Morgunblaðið - 28.09.1988, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. SEPTEMBER 1988
17
Frá höfuðstöðvum Evrópubandalagsins í Brussel.
Vestur Afríka: Heimild til
samninga við Grænhöfðaeyjar var
fengin árið 1977. Allar tilraunir til
samninga hafa verið árangurs-
lausar. Samningaumleitanir við
yfirvöld í Sierra Leone hafa staðið
í sjö ár án árangurs, þó er líklegt
að einhvers konar samstarfi verði
komið á í framtíðinni.
Á síðasta ári fékk framkvæmda-
stjómin umboð til að freista samn-
inga við Fílabeinsströndina, Ghana,
Nígeríu og Líberíu. Viðræður eru
að einhveiju leyti hafnar.
Indlandshaf: Markmið EB á
þessu hafsvæði er að ná samningum
við strandríki og eyjar sem liggja
þannig að athafnasvæði EB-flotans
á Indlandshafi verði sem samfelld-
ast. í því skyni er nú leitað samn-
inga við Kenýu, Tansaníu og Sóm-
alíu. Samningar við önnur ríki við
Indlandshaf eru fyrirhugaðir á
næstu misserum eða ámm.
I rauninni má segja að EB hafi
hug á fiskveiðisamningum í öllum
heimshöfum nema Kyrrahafi en á
eftirfarandi lista em þau ríki sem
áhersla verður lögð á næstu miss-
eri eða ár.
Norðaustur-Atlantshaf: ísland.
Eystrasalt: Austur-Þýskaland,
Pólland, Sovétríkin.
Miðjarðarhaf: Alsír, Túnis,
Júgóslavía,
Suðaustur-Atlantshaf: Græn-
höfðaeyjar, Ghana, Fflabeinsströnd-
in, Líbería, Nígería, Sierra Leone.
Indlandshaf: Djibouti, Indland,
Kenýa, Maldfveyjar, Mauritius,
Sómalía, Sri Lanka, Tansanía.
Karabíska hafið: Antigua og
Barbuda, St. Lucia.
Texti: Kristófer Már Kristinsson '
ur engum áhyggjum. 'Við emm til-
búnir til að ræða þetta mál en við
viljum samhliða viðræður um fisk-
veiðisamskipti sem á jafnt við um
veiðar, vinnslu og aðgang að mörk-
uðum með fyllstu virðingu fyrir
íslenskum hagsmunum og án þess
að stefna mikilvægi þessarar grein-
ar fyrir íslenskt þjóðarbú í voða.
Við höfum á þessu sviði góð sam-
skipti við tugi ríkja utan bandalags-
ins, ég trúi því ekki að sama geti
ekki gilt um ísland.
Mun Evrópubandalagið standa
fast á þeirri afstöðu í hugsanlegum
viðræðum við íslendinga að fyrir
aðgang að mörkuðum komi að-
gangur að fiskimiðum? ,
— Innan Evrópubandalagsins er
alltaf talað um fiskveiðar og fisk-
markaði í sömu andránni, þetta
tvennt verður ekki aðskilið. Á und-
anfömumþárum höfum við gert ótal
samninga á þessu sviði við ríki utan
EB sem hafa tryggt hagsmuni
beggja, ríki hafa fengið aðgang að
mörkuðum okkar og við aukin fisk-
veiðitækifæri fyrir sjómenn aðild-
arríkjanna. Við erum einungis að
fara fram á það við íslendinga að
gagnkvæmir hagsmunir verði hafð-
ir til hliðsjónar á sama hátt og í
samningum okkar við önnur ríki.
Við viðurkennum sérstöðu íslend-
inga en trúum því ekki að svo mik-
ill munur sé á henni og stöðu ann-
arra vinaþjóða okkar, t.d. hinna
EFTA-þjóðanna, að samningar af
þessu tagi séu óhugsandi.
í svokallaðri bókun sex er kveðið
á um sérstök samskipti íslands og
EB. Er bandalagið að íhuga þann
möguleika aðfella bókunina úrgildi
eða sniðganga hana þangað til ís-
lendingar setjast að samningaborð-
inu?
— Það er rétt að leggja áherslu
á að það er ekki hlutverk einstakra
framkvæmdastjóra að skilgreina
stefnu bandalagsins, almenn sam-
skipti við ísland eru á annarra
könnu. Eg er einungis ábyrgur fyr-
ir samskiptum á sviði fiskveiða.
Tillögur til ráðherraneftidanna eru
að öllu jöfnu unnar af mörgum
framkvæmdastjórum, engar tillög-
ur í þessa átt hafa verið til um-
fjöllunar. í gildi er samkomulag um
fríverslun og samskipti á sviði fisk-
veiða sem ekki er fullfrágengið. Við
getum ekki fallist á að slík sam-
skipti einskorðist við aðgang að
mörkuðum. Innan Evrópubanda-
lagsins og á íslandi er umtalsverður
fjöldi sem byggir afkomu sína á
áframhaldandi fiskiðnaði sem ætti
að auðvelda gagnkvæman skilning.
Ég er ekki að tala um hvort sam-
skiptin eigi að vera mikil eða lítil,
slíkt hlýtur að koma út úr viðræð-
um. Það sem mér finnst skrýtið er
hversu erfitt er að helja viðræður.
Kæmi til greina af hálfu EB að
líta á önnur atriði í samskiptum við
íslendinga en aðgang að fiskimið-
um, s.s. samstarfsverkefni á sviði
fiskeldis?
— Auðvitað og af þeirri ástæðu
finnst okkur óskynsamlegt að talast
ekki við. Hagsmunir okkar á þessu
sviði eru margvíslegir og við höfum
gert alls konar samninga við ríki
sem búa við ólíkar aðstæður. Okkur
hefur tekist að komast að niðurstöð-
um í þessum tilvikum sem báðir
sætta sig við. Forsendur okkar í
samningum eru margvíslegar,
möguleikamir eru því mjög margir.
Má hafa það eÁir framkvæmda-
stjóranum að stefnan „aðgangur
að mörkuðum fyrir aðgang að fiski-
miðum „sé samkomulagsatriði og
Evrópubandalagið sé tilbúið til að
skoða aðrar leiðir?
— Þú getur haft eftir mér að við
höfum mikinn hug á að efla sam-
skiptin, en það er erfitt fyrir okkur
að standa frammi fýrir aðildarríkj-
unum og réttlæta samskipti sem
eru einungis á einn veg. Við erum
ekki endilega að tengja annað atrið-
ið hinu en við verðum að geta rétt-
lætt gerðir okkar fyrir hagsmuna-
aðilum og borgurum bandalagsins.
Þess vegna eru samhliða viðræður,
þ.e. jafnt um veiðiheimildir og að-
gang að mörkuðum skilyrði af okk-
ar hálfu og við eigum erfítt með
að trúa því að ekki sé hægt að ná
árangri á breiðum grundvelli. Okk-
ur þykir mikið til Islendinga koma
og þess góða velferðarþjóðfélags
sem þeir hafa byggt upp, við viljum
gjaman ýmislegt af þeim læra. Við
kærum okkur ekki um samskipti á
þeim nótum að stórveldi sé að glíma
við smáríki. Það er því leitt að ekki
skuli vera hægt að tala saman um
sameiginlega hagsmuni okkar. Það
er rétt að nokkurrar gagnkvæmrar
tortryggni gætir sem byggist á
skorti á upplýsingum. Á því er ekki
nema ein lausn en hún er að auka
samskiptin.
Væri Evrópubandalagið reiðu-
búið til að borga íslendingum fyrir
fiskveiðiheimildir eða veita þeim lán
og styrki á sama hátt og gert var
í samningunum við Marokkó?
— Það verður að meta þetta í
samhengi. Sum lönd hafa meiri
áhuga á lánum eða styrkjum, önnur
vilja aðgang að mörkuðum. Samn-
ingar krefjast alltaf málamiðlana
og báðir aðilar verða að gefa eitt-
hvað eftir. Þess vegna er óskynsam-
legt að útiloka nokkuð en hafa verð-
ur í huga að greiðslur geta verið
margvíslegar. Það er mikilvægt að
samningar séu réttlátir. Við höfum
ekki áhuga á því að á okkur verði
hallað frekar en að við viljum halla
á íslendinga. Við viljum komast að
sanngjamri niðurstöðu sem báðir
geta sætt sig við. Það er útilokað
að koma jafnvægi á samskipti
öðruvísi en að báðir aðiiar séu sann-
færðir um að hvorugur sé að hlunn-
fara hinn. Á þessum forsendum
getum við gert samninga við hvaða
þjóð í veröldinni sem er. Eins og
kunnugt er höfum við náð góðum
árangri í samskiptum við kommún-
istaríkin. Auðvitað eru mörg
ágreiningsefni en samkomulag er
fyrir hendi og hefur verið undirrit-
að. Hvers vegna ekki ísland?
Það er fásinna að ímynda sér
að Evrópubandalagið vilji eða geti
náð samningum sem ganga á rétt
íslendinga og jafnvel þó svo að það
væri í aðstöðu til þess þá snýst
málið ekki einungis um samskipti
íslands og EB, heldur og samskipti
íslendinga við einstök aðildarríki
Evrópubandalagsins sem myndu
aldref fallast á slíkt. Sá ótti sem
íslendingar kunna að ala með sér
í þessu efni er með öllu ástæðulaus.
Texti: Kristófer Már Kristinsson
HAGGUINOS DENISON
VÖKVADÆLUR
☆ Olfumagn frá 19-318 l/mín.
☆ Þrýstingur allt að 240 bar.
☆ Öxul-flans staðall sá sami
og á öðrum skófludælum.
☆ Hljóðlátar, endingargóðar.
☆ Einnig fjölbreytt urval af
stimpildælum, mótorum
og ventlum.
☆ Hagstætt verð.
☆ Ýmsar gerðir á lager.
☆ Varahlutaþjónusta.
☆ Hönnum og byggjum upp
vökvakerfi.
SIG. SVEINBJÖRNSSON HF.
Skelðarásl, Garðabæ
Símar 52850 - 52661
Kynntu þér mjúku
heimilistækjalínuna frá
Blombera
Hún kemur þægilega á
óvart.
____________
Einar Farestveit&Co.hf.
BOKOANTUN aa, BÍMANi (»1| tmi OO «22*00 - NAO BlLAtTNOI
Leið 4 stoppar við dymar.
Viltu auka
gildi þitt?
Ert þú á leið út á vinnumarkaðinn ?
SKRIFSTOFUNÁM
í Tölvuskóla íslands
er hnitmiðað nám
í skrifstofu-, viðskipta-
og tölvugreinum.
250 stunda nám kostar
aðeins kr. 79.000-
Einn nemandi um hverja tölvu.
Bjóðum einnig upp á fjölda annara tölvunámskeiða.
TÖLVUSKÓLI
ÍSLANDS
HÖFÐABAKKA 9 ^ 671466 O 671482