Morgunblaðið - 21.01.1990, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ VEROLD SUNNUDAGUR 21. JANÚAR 1990
ALDREIFLEIRUM KALAÐ
í NÝÁRSGLEDINIMI
TÖLFRÆÐI áramótanna hjá Reykvíkingum
snýst gjarnan um ölvun, t.d.: „Mikið bar á ölv-
un. Fangageymslur lögreglunnar í Reykjavík
fylltust strax upp úr miðnætti á nýja árinu ..
Hér í New York telja menn morðin. Gleðilegt
ár! Bang! Takk fyrir gamla. Ka-Pow!! Áramótin
eru alltaf slæm, en núna keyrði um þverbak,
eina ferðina enn: Á tæplega átta klukkustunda
tímabili, milli kl. 19.45 á gamlárskvöld fram til
kl. 3.30 á nýársnótt voru 13 morð framin í New
Y ork, svona eins og til að innsigla enn eitt metið
í tölu morða í borginni.
Frá Hallgrimi
Thorsteinssyni í
NEW YORK
Endanlegar tölur um fjölda
morða hér 1989 liggja enn
ekki fyrir en 30. nóvember sl.
voru þau orðin 1.754 eða 27 fleiri
en í fyrra og lögreglan býst við
að metið frá 1988 verði slegið.
Morðin urðu alls 1.896 árið 1988,
eða rúmlega fímm á dag að jafn-
aði. Bang! Bang! Bang!
Alls voru framin níu morð á
gamlársdag. Og á nýársdag, dag-
inn sem rakarasonurinn David
Dinkins tók við embætti sem fyrsti
hörundsdökki borgarstjóri New
York-borgar, voru 12 drepnir til
viðbótar. Dinkins hefur lofað að
sýna enn meiri hörku gegn glæp-
um í borginni en fyrirrennarar
hans.
Morðin um áramótin voru með
ýmsum hætti en flest tengdust
þau ránum eða óljósum illdeilum.
Feðgar, 56 og 28 ára, voru
skotnir til bana þegar bófar réð-
ust inn í búðina þeirra í Brooklyn
á gamlárskvöld og létu greipar
sópa... 29 ára maður í Queens
lést eftir skotsár þegar hann var
að elta ræningja sem höfðu rifið
af honum hálskeðju. Þeir sneru
sér við á undanhaldinu og skutu
hann í bringuna ... Nakin kona
fannst í sendiferðabíl í Queens,
skorin á háls... 18 ára strákur
fannst skotinn til bana upp á þaki
einar borgarblokkarinnar í Brook-
lyn ... Svörtum jeppa var ekið á
ofsahraða á 22 ára stúlku sem
lést samstundis. Ökumaðurinn
stakk af... Farþegi í leigubíl lést
þegar bíll sem lögreglan var að
elta klessti inn í leigubílinn ...
Einhver stökk út
úr bfl á 153.
stræti í Queens
og skaut 26 ára
mann í höfuðið
og keyrði svo
burt.. . Ka-
Pow!!
Svona er
þetta.
Ég var að
koma upp úr
neðanjarðarlest-
inni af bíó milli
jóla og nýárs
þegar lestarstöð-
in fylltist af lög-
reglumönnum.
Ég spurði einn óeinkennisklæddan
hvað hefði gerst. Hann tuggði
vindilinn sinn sallarólegur og
svaraði mér eins og hann væri
að segja mér hvað klukkan væri:
„Oh ... some guy got shot...“
Er það nokkur furða að New
York-búar setji eiturlyf og glæpi
efst á lista yfir áhyggjuefni sín
um þessar mundir. Hlutir eins og
atvinnuleysi eða verðbólga falla í
skuggann.
The New York Times birti dá-
litla samantekt um þróunina í
borginni á þessum áratug.
Handtökum, þar sem eiturlyf
komu við sögu, fjölgaði úr 18.489
árið 1979 upp í 89.451 árið 1988.
Þetta er næstum því fimmföldun.
Alnæmistilfelli voru engin
1979. Árið 1988 voru þau orðin
5.203.
Fjárframlög til að leysa hús-
næðisvanda heimilislausra jukust
úr átta milljónum dollara í 225
milljónir (hátt í 14 milljarða ísl.
kr.)
Störfum í framleiðslugreinum
fækkaði úr 509.000 niður í
356.000, en störfum í fjármála-,
trygginga- og fasteignagreinum
ljölgaði úr 436.000 upp í 534.000.
Lögfræðingum í borginni fjölg-
aði úr 49.386 í 77.890.
Hlutfall innflytjenda af íbúum
New York fór úr 24% í um 30%.
Hlutfall bama sem alast upp
neðan við opinber fátækramörk í
borginni hefur vaxið úr rúmlega
30% í tæp 40%. Með öðrum orð-
um: Næstum 40% allra barna í
New York alast upp í sárri fátækt.
2.300 böm komu í heiminn á
St. Mary’s-spítalanum í Bedford-
Stuyvesant-hverfinu í Brooklyn,
einu fátækasta hverfi borgarinn-
ar, árið 1988. Mæður 40% þessara
barna, eða um 920 konur, voru
háðar eiturlyfjuin, aðallega
crack-kókaíni. Fjöldi þessara
barna fékk líka alnæmisveirana í
vöggugjöf frá mæðrum sínum,
fyrir utan crack-fíknina. Þau böm
lifa vart fram að fimm ára aldri.
David Dinkins helgaði hina
nýju borgarastjóm sína bömunum
í New York við embættistökuna
á nýársdag. Hann gætir þess að
reka ekki fleyga milli hinna fjöl-
mörgu kynþátta borgarinnar.
Hann ætlar ekki að leysa upp
„þetta yndislega mósaík fjöl-
breytninnar" sem hann kallar svo.
„Ég skal aldrei deila og drottna,“
sagði hann í ræðunni á nýársdag.
„Ég heiti því að verða borgar-
stjóri allra New York-búa.“
En Dinkins er jafnljóst að hann
þarf að kveikja vonarneista með
sínu fólki, blökkufólkinu sem rétt
hangir í neðstu rimum þjóðfélags-
ins, ef það liggur þá ekki hrein-
lega í götunni fyrir neðan hann.
„Eg stend hér frammi fyrir ykk-
ur,“ sagði hann á nýársdag, „sem
leiðtogi mestu stórborgar þessa
mikla veldis, sem flutti forfeður
mína hingað hlekkjaða og húð-
strýkta í lestum þrælaskipa.
Þessu ferðalagi okkra til frelsis
og réttlætis er enn ekki lokið, en
við erum svo sannarlega langt
komin..."
Fráfarandi borgarstjóri, Ed
Koch, fékk í hendur skýrslu á
nýliðnu ári frá sérfræðinganefnd
sem fyallaði um New York árið
2000 (Bjartsýnisnefnd á la Her-
mannsson). Skýrslan heitir New
York á uppleið. Þó ekkert annað
hafi gerst síðan hún var skrifuð
annað en að nýr borgarstjóri hef-
ur tekið við völdum og hann skip-
að með sér svartan lögreglustjóra
og spænskumælandi fræðslu-
stjóra, þá virðist nýárssólin boða
aukna bjartsýni meðal fólks,
kannski bara vegna þess að fólki
finnst vont hreinlega ekki geta
versnað lengur.
Hann var að minnsta kosti
brattur 10 ára kínverski strákur-
inn sem The New York Times tók
viðtal við um áramótin: „Ég er
bjartsýnn á allt. Ég hef auðvitað
áhyggjur af glæpum og morðum
og svoleiðis,“ sagði hann en
klykkti svo út með: „Stórar borg-
ir hafa stór vandamál."
VEL LATIMIR
EN BLAUTIR
VIÐ ÍSLENDINGARteljum okkur ekkert meðalmennskufólk og
köllum ekki allt ömmu okkar í því sem við tökum okkur fyrir
hendur. Við eigum sterkasta mann í heimi, áttum fegurstu stúlku
heims og erum fremstir í flokki á öllum öðrum sviðum — þökk
sé höfðatölunni skemmtilegu.
Frá Þorsteíní
Gunnarssyni í
GAUTABORG
Það er því ekki af svo litlu að
gorta þegar maður lætur til-
leiðast að hella úr viskubrunni
sínum yfir einhverja útlendinga-
ræfla. Og þegar maður lendir á
spjalli við útlendinga og upp úr
kafinu kemur að maður er frá ís-
landi, eru viðbrögðin yfirleitt þau
að viðmælandinn lítur á mann í
forundran eins og maður sé síðasti
móhíkaninn.
En auðvitað fyllist maður
ákveðnu stolti að geta sagst koma
frá íslandi (og þó sérstaklega
Eyjum), því fyrir mörgum útlend-
ingum (og sérstaklega þó frá suð-
rænum slóðum) er eyjan ísland
fyrirheitna Iandið í norðri, eins og
ung og óspillt jómfrú sem hefur
ekki komist í tæri við áfjáða karl-
menn. Þessi glansmynd er þó oft
fljót að fölna þegar viðkomandi
fær að heyra af verðlagi, verð-
bólguvanda og siðleysi í efri stig-
um þjóðfélagsins.
Hins vegar hef ég einnig komist
að því, eins og félagi minn sem
er heimshornaflakkari mikill, að
íslendingar hafa ekki þá stórgóðu
ímynd víða erlendis sem maður
kannski ætlaði. íslenskir ferða-
menn í sumarleyfi erlendis eru
nefnilega oft í miður góðu ásig-
komulagi eru komnir hingað út til
að sigra heiminn í ölæði. En það
er nú önnur saga sem ekkert er
við að segja. Islendingum þykir
sopinn góður, við erum enn að
læra á bjórinn og stöndum ennþá
fast á því að áma af víni geri
fleiri kraftaverk en kirkja full af
dýrlingum.
Svíar eru almennt mjög jákvæð-
ir í garð íslendinga og eru ágæt-
lega að sér um land og þjóð. Þeir
eru með allt á hreinu um forsetann
okkar, um óspillta náttúrufegurð,
bjórinn, Hólmfríði og Lindu, Jón
Pál, íslendingasögurnar, Bláa lón-
ið, íslensk fljóð og eilífan efna-
hagsvanda, svo eitthvað sé nefnt.
Drykkfeldni íslendinga er sam-
kvæmt mínum athugunum einnig
vel þekkt af Svíum, þótt við föllum
þar í skuggann af blessuðum Finn-
HðSGANGAR
okkar á milli ...
ÞEIR sem tolla í tískunni í
Bandaríkjunum eru komnir
með víetnamskt ístrusvín á
heimilið. Svínabóndi í Maryland
fúllyrðir að eftirspurn hafi auk-
ist verulega að undanförnu.
Kostir ístrusvína fram yfir
hunda og ketti eru að þau bíta
hvorki póstinn né gelta að
tunglinu og þau rispa hvorki
húsgögn né hlamma sér í
gluggakistur innan um brot-
hætta muni. Þau glápa alsæl
tímum saman á sjónvarpið,
sendast eftir hlutum, kunna að
synda og láta leiða sig í bandi.
Og síðast en ekki síst þá er
engin fyla af blessuðum ístru-
belgjunum. _ ab.
HÚSEIGANDI í Sviss hefur
ákveðið að rukka reykinga-
menn um hærri húsaleigu en
hina sem ekki reykja. Flestir
leigjenda hans reykja ekki en
þeir sem gera það verða að
borga 10 frönkum (390 ísl. kr.)
meira á herbergi á mánuði en
hinir heilögu. Rauður ösku-
bakki er við inngöngudyr sam-
býlishússins og spjald bendir á
að það sé reykingalaust svæði.
Leigjendur reyklausu íbúðanna
lofa að láta enga reykja inni
hjá sér. Vinir sem reykja verða
að gera það úti á svölum ef
þeir fá að koma í heimsókn.
— ab.
■ Risavaxin hvít bísamsrotta
gekk dag einn í nóvember ber-
serksgang í borginni Abbeville í
Norður-Frakklandi. Varðist hún
hetjulega öllum tilraunum til
handtöku og það var ekki fyrr
en slökkviliðsmenn borgarinnar,
klæddir hlífðarfötum úr leðri,
réðust til atlögu, að tókst að
handsama hana. Skepnan mæld-
ist einn metri frá snoppu aftur á
hala og vó sjö kíló.
unum. Reyndar kemur það manni
ekki á óvart að Svíum þyki íslend-
ingar almennt nokkuð drykkfelld-
ir, þótt hinir fyrrnefndu séu nú
ekki barnanna bestir sjálfir. í sum-
ar brá nefnilega fréttamaður
sænska Ríkissjónvarpsins sér til
Reykjavíkur til að athuga hver
áhrif bjórsins hefðu orðið á íslandi.
Hann heimsótti m.a. Gauk á
Stöng og þar var það ekki fögur
sjón sem blasti við. Þar var krökkt
af maddömum í vægast sagt
slæmu ásigkomulagi. Hann tók
eina tali og spurði hver væri helsti
kosturinn við að hafa loksins bjór
á íslandi. Og stúlkan svaraði að
bragði á skóladönskunni sinni: —
Nú get ég líka verið full mánu-
dag, þriðjudag, miðvikudag og
fímmtudag.
Ég sökk niður í sófann minn
þegar þetta birtist fyrir alþjóð í
fréttatíma sænska Ríkissjónvarps-
ins. Aldrei áður hef ég skammast
mín jafn mikið fyrir að vera Islend-
ingur, nema kannski eftir söngva-
keppni evrópskra sjónvarpsstöðva
sl. vor. Þetta var martröð. Eða
eins og málshátturinn segir:
Sæmdin er lífinu dýrmætari.