Morgunblaðið - 05.12.1987, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 1987
Árásin á trillu-
karla er óþolandi
Sjávarútvegsráðherra elur á vitleysu,
misrétti og slysahættu
eftir Árna Johnsen
Það er undarleg árátta hjá Hall-
dóri Ásgrímssyni sjávarútvegsráð-
herra að vera sífellt að hossast á
trillukörlum í miðstýringarhug-
myndum sínum við stjómun físk-
veiða. Eina ferðina. enn sækir
ráðherrann að sjómönnum á
minnstu bátunum og eiga þeir þó
fullan og jafnan rétt á við aðra sjó-
menn í landinu og það ætti ekki
síst að vera þeim til góða að búa
við lágmarksfjárfestingu í atvinnu-
tækjum sínum og þar af leiðandi
minnsta áhættu fyrir þjóðarbúið.
Endalaus ruglingur
I fyrra náðist að afstýra aðfor
að trillukörlum og jafnframt tókst
að leiðrétta verulegar misfellur í
því frumvarpi sem Halldór lagði
fram um stjómun fiskveiða og má
þar nefna leiðréttingu á rétti sunn-
anskipa miðað við norðanskip, en
slíkt misrétti gengur auðvitað ekki
og er í einu orði sagt valdbeiting.
Þolanlegt samkomulag náðist um
stjómun fiskveiða hjá litlu bátunum
í fyrra og það er engin ástæða né
rök til þess að hrófla við því fyrir-
komulagi nema að menn vilji auka
á vitleysuna, misréttið og slysa-
hættuna. Þetta er nú í þriðja skiptið
á Qórum árum sem ráðherrann
ætlast til þess að skipt sé nær al-
gjörlega um kerfi fyrir smábátaút-
gerð landsmanna. Hvemig er hægt
að ætla mönnum möguleika á því
að skipuleggja vinnu sína og útgerð
við slíkar aðstæður? Það hefur oft
verið haft á orði að sjávarútvegsráð-
herra sé þver og það sér nú hver
að svo er. Menn voru ekkert á eitt
sáttir um niðurstöðuna í fyrra, en
sættust á hana. Fyrirkomulagið
sem um var samið í fyrra byggðist
á því að enginn heildarkvóti er fyr-
ir smærri bátana undir 10 tonnum,
en banndagar á þessu ári voru
ákveðnir 66 í stað 49 árið 1986.
Þá var jafnframt ákveðið að neta-
bátar undir 10 tonnum skyldu hafa
sóknarmark yfir vetrarvertíðina, en
að öðm leyti fara þeir eftir kerfi
netabátanna aðra árstíma og hafa
banndaga að auki. Það er nú allt
frelsið. Þetta kerfi er ekki óaðfinn-
anlegt, en einfalt og viðráðanlegt
og tiltölulega sanngjamt.
Miðstýringaræði
Nú vill Halldór breyta og flækja,
en fyrst og fremst yrði það á kostn-
að öryggis sjómanna og jafnréttis.
Ráðherrann vill skipta bátum undir
10 tonnum í þijá flokka. 6 tonna
báta og minni, 6—8 tonna báta og
8—10 tonna báta. Hann vill að bát-
ar undir 6 tonnum verði í banndaga-
kerfi upp á alls 85 daga, en þar
er um að ræða 30% ijölgun á bann-
dögum á sama tíma og talað er um
10% skerðingu á þorskveiðum. Þá
vill ráðherrann að bátum undir 6
tonnum verði bannað að veiða í net
nema þeir hafi haft leyfi á ámnum
1986—1987. Þá er gert ráð fyrir
því að 6—10 tonna bátar eigi að
hafa aflamark þannig að 6—8 tonna
bátar megi veiða 50 tonn og 8—10
tonna bátar 70 tonn. Þessir bátar
eiga hins vegar ekki að hafa fram-
seljanlegan kvóta, en þeir mega
kaupa kvóta.
Þetta fyrirkomulag þýðir ekkert
annað en það að bátar undir 6 tonn-
um mega veiða miklu meira en
bátar 6—10 tonn og það er með
þessu móti beinlínis verið að reka
hundmð sjómanna á íslandi til þess
að sækja sjó á sem minnstum bátum
til þess að þeir eigi einhveija mögu-
leika á því að fiska án þessarar
hrikalegu miðstýringar sem Fram-
sóknarflokkurinn er samnefnari
fyrir í flestu sem hann berst fyrir.
Hvar eru nú spari-
ræðurnar um öryggi
sjómanna?
Ef bátar af stærðinni 6—10 tonn
hafa veitt meira en 50—70 tonn
mega þeir taka mið af eigin fla á
árabilinu 1985—1987 og velja tvö
bestu árin. Ef að þeir hafa skilað
meiri afla en hugdettutónnin hans
Halldórs, þá mega þeir fá 90% afla-
mark af þessum viðmiðunarámm,
en þó aldrei meira en 135 tonn.
Þetta þýðir auðvitað bæði aukna
mismunun milli sjómanna og stór-
kostlegt tekjutap fyrir hundmð
manna, en til þess að lina þjáning-
amar í þessari miðstýringu þá
býður ráðherrann upp á það að
þessir bátar njóti þeirra hlunninda
að helmingur línuafla, sem þeir
veiði í nóvember, desember, janúar
og febrúar, skuli vera utan kvóta.
Það er hins vegar vítavert að stjóm-
völd skuli með þessum hætti vera
að hvetja trillusjómenn til þess að
róa á trillum á þessum árstíma, sem
er sá dimmasti og hættulegasti fyr-
ir allan smábátaflota landsins og
það er jafn fáránlegt að setja lög
sem hrekja menn út í smæstu báta
til þess að vinna fyrir brauði sínu.
Hvað meina menn eiginlega með
þessari andskotans vitleysu? Hvar
em nú spariræðumar um mikilvægi
þess að aukið verði öryggi sjómanna
við ísland? Þessi langstótta aðferð,
sem auðsýnilega er til orðin í
þurrkvíum sjávarútvegsráðuneytis-
„Þetta fyrirkomulag
þýðir ekkert annað en
það að bátar undir 6
tonnum mega veiða
miklu meira en bátar
6—10 tonn og það er
með þessu móti beinlín-
is verið að reka hundr-
uð sjómanna á íslandi
til þess að sækja sjó á
sem minnstum bátum.“
ins undir handaijaðri sjávarútvegs-
ráðherra, kallar jafnframt á það að
trillukarlar rói ekki fleiri en einn á
bát og standi í því sjálfir að salta
aflann til þess að eiga von á ein-
hveijum hlut sem hægt er að sætta
sig við og lifa af.
Aðför að trillukörlum
er árás á byggðastefnu
Nú vill hins vegar þannig til að
í starfsáæltun ríkissstjómarinnar
er sagt að taka eigi sérstakt tillit
til byggðamála. Þessar tillögur
Halldórs Ásgrímssonar em bein
aðför að ijölda smærri plássa á
landinu og gera til dæmis nánast
ráð fyrir því að byggð þurrkist út
í Grímsey auk þess að snaran er
sett á stóra hópa sjómanna í stærri
plássum landsins. Þvílík byggða-
stefna.
Afli trillukarla ekki
óeðlilegri en annarra
sjómannaa
Afli 10 tonna bátanna á árinu
1987 er ætlaður á bilinu 36—37
þúsund tonn. Aflinn var svipaður
1986 og 1985 var hann um 26
þúsund tonn, en síðan þá hefur
smábátum fjölgað vemlega þó að-
eins hluti af þeim stundi fískveiðar
svo að máli skipti, en þess ber að
geta að árið 1985 vom banndagam-
HÓTEL OG VEITIIMGAHÚS
ir 114, sem þýðir um 30 þúsund
tonna ársafla miðað við sama
banndagafjölda og á þessu ári.
Aukinn fjöldi sjómanna á smábátum
er vemlegur en hefur þó ekki þýtt
nema nokkur þúsund tonna afla-
aukningu hjá smábátunum og er
alveg út í hött .að vera að elta ólar
við slíkt af hálfu stjómvalda. Aðal-
ástæðan fyrir auknum fyölda
smábáta er að láta rætast drauminn
um að eignast bát áður en það verð-
ur bannað með lögum. Þessir menn
em ekki að moka upp fiski, þeir
vilja stunda útivist sem á meira en
fulla rétt á sér. Þegar kvótakerfinu
var komið á miðaði sjávarútvegs-
ráðuneytið við að ársafli smábát-
anna væri um 8 þúsund tonn, en
það er fyrir löngu búið að hrekja
þær tölur og sýna fram á að raun-
hæf viðmiðun var um 25 þúsund
tonn á ámnum 1984 og 1985. Enda
hefur sjávarútvegsráðuneytið ekki
séð ástæðu til að hrekja það og
Fiskifélagið ekki heldur, því ótalinn
afli fór ekki um vigtar fyrr en kvót-
inri skall á.
Á þessu ári hafa um 1.700 bátar
landað afla, margir aðeins nokkmm
kílóum af fiski, en af þessum 1.700
bátum er raunhæft að ætla að fjöldi
atvinnubáta sé um 600—700, eða
1.000—1.200 sjómenn sem hafa
fulla atvinnu af smábátaútgerð.
Þessi fjöldi sjómanna myndi fyíla
skipsrúm um 120 stórra netabáta
og ef raunafli trillukarla ætti að
dreifast á netabáta i hlutfalli við
mannskap og veiddan afla kæmu
liðlega 300 tonn í hlut hvers neta-
báts með 10 manna áhöfn. Það
þætti fæstum spennandi fjárhags-
lega á sama tíma og allt upp í
300—400 tonn em á bak við hvem
mann á aflahæstu togurunum.
Nær væri að fást við
bjálkann en flísina
Um 15% íslenskra sjómanna
stunda sjómennsku á smábátum,
en þeir veiða aðeins um 5—6% botn-
fisksaflans sem verður nær 700
þúsund tonnum á þessu ári. Hvaða
rök em fyrir því að herða ólina
sérstaklega að smábátasjómönnum
með tilliti til þeirra staðreynda sem
hér em á borð lagðar. Rök byggð
á skynsemi em ekki til í málinu.
Hundmð fjölskyldna í landinu eiga
afkomu sína undir útgerð smábáta.
Smábátasjómenn hafa veitt hlut-
fallslega jafnmikið af fiski og aðrir
sjómenn á landinu miðað við reynslu
og hefð undanfarinna ára. Mál er
að linni þessum árásum á einstakl-
ingsfrelsi trillukarla og fjölskyldna
þeirra og því er engin ástæða til
þess að breyta fyrirkomulagi fisk-
veiða smábáta undir 10 tonnum að
stærð. Nær væri að fást við bjálk-
ann en flísina, miðstýringu sem er
að þurrka út allt sem heitir athafna-
þrá í sjávarútvegi á íslandi og skapa
í staðinn erfðagóss sem tekur ekki
tillit til veiðimennsku, heldur fyrst
og fremst brasks í bankahólfum.
Höfundurer varaþingmaður
Sjálfstæðisflokksins í Suðuriands-
kjördæmi.
Náttúruvemdarfélag Suðvesturlands:
Kópavogsland
skoðað að vetri
Sunnudaginn 6. desember fer
Náttúmvemdarfélag Suðvesturlands
í náttúruskoðunar- og söguferð um
Kópavogsland í langferðabíl. Farið
verður af stað frá Náttúmfræðistofu
Kópavogs, Digranesvegi 12, kl.
13.30 (hægt verður að fara í bílinn
við Norræna húsið kl. 13.00 og við
Náttúmgripasafnið Hverfisgötu 116
kl. 13.10). Komið verður til baka að
Náttúmfræðistofunni kl. 16.00. Þar
verður þátttakendum boðið að skoða
sýninguna: „Lífríki fjömnnar í Kárs-
nesi í Kópavogi". (Til Reykjavíkur
verður komið um kl. 17.00.)
Leiðsögumenn verða Ami Hjartar-
son jarðfræðingur, Ámi Waag
líffræðikennari og forstöðumaður
Náttúmfræðistofunnar og Bjöm
Þorsteinsson sagnfræðingur og bæj-
arritari. Fargjald verður 300 kr. en
frítt fyrir böm í fylgd með fullorðn-
um.
Skoðaður verður hluti af jökul-
garði, minjar um hærri sjávarstöðu
og margt fleira verður kynnt sem
snertir jarðfræði svæðisins. Þó að
lífríkið liggi að mestu leyti í vetrardv-
ala, þá em það ótrúlega margar
lífvemr í fjöm og á landi sem þrauka
og beijast við litla birtu og kulda,
því munum við kynnast í ferðinni.
Það lelst til tíðinda á íslandi ef
sett er upp sýning sem kynnir
íslenska náttúm. A sýningunni í
Náttúmfræðistofu Kópavogs gefst
kostur á að kynnast lífríki fjömnnar
við Kársnes í Kópavogi á skemmti-
legan og aðgengilegan hátt og því
vistkerfi sem þömngar, strandplönt-
ur, smádýr og fuglar mynda.
Bæjarstjóm Kópavogs og forsvars-
menn Náttúmfræðistofunnar eiga
þakkir skildar fyrir að hafa sett upp
þessa sýningu og stuðla með því að
aukinni þekkingu Kópavogsbúa á
eigin umhverfí. Við hvetjum íbúa
nágrannabyggðarlaga að kynna sér
sýninguna og þá sérstaklega skóla-
nemendur.
(Frá NVSV)