Helgarpósturinn - 04.12.1986, Side 34

Jazzhus Montmartre
Tíu ár í Norregade
Jazzhus Montmartre hefur starf-
aö í tíu ár í gamla Adlon salnum í
Nörregade í Kaupmannahöfn. Það
var veitingamaðurinn KaySigvard
Clausen Sörensen sem hóf rekstur-
inn í Nörregade, en áður var
Montmartre til húsa í helmingi
minni sal í Store Regnegade undir
stjórn Herluf Kamp-Larsens. Kay
var ekki sterkur í djassinum þegar
hann hóf reksturinn — hafði helst
gaman af dixílandi og átti skífu
með Papa Bue og Liller — en hann
hefur lært sitt af hverju síðan. Aft-
urá móti kunni hann að reka veit-
ingahús og það gerði gæfumun-
inn. í upphafi fékk Kay, eða Jazz-
Kay einsog hann var nefndur,
vegna þess að hann vissi ekkert
um djass, 120 þúsund danskar
krónur í styrk frá menntamála-
ráðuneytinu. Kay bauð mennta-
málaráðherra út aö borða og rétti
honum ávísunina með þessum
orðum: „Þakka traustið! Hér
færðu ávísunina aftur, ég hef ekk-
ert við hana að gera.“ Það eina
sem menntamálaráðherra gat
gert var að panta koníak með kaff-
inu. Þó hefur Montmartre þegið
ríkisstyrk einu sinni. Það var árið
1977 að klúbburinn sótti um styrk
til að borga tap af hljómsveitum er
fyrirfram var vitað að mikið tap
yrði á — og svo er flygillinn sem
stendur í Montmartre í eigu
menntamálaráðuneytisins og í
húsreglum Montmartre stendur
skrifað: „Menntamálaráðuneytið
hefur lánað Montmartre nýjan
flygii — dýrgrip — og það er harð-
bannað að leggja frá sér glös á
hann eða slá ösku á hann. Þvílík
meðferð leiðir til þess að hann
verður fjarlægður. Við viljum
höfða til ábyrgðartilfinningar
þinnar og biðja þig að sýna sam-
stöðu með öllum þeim er eiga eftir
að leika á hljóðfærið á ókomnum
árum. Við viljum ekki alltaf vera
syndaselirnir."
Frá upphafi hefur Niels Christen-
sen verið tónlistarráðunautur
Montmartre. í upphafi naut hann
aðstoðar Arnvid Mayers, en brátt
gat Niels staðið á eigin fótum.
Reksturinn varð umfangsmikill og
sífellt þörf á fleiri starfsmönnum
og nú er Lars Thorborg sá er ræð-
ur listamenn ásamt Niels — auð-
vitað fylgist Kay grannt með því
það getur kostað stórfé að fá
hljómsveit eitt kvöld. „Þegar
Sonny Rollins blés hér síðast kost-
aði hann 100 þúsund krónur. Við
vorum með fullt hús — 450 manns
og það kostaði 200 krónur inn.
Semsagt tap uppá 15 þúsund fyrir
utan skatta o.þ.h. En þegar Sonny
Rollins býðst til að leika á klúbb er
það skylda okkar að fá hann. Þetta
var eini klúbburinn sem hann lék
í þessari Evrópuferð. Hugsaðu þér
þegar Miles Davis lék hér 1982 þá
hafði hann ekki leikið í klúbbi síð-
an 1961 — og hann lék á dyrnar og
kostaði 365 inn. Oscar Peterson
lék hér með Niels-Henning og
Martin Dres 1981 og það þótti saga
til næsta bæjar." (Ath. margfaldið
með 5 til 6 til að fá verð í ísl. kr.)
„Það er nú meira sem hann
Jazz-Kay getur drukkið," sagði
reglumaðurinn Eddie Harris er
hann kom hingað. „Hann hellir í
sig einum bjórkassa einsog ekkert
sé!“ En hverjir eru skemmtileg-
ustu djassleikararnir í huga Kay
Sörensens?
„Ja, þeir sem eru bestir vinir
mínir eru menn einsog Chet Baker
og Elvin Jones, Milton Nascimento
34 HELGARPÓSTURINN
og Dizzy Gillespie —- helst þeir
sem ég get drukkið svosem eina
bjórflösku með. Mér þykir Sonny
Rollins líka frábær náungi, ijúfur
og góður. Hann stansar hér oft í
þrjá daga og þá förum við í Tívolí
eða út að sigla á bátnum mínum
og þá er konan hans hún Lucille
með. Annars er það nú ekki alltaf
gott þegar eiginkonurnar eru með
í för. Þær eru oftar en ekki vargar
sem þurfa að segja manni til synd-
anna og halda sig einhverskonar
umboðsmenn og svo þola eigin-
mennirnir þær ekki. Ymsir gera
hér stuttan stans til að sigla með
mér á Eyrarsundi. Nascimento,
Stan Getz, John Scofield, Brecker
brœður, Johnny Griffin, Eddie
Lockjaw o.fl. o.fl. hafa siglt með
mér.“
Þetta segir Jazz-Kay, en þegar
rætt er um reksturinn er best að
ræða við Lars Thorborg.
„Það eru um 60 manns á launa-
skrá hér. Að sjálfsögðu eru margir
í hlutastarfi. Við afgreiðslu, fata-
gæslu o.s.frv."
„Fatagæslu? Hversvegna í and-'
skotanum þarf fatagæslu?" spyr
ég minnugur margra þungra orða
sem fallið hafa þegar gestir hafa
verið reknir með frakkana niðrí
kjallara þarsem fatageymsla er í
stað þess að fá að ganga rakleitt
inní salinn.
„Lögreglan heimtar það — óg
brunavarnaeftirlitið. Þeir segja að
ef kvikni í húsinu muni frakkar á
stólbökum hefta allt björgunar-
starf."
Kannski er það eitthvað í líkingu
við málið mikla þegar framleng-
ingarleyfið var tekið af Mont-
martre 1980. Ástæðan var að of
margar bjórflöskur þóttu á borð-
um — tómar vel að merkja. Lög-
reglan sagði slíkt hættulegt ef
gestir færu að slást!!! Þessum
tuddaskap lögregluyfirvalda var
harðlega mótmælt af flestum fjöl-
miðlum dönskum og víðar — leið-
arar dagblaða meira að segja helg-
aðir Montmartre. í leiðara ln-
formation stóð m.a. að „ banda-
rískir djassleikarar hafi oftlega
hrósað klúbbeigendum fyrir að
leyfa þeim að leika í friði í stað
þess að þjónar væru á ferð og flugi
með tómar flöskur einsog í banda-
rískum klúbbum. Slíkt er gert í
Montmartre í hléum.“
En djassinn sigraði og Mont-
martre fékk aftur framlengingar-
leyfi sitt enda slíkt staðnum nauð-
syn vegna næturdiskóteksins.
„Diskóið er líftaug okkar. Þar
náum við inn þeim peningum er
við töpum á lifandi tónlist. I kvöld
leikur tríó Paul Motians. Við borg-
um þeim aðeins 500 dollara fyrir
kvöldið en eigum ekki von á nema
60 manns. Jrakere, kúbanska stór-
sveitin sem lék hér í gærkvöldi,
var firnadýr en 250 borguðu sig
inn. Þannig gengur það til. Veit-
ingareksturinn stendur undir
kostnaði við rekstur staðarins en
inngangseyrir verður að nægja
fyrir launum tónlistarmanna. Ef
það gengur ekki upp er voðinn vís
— nema diskóið gangi vel.“
Það er ekki bara djass í Mont-
martre. Um helgar er rokk og önn-
ur rýþmísk tónlist: fönk og blús og
salsa. Djassinn yfirleitt á virkum
dögum. Margt er hægt að læra af
rekstri Montmartre og þá ekki síst
að góður djassklúbbur verður að
standa á eigin fótum og slíkt verð-
ur best tryggt með samvinnu góðs
veitingamanns, snjallra djassáróð-
ursmanna svo og tónlistarmanna!
Ég gleymi því aldrei þegar ég
kom fyrst á gamla Montmartre í
Store Regnegade þarsem trébekk-
ir voru við tréborðin endilöng og
leirgrímur störðu á mann bakvið
skeggjaðan barþjóninn Harvey
Sanders. Þá blésu þar Dexter
Gordon og Johnny Griffin. Þegar
ég kom fyrst í Nörregade þarsem
gipsið huldi veggi og súlur í afbak-
aðri álfahöll sat JoAnne Bracken
þar við flygilinn. Daginn eftir
Dizzy Gillespie og þann þriðja
Carla Bley. Þá var nú mikið um að
vera. Nú er gipsið horfið sem bet-
ur fer og mikið gaman að sveifla
sér í takt við kúbanskan djass
Irakere. Það eru drengir sem bera
lífsgleðina með sér. Hver sem á
leið um Höfn verður að eyða einu
kvöldi á þessum stað. Þar er alltaf
eitthvað að gerast og megi svo
verða um ókomin ár.
LJÓÐHÚS Sigfúsar Daðasonar
skálds gefur út sjötta bókverk Mál-
fríðar Einarsdóttur um þessar
mundir og nefnist það Rásir dœgr-
anna. Málfríður lést 1983, skömmu
fyrir útgáfu síðustu skáldsögu henn-
ar, Tötru í Glettingi. Rásir dægranna
inniheldur eftirlátin handrit skáld-
konunnar; ritgerðir hennar, ýmsar
hugleiðingar, smáþætti og eina
óbirta smásögu, en verkið telur alls
á fjórða hundrað síðna.
Ljóðhús hóf starfsemi sína 1976
með útgáfu á Ólíkum persónum,
æskuverkum Þórbergs Þórðarson-
ar. Bókmenntaverk Málfríðar Ein-
arsdóttur hefur síðan verið uppi-
staðan í útgáfu þessa hógværa
bókaforlags, en Samstaða í tilver-
unni árið 1977 var hennar fyrsta
verk, þó svo það hafi verið skrifað á
öndverðum sjötta áratugnum. í bók-
inni voru endurminningar og þætt-
ir, rétt eins og í tveimur bókum sem
á eftir fylgdu, Úrsálarkirnunni 1978
og Bréf til Steinunnar 1981. Árið
1979 birtist hinsvegar fyrsta skáld-
saga Málfríðar, Auðnuleysingi og
tötrughypja, en skáldsagan Tötra í
Glettingi kom haustið 1983 sem fyrr
greinir.
ÞRÁTT fyrir öra fjölgun glæpa
og mannshvarfa hérlendis eru ís-
lenskar leynilögreglusögur enn
næsta fágætar. Og ekki nóg með
það, þá hefur vantað hér illilega
góðar afþreyingarbókmenntir sem
bæði segja góða sögu og draga jafn-
framt upp sannferðuga þjóðfélags-
mynd. Því eru það tíðindi að Ólafur
Haukur Símonarson skuli nú hafa
sent frá sér skáldsögu sem hefur alla
burði til að uppfylla þessi skilyrði.
Hún heitir Líkið í rauða bílnum og
er leynilögreglusaga í víðasta skiln-
ingi. Sögusteinn gefur út.
Sagan rekur sig úr Reykjavík út í
sjávarpláss þar sem hún gerist að
mestu leyti. Atburðarásin snýst að-
allega um mannshvarf og rannsókn
á því. Ungur kennari hverfur spor-
laust og annar ungur maður er um
síðir sendur út af örkinni til að graf-
ast fyrir um hvað hafi orðið af
manninum. Þá kemur ýmislegt í
ljós. Þetta ku vera skammdegislesn-
ing hin besta og ein þeirra
spurninga sem varpað er fram í
bókinni er hvort heilt þorp geti
verið morðingi...
Þegar á heildina er litið má þó
segja að glæpurinn sé í sókn í ís-
lenskum samtímabókmenntum.
Málið er bara að fáir höfundar láta
sig skipta samtímaglæpi, en heillast
þess í stað af glæpum fortíðarinnar,
einkum 19. aldar, og fá þannig m.a.
tækifæri til að draga upp breiðar
aldarfarslýsingar. Og óneitanlega
voru ástamálin ólíkt dramatískari í
dentíð. Nýjasta verkið í þessa ver-
una er einmitt skáldsaga Thors
Vilhjálmssonar, Grámosinn glóir,
sem hefur hlotið fádæma viðtökur.
ÓVÍST er um frekari verkefni Al-
þýðuleikhússins á leikárinu, þar
sem óvitað er hvort leikfélagið verð-
ur inni sem sérliður á fjárlögum fyr-
ir næsta ár. Hjá Alþýðuleikhúsinu
liggja fimm eða sex umsóknir leik-
stjóra um uppfærslur — og eftir því
sem HP kemst næst fara þar jafnt ný
íslensk verk, ný erlend og gamlir
standardar úr leikhússögunni.
Sammy Davis jr. fær að taka (trommurnar með Dexter Gordon.
Dýrasti listamaður er leikið hefur f Montmartre — Miles Davia
Montmartre fyrr og nú — Herluf Kamp-Larsen og Kay Sorensen.