Morgunblaðið - 12.07.1991, Blaðsíða 12

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 1991
Höfundur er lögmaður í Reykjavík
---------------
Safnaðarferð
Laugarneskirkju
um helgina
SUNNUDAGINN 14. júlí verður
farin hin árlega safnaðarferð
Laugarnessafnaðar.
Að þessu sinni er förinni heitið
suður með sjó í fylgd Baldurs Jóns-
sonar, sem lengi hefur starfað með
Slysavarnafélagi íslands og þekkir
strendur og sker Reykjanessins betur
en flestir. Auk hans mun sr. Bjarni
Karlsson, aðstoðarprestur, sjá um
fararstjórn.
Brottför verður frá safnaðarheim-
ili Laugarneskirkju kl. 10.00 f.h. og
meðlæti verður framreitt í kaffistofu
við Bláa lónið í eftirmiðdag. Heim-
koma er áætluð kl. 17.00. Rútu og
kaffigjald er kr. 1.200.
Aróður fyrir
skattlagningu
sjávarútvegsins
var látið undir höfuð leggjast í skoð-
anakönnuninni.
Reynslan skeri úr með
núverandi löggjöf
Ný Iög um stjórn fiskveiða tóku
gildi þann 1. janúar sl. og hafa því
verið í gildi í nokkra mánuði. Við
þá lagasetningu komu í gildi ýmis
mikilvæg ákvæðí sem þegar eru far-
in að sanna gildi sitt. Réttur sveitar-
félaga, þegar skip eru til sölu í
byggðarlaginu, var styrktur. Skerð-
ing kvóta vegna siglinga með afla
var hækkuð. Hvort tveggja styrkir
rétt byggðarlaganna og verkafólks í
landi til aflans. Því er rétt nú að
forðast kollsteypur í lagasetningu um
fiskveiðarnar og láta reyna á þau lög
sem nú eru í gildi.
Höfundur er þingmaður
Framsóknarflokksins á
Austfjörðum.
Heilsuhælið.
í Hveragerði
Utsaltm
hefst /
dag
kl.12
KRAKkAR
i Kringlunni, simi 681719
Jón Kristjánsson
„Skattlagning veiði-
leyfa er skattahækkun
sem undirstöðuatvinnu-
veginum er ætlað að
bera. Það er kjarninn í
þeim umbúðum sem
reynt er að vefja utan
um þessa staðreynd.“
eftir Jón Kristjánsson
hugsa sér að fara þá leið til að
minnka flotann að ríkið keypti hluta
af honum út úr veiðunum og hafa
sömu hugsun eins og þegar land eða
auðlindir eru teknar til almanna-
þarfa. Þá hefði áreiðanlega mörgum
þótt að sér þrengt í skattlagningu.
Með núverandi skipulagi var farin
sú leið að atvinnugreinin sjálf stæði
undir þessari hagræðingu með fram-
sali veiðiheimilda.
Villandi skoðanakönnun
Nú eru miklar umræður um skatt-
lagningu réttarins til veiðanna, og
eru það einkum einstakir menn innan
Háskólans og Morgunblaðið sem
ganga þar fram fyrir skjöldu. Greini-
legt er að Morgunblaðið, sem er
áhrifamikið í þjóðmálaumræðunni og
höfuðmálgagn ríkisstjómarinnar,
ætlar að beita öllum sínum þunga
til þess að knýja þessar skattlagn-
ingu fram. Skoðanakönnun Félags-
vísindastofnunar, sem gerð er fyrir
blaðið, er þáttur í þessu, en því verð-
ur ekki á móti mælt, að í þeirri spurn-
ingu, sem fjallar um réttinn til veið-
anna, er villandi fullyrðing um að
veiðiheimildir séu ókeypis. Þetta rýr-
ir gildi könnunarinnar.
I könnuninni er gengið út frá því
sem gefnu, að skattlagning veiðileyfa
sé forsenda fyrir því að fiskimiðin
séu sameign þjóðarinnar og þeim sé
nú úthlutað ókeypis. Sannleikurinn
er sá að veiðileyfi fær enginn nema
sá, sem hefur lagt fé í skip og stund-
að veiðar. Afrakstursins nýtur þjóðin
og lífskjörin og tilveran byggist á
honum og hefur alltaf gert. .
Skattlagning á undirstöðuna
Skattlagning veiðileyfa er skatta-
hækkun sem undirstöðuatvinnuveg-
inum er ætlað að bera. Það er kjarn-
inn í þeim umbúðum sem reynt er
að veíja utan um þessa staðreynd.
Þar að auki er þessi skattlagning
gróf tilfærsla fjármagns frá lands-
byggðinni sem lifir á þessari atvinnu-
starfsemi. Það er nauðsynlegt að
nefna hlutina réttum nöfnum og það
eftir Vilhjálm
Arnason
Að undanförnu hafa umræður og
deilur staðið urn heilsuhæli Náttúru-
lækningafélags íslands í Hveragerði.
Ég ætla ekki að blanda mér í þær
deilur en vona að þrátt fyrir ólík sjón-
armið hafi báðir aðilar viljað vel.
Það sem mig langar til að koma
á framfæri með nokkrum orðum eru
mín kynni af starfi heilsuhælisins.
Árið 1982 dvaldist ég fyrst á
heilsuhælinu. Var það vegna heilsu
minnar og að ráði heimilislæknis
míns. Síðan hef ég dvalið þar árlega,
venjulega fjórar vikur í senn. Eg
hafði lítillega kynnst þessu starfi
áður, m.a. heimsótti ég á hælið vini
mína og vandamenn, sem þar höfðu
dvalist.
Þá hafði ég eins og flestir íslend-
ingar, sem fæddir voru á tímum fyrri
heimsstyijaldar haft vitneskju um
frábær störf Jónasar Kristjánssonar,
læknis, en hann er að mínu viti einn
af afreksmönnum íslendinga á þess-
ari öld og skiptir þar ekki máli, hvort
menn voru honum sammála í öllum
hlutum eða ekki.
Það sem ævinlegá hefur vakið at-
hygli mína á heilsuhælinu í Hvera-
gerði er einfaldleiki og íburðarleysi
í öllum hlutum. Sá sem þar dvelur
hefur það, sem hann þarf en ekki
óþarfa. Öll húsaskipan og aðbúnaður
miða að því að þjóna því heilsuvernd-
arhlutverki, sem staðnum er ætiað
að sinna.
Fólk hefur sínar skoðanir á ein-
stökum atriðum, t.d. hvort sundlaug-
asvæði hælisins sé of lítið miðað við
fjölda dvalargesta. Þetta er að mínu
mati atriði sem þarf að athuga og
verður auðvitað athugað, en einmitt
þetta sýnir e.t.v. að þeir sem þarna
hafa ráðið ferðinni hafa gert sér
grein fyrir því að það eru takmörk
á því hvað hægt er að gera og hvað
menn gjarnan vildu gert hafa.
Starfsemi þessa heilsuseturs í
Hveragerði er fyrst og fremst vitnis-
burður um afrek þeirra manna, sem
höfðu og hafa óbilandi trú á þeirri
lífsstefnu, sem kennd er við náttúru-
lækningar. Þar er fyrst að telja
strangar skoðanir varðandi mataræði
og fleiri hollustuhætti.
Sjálfur borða ég allan almennan
Vilhjálmur Árnason
„Heilsustöð eins o g
Hveragerðishælið er
því að mínu mati stór-
kostleg stofnun fyrir
Islendinga og fyrir-
mynd að frekari heilsu-
rækt.“
mat enda vanist því frá barnæsku.
Það breytir ekki því að reynsla mín
af fæðinu í Hveragerði er afar góð.
Ég kunni strax að meta matinn, og
það fer ekki á milli mála að þetta
fæði eykur vellíðan mína. Ég hefi
gert verulegan hluta þessa fæðis að
daglegu fæði mínu. Stjóm og rekstur
„eldhússins" í Hveragerði er til mik-
illar fyrirmyndar og er bæði heimilis-
legt og jafnframt góður skóli.
Sú reynsla, sem ég hef haft af
skiptum við Náttúrulækningafélag
Islands í Hveragerði er öll á einn
veg; með afbrigðum góð.
Óll kynni mín af starfi Náttúru-
lækningafélagsins hafa verið góð.
Þeir stjórnendur hælisins í Hvera-
gerði, sem ég þekki til hafa allir
starfað af áhuga og vilja til þess að
gera reksturinn sem bestan og þjóna
ætlunarverki sínu.
Læknar hælisins og hjúkrunarfólk
hefur allt sýnt fyrirmyndarfram-
komu í einu og öllu og ég hefi ekk-
ert séð annað en fagleg vinnubrögð
í því er að mér hefur snúið. Sama
get ég sagt um allt starfsfólk hælis-
ins utanhúss og innan.
Það þarf ekki mikla spekinga til
þess að átta sig á því á lífsleiðinni
að góð heilsa er stærsti þáttur þess
að geta notið lífsins. Þetta á vita-
skuld einnig við um þjóð okkar og
allar þjóðir. Þjóðarheilsan í þeim
skilningi sem hér er rætt er stærsta
málið.
Heilsustöð eins og Hveragerðis-
hælið er því að mínu mati stórkostleg
stofnun fyrir íslendinga og fyrir-
mynd að frekari heilsurækt.
Það er því ekkert smámál að þeir
aðilar, sem þama ráða ferðinni nái
áttum og sáttum í þessu máli.
Tilvera íslensku þjóðarinnar bygg-
ist á því að umhverfis landið er ein
gjöfulasta fiskislóð heimsins. Hins
vegar er ekki langur tími síðan, á
mælikvarða kynslóðanna, að farið
var að sækja fyrir alvöru á ísland-
smið af íslendingum, rúmlega
mannsaldur.
Sjósókn hefur frá fyrstu tíð byggst
á duglegum sjómönnum og útgerðar-
mönnum sem tilbúnir voru að hætta
fé sínu í að kaupa skip til að sækja
sjóinn, og vinna við þennan óblíða
og stundum hættulega atvinnuveg.
Byggðin við sjóinn hringinn í kring
um landið byggðist á þessu fram-
taki. Sá, sem eignaðist skip, hafði
þar með rétt til þess að gera út og
nýta auðlindir hafsins.
Svo kemur sú tíð að nauðsynlegt
er að takmarka veiðarnar. Þá er sú
leið farin, að þeir fá heimild til að
veiða, sem hafa skip í höndunum,
hafa hætt sér út í útgerð. Jafnframt
var fiskiskipaflotinn allt of stór fyrir
það aflamagn sem leyfilegt var. Því
var farin sú leið að heimila framsal
aflakvóta milli skipa. Þannig er sala
aflakvóta til komin.
Þetta er sá bakgrunnur sem nauð-
synlegt er að hafa i huga þegar
rætt er um fiskveiðiheimildir og sölu
aflakvóta. Þetta skipulag var þróað
sem málamiðiun í afar erfiðu máli.
Fiskimiðin — landið
í fyrstu grein laga um stjórn fisk-
veiða við Island er ákvæði um að
fiskimiðin séu sameign þjóðarinnar.
Svo hefur ætíð verið, en rétt þótti
að hnykkt væri á þessu í lagasetning-
unni. Landið, gögn þess og gæði eru
hins vegar að verulegu leyti í einka-
eign. Þó eru ákvæði í lögum þess
efnis að land megi taka eignarnámi
ef almannaheill krefst þess. Þá koma
íjármunir fyrir til eigandans.
Leiðir til að minnka flotann
Vafalaust hefði verið hægt að
I