Byggingaleyfi borgarinnar var
með fyrirvara um eignarfyrirkomu-
lag á bílageymsluhúsi undir lóðinni.
Ekki er frágengið hvort leyfishafar
standi straum af byggingu bíla-
geymslunnar eða hvort þeim verður
gert að greiða vegna hennar gjald til
borgarsjóðs. Byggingakostnaði og
söluverði á bílageymslum er því
sleppt í dæminu hér að ofan.
20 ÁRA HUSNÆÐIS-
SAGA
En hvernig stendur á því að fast-
eignasala og bókaútgáfa í einkaeign
flýtur með Hinu íslenska bók-
menntafélagi í þessari lóðaúthlut-
un? Það á sér langa forsögu, eða allt
frá því að Eignamiðlunin og bók-
menntafélagið leigðu saman hús-
næði af ríkissjóði í Vonarstræti. Eig-
endur Eignamiðlunarinnar eru Unn-
steinn Beck og Sverrir Kristinsson,
lögfræðingar, og er sá síðarnefndi
jafnframt bókavörður Hins íslenska
bókmenntafélags. Þegar síðan bók-
menntafélagið keypti hús í Þing-
holtsstræti fyrir nokkrum árum
fylgdi fasteignasalan með og hefur
verið leiguliði þar síðan.
Samkrull þessara aðila varð síðan
enn flóknara eftir að Sverrir Krist-
insson stofnaði bókaútgáfuna Lög-
berg og fór að gefa út ljósprentanir af
fornum handritum. Nú rekur bók-
menntafélagið og Lögberg sameig-
inlega verslun við Þingholtsstræti
og innaf versluninni er fasteignasal-
an Eignamiðlunin.
FASTEIGNASALAN FÆR
15—20 MILLJÓNIR
KRÓNA
Þegar HP innti Sverri Kristinsson
eftir því hver yrðu skipti hans fyrir-
tækja og bókmenntafélagsins á
eignaraðildinni í fyrirhuguðum hús-
um við Lækjargötu, sagði Sverrir að
það væri enn ekki frágengið. HP
hefur hinsvegar fyrir því heimildir
að í viðræðum þessara aðila hafi
verið rætt um að bókmenntafélagið
fengi 38% og Eignamiðlunin 62%.
Ef það reynist rétt er ljóst að borg-
arráð hefur fært fasteignasölunni
um 15—25 milljónir króna á silfur-
fati í nafni menningarinnar.
Þórólfur Halldórsson, lögfræðing-
ur hjá Eignamiðluninni, keypti sig
nýverið inn í fyrirtækið. Samkvæmt
heimildum HP keypti hann þriðj-
ungshluta af fasteignasölunni á 3,5
milljónir króna. Það söluverð er
langt yfir markaðsverði á fasteigna-
sölum og ekki er ólíklegt að hann
hefði fengið allt fyrirtækið fyrir
þessa upphæð ef ekki kæmi annað
tii. Það er því ljóst að lóðaúthlutunin
hefur gert Eignamiðlunina mun
verðmætari fyrirtæki en hún var
áður.
LÓÐAMÁL EIGNA-
MIÐLUNARINNAR
Þegar borgarráð afgreiddi fyrir-
heitið lágu umsóknir um lóðina frá
tveimur öðrum aðilum fyrir ráðinu.
Jón Ólafsson í Sktfunni hafði falast
eftir lóðinni og Ármann Ármanns-
son í Armannsfelli hafði boðið 5
milljónir í byggingaréttinn, sem
fyrsta tilboð. Þessum aðilum var
hafnað og því var einnig hafnað að
óska eftir tilboðum í byggingarétt-
inn.
Lóðamál Eignamiðlunarinnar
komust lítið eitt í fréttir í sumar er
hún seldi Joni Ólafssyni, bygginga-
meistara, lóð sína að Bergstaða-
strœti 15. Eignamiðlunin hafði feng-
ið samþykkt í borgarkerfinu mjög
hátt byggingahlutfali á þessari lóð
og söluverð hennar var við það mið-
að. Þegar hins vegar Jón Ólafsson
hugðist hefja framkvæmdir dró fé-
lagsmálaráðuneytið byggingaleyfið
til baka á þeim forsendum að bygg-
ingahlutfallið væri alltof hátt. Jón
krafðist þá lækkunar á kaupverðinu
af Eignamiðluninni en því mála-
vafstri er enn ekki lokið og ekki út-
séð um hverjar verða lyktir þess.
MÁTTVANA ANDSTAÐA
MINNIHLUTANS
Eins og áður sagði samþykkti
borgarráð fyrirheitið án mótat-
kvæða. í borgarráði sitja 4 sjálfstæð-
ismenn og 1 fulltrúi minnihlutans,
og sat Kristín Á. Ólafsdóttir þennan
fund sem varamaður. Sjálfstæðis-
mennirnir greiddu atkvæði með til-
lögunni en Kristín sat hjá. Þar sem
tillagan fór í gegnum borgarráð í
sumarleyfi borgarstjórnar hefði
ekki verið fært að fá málið til um-
fjöllunar þar nema með því að krefj-
ast þess að kvaddur yrði saman
aukafundur í borgarstjórn.
En fulltrúar minnihlutans á fund-
inum, bæði Kristín og áheyrnarfull-
trúarnir Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
og Alfreð Þorsteinsson, virðast ekki
hafa verið fyllilega sátt við þessa út-
hlutun ef marka má bókanir þeirra
á fundinum. Ingibjörg Sólrún lét
bóka að hún teldi óeðlilegt að
Reykjavíkurborg afsalaði sér með
þessu einu lóð sinni sem enn væri
óráðstafað í Kvosinni, sérstaklega
með tilliti til þess að Kvosarskipu-
lagið væri enn ekki samþykkt og
Lækjargata 4 því eina lóð borgar-
innar sem hægt væri að hlaupa upp
á ef gera þyrfti breytingar á skipu-
laginu. Kristín Á Ólafsdóttir tók
undir þessi viðhorf Ingibjargar í
sinni bókun. Alfreð Þorsteinsson lét
bóka að sér þætti eðlilegt að óskað
yrði eftir tilboðum í lóðina, svo allir
þeir sem áhuga hefðu á henni sætu
við sama borð er henni yrði úthlut-
að.
f ANDSTÖÐU VIÐ
„STIGAHLÍÐAR-
STEFNUNA"
Þrátt fyrir þessar bókanir rann
byggingaleyfið í gegn með atkvæð-
um sjálfstæðismanna og hlutleysi
Kristínar. Afstaða Sjálfstæðisflokks-
ins í þessu máli er eftirtektarverð
þar sem flokkurinn hefur haft stefnu
í lóðaúthlutunum sem er í nokkurri
andstöðu við þessa samþykkt. Sjálf-
stæðismenn óskuðu á sínum tíma
eftir tilboðum í lóðirnar í Stigahlíð,
sem frægt er orðið, og lýsti því þá
yfir að hér væri um stefnumörkun
að ræða. Stigahlíðarlóðirnar seldust
á um þreföldu gatnagerðargjaldi.
Fyrsta tilboð Ármanns í Ármanns-
felli virðist því hafa verið miðað við
þá útkomu.
Þar sem Stigahlíðarlóðirnar fóru á
þreföldu gatnagerðargjaldi er ekki
ólíklegt að ætla að Lækjargata 4
hefði getað farið á um 5—10 földu
gatnagerðargjaldi þar sem verð-
mæti þeirrar lóðar á frjálsum mark-
aði er margfait meira en Stigahlíðar-
innar.
Sá fyrirvari var á byggingaleyfi
bókmenntafélagsins, Lögbergs og
Eignamiðlunarinnar að Kvosar-
skipulagið yrði samþykkt. Nú virð-
ist allt benda til að svo verði.
Þar sem hvorki fyrirtæki Sverris
né bókmenntafélagið eru bygginga-
verktaki er ekki ólíklegt að þessir
aðilar afsali einhverjum slíkum
tveimur hæðum í húsunum gegn
því að hann reisi húsin. Eftir sem áð-
ur verður tekjuafgangurinn nógur.
12 HELGARPÓSTURINN
eftir Gunnar Smára Egilsson myndir Jim Smartj