Morgunblaðið - 21.02.1987, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 1987
43
ÞINGBRÉF
eftir STEFÁN FRIÐBJARNARSON
Staðgreiðsla skatta:
Skattheimta
sem fylgir
hagsveiflunni
Hvati til hjöðnunar verðbólgu
Dag- lengir og sól hækkar á
lofti. Hinsvegar styttist tíminn
til þinglausna, sem væntanlega
verða um miðjan marzmánuð,
og til alþingiskosninga, sem
flestir timasetja 25. april nk.
Gangi þessar tímasetningar
eftir lifa þijár vikur þingtím-
ans. Og níu vikur kosningabar-
áttu.
Þrjár síðustu þingvikumar
ódrýgjast nokkuð vegna þings
Norðurlandaráðs, sem all-
nokkrir þingmenn sækja, og
landsfundar Sjálfstæðisflokks-
ins.
Það er þvi sýnt að þingmenn
þurfa að taka til hendi, ef ljúka
á þeirri lagasetningu sem að
er stefnt. Nú, eins og endranær
á síðustu þingvikum, verða lög
afgreidd „á færibandi" - í tima-
þröng - af þingliði, sem vinnur
nótt með degi. Þetta vinnulag
hefur oft verið gagnrýnt, en
við sama situr.
Skattkerfisbreytingin
og norðangarrinn.
Eitt stærsta þingmálið, sem að
er unnið, er skattkerfisbreyting,
hvarf frá eftirásköttun til stað-
greiðslu, samhliða mikilli einföld-
un skattkerfisins. Þetta stóra mál
féll að hluta til í skugga norðan-
garrans, fræðslustjóramálsins,
sem hleypti upp þingliði, og fjöl-
miðlar léku í, eins og búsmali í
gróandanum. En garrinn gengur
yfir. Skattkerfísbreytingin blívur.
Við verðum að búa við hana um
næstu framtíð, hvort sem okkur
þykir ljúft eða leitt, ef lögfest
verður. Hún verður sú mælistika
sem ræður skiptahlut ríkis og
sveitarfélaga af þjóðartekjum
næstu ára, og þá um leið, hvað
verður eftir til skipta milli ein-
staklinga (heimila) og atvinnu-
rekstrar. Þetta stóra mál varðar
því hvem þjóðfélagsþegn meir en
litlu. Okkur er hinsvegar gjamt
að horfa framhjá hinum stóm
málunum, ef við höfum „rjúpu-
mál“ til að rífast um.
Fylgir hagsveif lunni
Þegar framvörp fjármálaráð-
herra til skattkerfisbreytingar
komu til fyrstu umræðu í efri
deild lýstu fulltrúar allra þing-
flokka yfír stuðningi við stað-
greiðslukerfi og einföldun
álagningarreglna. Þingdeildin var
sammála um skattkerfísmarkmið.
Hinsvegar tíndu talsmenn stjóm-
arandstöðuflokka til sitthvað í
framvarpsákvæðum, er þeir töldu
betur mega fara. Við því var að
búast, ekki sízt á kosningaþingi.
Sigríður Dúna Kristmundsdótt-
ir, þingmaður Samtaka um
kvennalista, taldi það til höfuð-
kosta staðgreiðslukerfisins að það
fylgi hagsveiflunni. Eða með
öðram orðum: í góðu árferði þeg-
ar tekjur vaxa, vaxi skattheimtan
að sama skapi. Þegar tekjur
Iækka, í verra árferði [efnahags-
lægð], lækki skattheimtan. Öfugt
við það sem nú er að menn geti
þurft að greiða skatta af litlum
tekjum lélags [greiðslujárs, sem
Eftir lifa þijár vikur þingtímans og níu vikur kosningabaráttu. Síðla í marz velur þjóðin þann
mannskap, löggjafarsamkomuna, sem þetta hús hýsir næstu fjörgur árin.
lagðir era á háar tekjur góðs afla-
árs.
Gagnrýni stjómarandstöðu
verður að sjálfsögðu skoðuð og
metin í þingnefndum, með aðstoð
skattasérfræðinga, en höfuðmáli
skiptir þó, að breið pólitísk sam-
staða sýnist um meginmarkmið.
Og þessi framvörp era aðeins
fyrstu skref í endurskoðun tekju-
kerfis ríkisins í heild.
Einfaldari, skilvirkari,
auðskiljanlegri
Róttækar skattkerfisbreyting-
ar hafa verið framkvæmdar víða
um Vesturlönd í seinni tíð. Síðast
í Bandaríkjunum 1986. Meginefni
þessara breytinga hefur verið að
gera álagningu skatta einfaldari,
skilvirkari og auðskiljanlegri þeim
sem við þurfa að búa. Stað-
greiðsla, sem hér er stefnt að,
samhliða víðtækari skattkerfis-
breytingu, var yfirleitt fyrr á ferð
á Vesturlöndum en skattkerfis-
breyting að öðra leyti.
Staðgreiðsla skatta hefur verið
til umræðu hér á landi hátt í tvo
áratugi, þó ekki hafi verið högg-
við á hnútinn fyrr en nú. Fram-
vörp um staðgreiðslu vóra að vísu
flutt 1977 og aftur 1981, en fengu
ekki framgang í þinginu.
Þorsteinn Pálsson, íjármála-
ráðherra, sagði í framsögu fyrir
skattaframvörpunum að víðtæk
samstaða væri í þjóðfélaginu um
skattkerfisbreytinguna. Þar á
ráðherrann efalítið við samhljóða
tilmæli aðila vinnumarkaðarins,
ASÍ og VSÍ, varðandi staðgreiðslu
og skattamál. Enginn vafi er á
því að stefnumörkun þessara að-
ila, sem kemur heim og saman
við markmið ríkisstjómarinnar,
veldur því, hve stjómarandstöðu-
flokkar vóra hógværir í gagnrýni
sinni.
Skattheimta er hag-
stjórnartæki
Orðrétt sagði fjármálaráðherra:
„Af hálfu samtaka launafólks
hefur ítrekað verið óskað eftir að
staðgreiðsla skatta yrði tekin upp
og í lok síðasta árs óskuðu stærstu
samtök þeirra eftir þvi við ríkis-
stjómina að hún beitti sér fyrir
máli þessu. Með staðgreiðslu
skatta losna launamenn við að
bera í síféllu skattabagga frá
síðasta ári, sem getur komið sér
illa í misjöfnu árferði og gerir
þeim keift að aðlaga vinnuálag
sitt þörfum sínum hveiju sinni,
án tillits til skatta af tekjum liðins
tíma.
Frá sjóarmiði efnahagsstjóm-
unar er staðgreiðslukerfi einnig
betri kostur en það kerfí sem ve-
rið hefur við lýði. í breytilegu
árferði og hagsveiflum hefur nú-
verandi kerfi yfirleitt virkað
andstætt við þær kröfur sem gera
þarf til góðs hagstjómartækis.
Staðgreiðslukerfi mun hinsvegar
stuðla að jafnvægi, draga fé frá
neyzlu á þennslutímum en draga
úr skattbyrði ef kaupmáttur
dregst saman".
Hér verður því einu hnýtt við
að í staðgreiðslu skatta þjónar það
hagsmunum skattborgarans betur
en í kerfi eftirágreiðslna, að halda
verðbólgu í skeQum og tryggja
jafnvægi og stöðugleika í þjóðar-
búskapnum.
Stykkishólmur:
Lúðrasveitin
setur svip á
menningarlífið
Stykldshólmi.
LÚÐRASVEIT Stykkishólms
hefir nú senn starfað í 43 ár.
Hún var stofnuð sumardaginn
fyrsta þjóðhátíðarárið. Lengst
af stjórnaði Vikingur Jóhanns-
son henni og æfði hvern og einn
og allt var gert í sjálfboða-
vinnu. Arni Helgson sem var
einn af stofnendunum var for-
maður stjórnar í aldarfjórðung.
Þeir, hann og Víkingur, höfðu
áður verið í Lúðrafélagi Eskifjarð-
ar og þegar þeir námu land í
Stykkishólmi, söknuðu þeir lúðr-
anna og fannst sjálfsagt að hefja
starf hér. Áður höfðu Lúðrasveitir
verið stofnaðar hér á þessari öld
tvisvar sinnum, en úthaldið var
því miður lítið og aðstæður
kannski ekki alltaf upp á það
besta, en hvað um það. Þessi
lúðrasveit hefír nú starfað óslitið
til þessa tíma. Kynslóðabil hefír
orðið og nú eru allir þeir sem blésu
undir hennar merkjum í upphafí,
horfnir frá öllum blæstri og hafa
tekið sér rólegri daga, sumir
komnir í önnur byggðalög og nýr
hópur skipaður ungmennum hefír
nú tekið við og hefír fengið sér
skemmtilega búninga sem mætt
er í við hátíðleg tækifæri.
Daði Þór Einarsson hefir haft
stjómina á hendi um skeið og
stjómar enn af fullum krafti og
alitaf bætist við og endumýjun
hröð, sem er nauðsynleg, því hljóð-
færaleikarar fara í skóla annað
og jafnvel flytjast búferlum. Þá
er innan lúðrasveitarinnar Litla
lúðrasveitin sem stendur sig vel
og hjálpar til þegar þurfa þykir.
Æfíngar hafa gengið vel í vetur
og sveitin í góðri þjálfun. Það þótti
því vel til fallið að hafa eina æf-
ingu undir beram himni og taka
mynd af þessum fallega og góða
hóp og auðyitað var valinn góður
Lúðrasveit Stykkishóhns.
staður til æfingarinnar, uppi á
Bókhlöðuhöfða með höfnina í
Stykkishólmi og Súgandisey í bak-
sýn. Það styttist í afmælið og með
hækkandi sól verður oftar leikið á
almannafæri. Lúðrasveitin fékk í
haust til æfinga kennslustofu sem
notuð var áður en nýja grunn-
skólabyggingin var tekin í notkun.
Hún var öll gerð upp og er hin
vistlegasta. Þá má geta þess að
Lúðrasveitin á eigið húsnæði,
Hljómskálann, sem 11 eldri lúðra-
sveitarmenn byggðu í sjálfboða-
vinnu í „gamla daga“ meðan þeir
vora og hétu. Lúðrasveitin setur
góðan svip á menningarlífið í
Stykkishólmi og er henni ámað
allra heilla.
— Ami
. : : ;i; » » ÍiifMUUUÍ