Morgunblaðið - 12.07.1991, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 1991
Viðbrögð við tillög'um Hafrannsóknastofnunar uni aflasamdrátt:
Haraldur
Sturlaugsson:
Höfum bó-
ið okkur
undir þetta
„HÉR er auðvitað um mikla
minnkun að ræða en segja má
að það hafi legið í loftinu að til-
lögurnar yrðu eitthvað á þessa
leið,“ segir Haraldur Sturlaugs-
son, framkvæmdastjóri Harald-
ar Böðvarssonar hf. á Akranesi
um tillögur fiskifræðinga um 70
þúsund tonna niðurskurð þorsk-
kvóta á næsta ári. Haraldur seg-
ir að fyrirtækið hafi búið sig
undir svona áfall enda mótist
starfskilyrði í sjávarútvegi af
miklum sveiflum.
„Það er búinn að vera mikill
samdráttur á síðustu árum og þetta
er það sem maður reiknaði með,“
segir Haraldur Sturlaugsson. „Ég
er búinn að vera viðloðandi þennan
rekstur í 20 ár og hef ekki kynnst
öðru en þessum sveiflum upp og
niður á svona fjögurra til fimm ára
fresti. Það eru bara þau skilyrði
sem sjávarútvegurinn og þjóðin býr
við,“ segir hann.
„Menn hér hafa verið að reyna
að búa sig undir eitthvað í þessa
átt. Það er nauðsynlegt að mikil
hagræðing eigi sér stað í fyrirtækj-
um í greininni, en ekki bara vegna
ástandsins hér á landi, heldur líka
vegna þess að við erum sífellt að
tengjast meir þeirri þróun, sem á
sér stað í Evrópu. Ef menn vinna
ekki heimavinnuna sína og taka til
í sínum rekstri, þá á það eftir að
lenda á þeim síðar,“ segir Haraldur
Sturlaugsson.
Ingimar
Halldórsson:
Ottast af-
leiðingarn-
ar ef þetta
verður nið-
urstaðan
INGIMAR Halldórsson, fram-
kvæmdastjóri fiskvinnslufyrir-
tækisins Frosta á Súðavík, segir
að sér lítist afar illa á skýrslu
Hafrannsóknastofnunar um, þar
sem gert er ráð fyrir skerðingu
afla á næsta ári. Hann segist
óttast mjög afleiðingamar ef
úthlutun sljórnvalda verði í sam-
ræmi við tillögurnar.
„Von mín er sú,“ segir Ingimar,
„að úthlutun afla verði ekki lakari
fyrir næsta ár en fyrir það sem nú
er að líða. Skerðingin hefur verið
mikil á undanförnum árum og við
þolum ekki að hún verði meiri. Það
er ekki nóg með að þorskkvótinn
hafi verið skertur, heldur hefur
einnig verið skert í rækjunni, sem
við hér á Vestfjörðum gerum mikið
út á, og auk þess var skarkolakvót-
inn fluttur héðan til annarra lands-
hluta vegna rangra ákvarðana um
viðmiðunarár við úthlutun hans.
Ég óttast því mjög afleiðingarnar,
ef niðurstaða stjórnvalda verður í
samræmi við þessar tillögur,“ segir
hann.
„Ég sé ekki í fljótu bragði hvern-
ig við Vestfirðingar eigum að fara
að því að mæta skerðingu afla með
hagræðingu,“ segir Ingimar. „Hag-
ræðing í útgerð er hvað mest hér
á Vestfjörðum, héðan er styst á
miðin og auðveldast að sækja fisk-
inn. Það væri þá ekki nema með
að leggja öðru hvoru skipi en hver
getur til dæmis tekið það á sig að
leggja togara? Sameining vinnslu-
stöðva er heldur ekki auðveld. Það
er yfirleitt bara ein vinnslustöð á
hveijum stað og ef á að sameina
vinnsluna er um leið verið að
ákveða hvaða staðir eigi að lifa og
hveijir ekki,“ segir Ingimar Hall-
dórsson.
Jakob Jakobsson forstjóri Hafrannsóknastofnunar:
Ekki faríð að tillögxim stofnim-
arinnar um sókn í þorskstofninn
Nýtísku vinnubrögðum beitt við mælingu fiskstofna við landið
ÞORSKSTOFNINN á íslands miðum stendur enn veikt þrátt fyr-
ir að íslendingar hafi nú í einn og hálfan áratug haft fulla sljórn
á fiskveiðum við Iandið. Skýringarnar á því að stöðugt virðist
síga á ógæfuhliðina segir Jakob
Annars vegar segir Jakob að
ekki hafi verið farið að tillögum
fiskifræðinga um sókn í stofninn.
í skýrslu Hafrannsóknastofnunar
um nytjastofna og umhverfisþætti
1991 og aflahorfur fyrir fiskveiði-
árið 1991/92 kemur fram umtals-
verður munur á tillögum Hafrann-
sóknastofnunar um þorskveiði og
raunverulegum afla. Sem dæmi
um muninn þá lagði Hafrannsókn-
astofnun til að árið 1984 yrðu
veidd 200 þúsund tonn af þorski
en aflinn nálgaðist 300 þúsund
tonn það ár. Arið eftir varð mun-
urinn enn meiri því að enn lagði
Hafrannsóknastofnun til 200 þús-
und tonna veiði en aflinn fór vel
yfir 300 þúsund tonn. Árið 1989
var afli umfram tillögur hvað
minnstur en þó var þá veitt rúm-
lega 50 þúsund tonnum meira en
Hafrannsóknastofnun mæltist til.
Jakobsson einkum vera tvær.
Til samanburðar við þorsk-
stofninn tók Jakob þann vaxtar-
kipp sem varð í síldarstofninum
þegar farið var að tillögum fiski-
fræðinga um vemd hans. Fyrir
tuttugu árum mældust aðeins
tvær torfur af síld, alls í kringum
10 þúsund tonn, en nú segir Jak-
ob að sfldarstofninn mælist rúm-
lega 400 þúsund tonn,
Hina ástæðuna fyrir minnkandi
þorskstofni segir Jakob vera að
eftir hlýviðrisskeiðið frá 1920 til
1965 hafi árferði á norðanverðu
Atlantshafi verið sveiflukennt
undanfarin tuttugu og fimm ár.
Á þessu tímabili hafi oft verið
mikið um pólsjó á Islandsmiðum.
Afleiðingar lélegs árferðis á
þorskstofninn kemur nú meðal
annars fram í því að árgangarnir
alveg frá árinu 1986 eru lélegir.
Ástandið við Grænland hefur
einnig versnað svo mjög að þar
sem áður veiddust 300 til 400
þúsund af þorski á ári sést nú
varla þorskur.
Aðspurður um hvort vinnuað-
ferðir Hafrannsóknastofnunar og
tækjabúnaður hennar við mæling-
ar stæðust nútíma kröfur sagði
Jakob að stofnunin beitti nýtísku
vinnubrögðum og sömu aðferðum
og viðurkenndar væra í Evrópu
og Bandaríkjunum. Jafnframt
benti hann á að dr. Gunnar Stef-
ánsson, starfsmaður Hafrann-
sóknastofnunar, væri formaður
aðferðafræðinefndar Alþjóðahaf-
rannsóknaráðsins, og sagði að
stofnunin nyti góðs af þekkingu
hans og starfí sem formanns
nefndarinnar. Um tækjabúnað
Hafrannsóknastofnunar sagði
Jakob að verið væri að endurnýja
tækin í rannsóknarskipunum sem
notuð væru til mælinga á sfld og
loðnu. Hvað varðaði þorsk- og
botnfiskstofna þá hefði öll úr-
vinnsla gagna verið efld mjög.
Samment:
3,3 millj. til þriggja verkefna
Samment hefur fengið 3,3 miljónir króna til þess að undirbúa og
reka stutt námskeið í sambandi við gæðamál í fiskvinnslu, senda 8
stúdenta erlendis til starfsþjálfunar í fyrirtækjum í Evrópulöndum
og undirbúa frekari verkefni í Comett. Með Comett er átt við áætl-
un sem rekin er á vegum Evrópubandalagsins og er ætlað að efla
samstarf atvinnulífs og skóla um tækni- og verkþjálfun. Samment
er samstarfsnefnd skóla og fyrirtækja og starfar innan ramma Com-
mett. Að Samment stendur fjöldi skóla, atvinnugreinasamtök og
fyrirtæki á íslandi. Nefndin vinnur í samvinnu við samskonar nefnd-
ir í öðrum löndum EFTA og EB.
Styrknum verður eins og áður
sagði varið til þriggja verkefna.
Fyrsta verkefnið er stutt námskeið
í sambandi við gæðamála í fisk-
vinnslu. Námskeiðið er ætlað lykil-
stjórnendum fyrirtækja og stofnana
og öðrum áhrifamönnum sem
áhuga kunna að hafa. Námskeiðið
verður haldið í mars eða aprfl 1992
og mun standa í 4 daga. Þátttak-
endur af íslands hálfu verða 15-20.
Undirbúningur vegna þessa nám-
skeiðs er þegar hafínn.
Styrknum verður einnig varið til
þess að senda 8 stúdenta erlendis
til starfsþjálfunar í fyrirtækjum
Evrópubandalagsins. Fjórir nem-
endur koma frá Tækniskóla íslands
og fjórir frá Háskóla íslands. Nem-
endurnir fara til Bretlands (4),
Danmerkur (1), Frakklands (1),
Þýskalands (1) og Spánar (1). Ekki
er enn ákveðið til hvaða fýrirtækja
nemendumir fara til þjálfunar en
verið er að ganga frá því í sam-
vinnu við samstarfsnefndir í þessum
löndum. Samment mun hafa milli-
göngu um móttöku á evrópskum
stúdentum og koma þeim til starfs-
þjálfunar í íslenskum fyrirtækjum.
Þá verður styrknum varið til að
undirbúa frekari verkefni á vegum
Comett. Þar er helst að nefna undir-
búning vegna stofnunar evrópskrar
samstarfsnefndar.
I febrúar 1991 voru eftirfarandi
aðilar þátttakendur í Samment:
Vinnuveitendasamband íslands,
Félag íslenskra iðnrekenda, Land-
samband iðnaðarmanna, Verk- og
tæknifræðingafélag íslands, Póstur
og sími og Landsbanki íslands,
Háskóli Islands, Háskólinn á Akur-
Reiðubúnir að
ræða um að breyta
tekj uskiptingunni
- segir Einar Oddur Krisljánsson, for-
maður Vinnuveitendasambands Islands
EINAR Oddur Krisljánsson, formaður Vmnuveitendasambands
íslands, segir að það sé ekki tímabært að gefa stórar yfirlýsing-
ar um kjarasamningagerð í haust, því þó Hafrannsóknastofnun
hafi gert tillögur um þorskafla eigi sjávarútvegsráðherra eftir
að taka ákvörðun og það sé ekki fyrr en hann hafi gert það
sem hægt sé að fara að leggja forsendurnar hlutlægt niður
fyrir sér, auk þess sem um svipað leyti muni fjárlagaramminn
liggja fyrir.
„Hitt er annað mál að mér þyk-
ir mjög sennilegt að það verði
farið að þessum tillögum að veru-
legu leyti og það er engum blöðum
um það að fletta að ef mikiH niður-
skurður verður á afla á ísland-
smiðum þá lækka þjóðartekjur
umtalsvert. Það þarf ekki að deila
um það,“ sagði Einar Oddur.
Aðspurður um þá skoðun Ás-
mundar Stefánssonar, forseta Al-
þýðusambands íslands, sem kem-
ur fram í Morgunblaðinu í gær,
að í þröngri stöðu í efnahagsmál-
um hljóti áherslan að verða á að
breyta tekjuskiptingunni, sagði
Einar Oddur að VSI væri reiðu-
búið að ræða þetta og hefði alltaf
verið. Hins vegar hefði hann lýst
yfir efasemdum um það á aðal-
fundi VSÍ í vor að það væri hægt
að hrinda slíkum hugmyndum í
framkvæmd. „Þegar á hólminn
hefur verið komið þrátt fyrir fag-
urt tal um að það væri komið að
hinum lægst launuðu hefur alls
staðar og alltaf reynslan verið sú
að það hefur enginn viljað fylgja
því fram. Það voru allir tilbúnir
til að hækka hina lægstlaunuðu,
en það hefur aldrei einn eða neinn
hópur verið tilbúinn til þess að
fallast á að þar með gerðu þeir
minni kröfur,“ sagði hann enn-
fremur.
Jóhann Ársælsson:
Enginn
árangur af
fiskveiði-
stjórnun
JÓHANN Ársælsson þingmaður
Alþýðubandalagsins segir að ný
skýrsla Hafrannsóknarstofnunar
sýni að enginn árangur hafi náðst
við stjórnun fiskveiða. Hann telur
að taka verði tillit til þeirra til-
lagna sem stofnunin hefur sett
fram um samdrátt í þorskveiðum
á næsta ári.
„Það sem slær mann mest, er að
við virðumst ekki vera að uppskera
neinn árangur af fiskveiðistjórnun-
inni. Frá því kvótakerfið kom. á
hafa menn bundið vonir við að
stjómin á veiðunum skilaði því að
við gætum aukið fiskveiðarnar og
það er því sorglegt að menn sjá
engan árangur," sagði Jóhann við
Morgunblaðið þegar hann var
spurður álits á skýrslu Hafrann-
sóknarstofnunar.
Jóhann sagði ennfremur, að sér
virtist ýmislegt benda til þess að
sóknarþungi í þorskveiðum hafi
aukist meira en tölur sýndu. Hann
sagðist hafa haft þá skoðun lengi
að sóknarbreytingin af vertíðarbát-
um yfir á togara, hafi það í för með
sér, að uppvaxandi fiskur, sé veidd-
ur í mun ríkari mæli. Þá sé dulið
álag á fiskistofnana vegna þess að
ýmis veiðarfæri valdi tjóni á seiðum
og smáfíski. Loks sé það bein afleið-
ing af kvótakerfinu að fiski sé hent
í sjóinn í miklum mæli.
„Menn hafa verið að guma að
því, að veiðiheimildir hafi verið sam-
einaðar á undanförnum árum, en
sannleikurinn er sá að þar hefur
fyrst og fremst verið að færa veiði-
heimildir frá smábátum yfir á tog-
araflotann. Það er hreint ekki til
góðs, í sambandi við nýtingu fiski-
stofnanna. Ef á að minnka flotann
verður að fækka þessum stóra tog-
urum og það hefði verið heillaspor
í sambandi við þá fiskveiðilöggjöf
sem nú gildir, að dregin hefði verið
lína milli þess hvert mætti færa fisk-
veiðiheimildir innan flotans," sagði
Jóhann.
Jóhann sagði að lokum, að hann
teldi að taka ætti meira tillit til
þess sem fiskifræðingar segðu, en
gert hefði verið á undanförnum
áram. „Þetta eru ekki algild vísindi
og ég hef reyndar miklar efasemdir
um þær aðferðir sem notaðar eru
við að telja fiskinn í sjónum. En
þetta era samt sem áður bestu upp-
lýsingar sem við höfum og það er
ekki um annað að ræða en miða við
þær. Þá verður einnig að leggja mat
á það hvaða álag fylgi veiðunum á
hverri tegund svo menn átti sig á
því hvaða sókn sé heppileg," sagði
Jóhann Ársælsson.
.....F—1—f
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Fulltrúar þeirra aðila sem standa að Samment á kynningarfundi um
Comett áætlunina og Samment.
eyri, Kennaraháskóli íslands,
Tækniskóli Islands, Bændaskólinn
á Hvanneyri, Samband iðnmennta-
skóla, Iðntæknistofnun íslands,
Starfsfræðslunefnd fiskvinnslunn-
ar, Búnaðarfélag íslands, Byggða-
stofnun íslands, Rannsóknastofnun
byggingariðnaðarins og Rannsókn-
arstofnun landbúnaðarins.
Geta þátttakendur í Samment
sótt árlega um styrki til Comett eða
fram til 1993 þegar áætluninni lýk-
ur. Næstu umsóknarfrestur er renn-
ur út í janúar 1992. Til þess tíma
er hægt að sækja um styrki til sam-
starfsnefnda skóla og atvinnulífs,
tækniþjálfunar, samstarfsverkefna
og lengri námskeiða.