Morgunblaðið - 27.02.1998, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
HESTAR
FÖSTUDAGUR 27. FEBRÚAR 1998 29
„ .. MorgunblaðiðA^aldimar Kristinsson
I TILLÖGUM framkvænidastjórnar landsmótsins er gert ráð fyrir ríflegri milljón í tekjur af kynbótahrossum á mótinu. Meðfylgjandi mynd er af
Brönu frá Kirkjubæ ásamt afkvæmum á fjórðungsmótinu á Gaddstaðaflötum ‘96. Miðað við fjölda Kirkjubæjarhrossa á umræddu móti, þyrfti að
greiða 90 þúsund krónur fyrir þátttökuna ef jafnmörg hross frá búinu kæmu fram á mótinu í sumar.
Hörð viðbrögð við tillögum um
þátttökugjöld kynbótahrossa
Landsmót ‘98
Viðbrögð við nýjum gjaldaliðum eða skött-
um eru ávallt á einn veg, óánægjuraddir
eða mótmæli greiðenda. Þátttökugjöld kyn-
bótahrossa á landsmóti, sem sagt var frá í
hestaþætti fyrr í vikunni, eru engin undan-
tekning frá þeirri reglu. Hrossaræktar-
menn og væntanlegir sýnendur hrossanna
hafa brugðist ókvæða við og telja að hart
sé vegið að þessum vinsælasta þætti lands-
mótanna. Valdimar Kristinsson ræddi við
nokkra þeirra sem hlut eiga að máli.
FRAMKVÆMDASTJÓRN lands-
mótsins sem haldið verður á Mel-
gerðismelum í sumar ákvað á fundi
sínum 4. febrúar sl. að leggja til að
innheimt verði þátttökugjöld af eig-
endum eða umsjónarmönnum þeirra
kynbótahrossa sem þar munu koma
fram. I samræmi við samþykkt síð-
asta ársþings LH voru tillögur um
þessa gjaldtöku sendar stjóm LH og
stjórn Bændasamtakanna tO umfjöll-
unar. Hér er því um að ræða tillögur
en ekki endanlega ákvörðun.
Allt frá árinu 1991 hafa verið inn-
heimt slík gjöld af þátttakendum í
gæðingakeppni, kappreiðum og tölt-
keppni. Allt frá þessum tíma hefur
sú hugmynd að láta einnig greiða
fyrir kynbótahrossin skotið upp koll-
inum öðm hverju en aldrei náð fram
að ganga. Bændasamtökin hafa um
árabil innheimt sýningargjald sem
er ætlað að standa undir kostnaði við
dómstörfín. Af þessu gjaldi sem nú
yrði sett á fengju Bændasamtökin
36% en 65% fæm til reksturs mótsins.
Jón Ólafur Sigfússon fram-
kvæmdastjóri landsmótsins segir að
þetta sé einn liður í þvi að treysta
rekstrargrandvöll landsmótanna
sem hafi verið vægast sagt ótraust-
ur. Hann bendir á að á síðasta lands-
móti, sem haldið var á Gaddstaða-
flötum fyrir tæpum fjóram árum,
hafi hagnaðurinn verið tvær milljón-
ir króna sem sé lítil eftirtekja í svo
stóra fjárhagsdæmi. Allt hafi gengið
upp eins og best varð á kosið og þar
á meðal veðrið sem að stóram hluta
ræður því hvorum megin hryggjar
menn lenda.
400 mótsgestir réðu úrslitum
I þessu dæmi hafi málið snúist um
íjögur hundruð mótsgesti sem
tryggðu þennan hagnað og hann
bendir einnig á að aðsókn hafi verið
vonum framar á Gaddstaðaflötum.
Jón segir að þetta dæmi sýni betur
en nokkuð annað hversu djarft er
teflt og ekki megi gleyma því að það
séu hestamannafélögin sem bera
íjárhagslega ábyrgð á mótunum og
eitt mót með miklum halla geti hæg-
lega lagt í rúst starfsemi þeirra fé-
laga sem að mótshaldinu standa auk
Landsambandsins.
Ýmsir kostnaðarliðir hafa hækkað
veralega frá mótinu á Gaddstaðaflöt-
um að sögn Jóns og nefnir hann í því
sambandi 44% hækkun kostnaðar
vegna löggæslu. Þá væri ekki hægt
að seilast endalaust í vasa mótsgesta
því of hár aðgangseyrir kæmi í bakið
á mótshöldurum með minnkandi að-
sókn og minnkandi tekjum. Ákveðið
væri að hafa sama aðgangseyri og
var á Gaddstaðaflötum fyrir fjórum
áram, 6;000 krónur.
Jón Ólafur sagði eðlilegt að þeir
sem hefðu mestan hag af því að sýna
hross á mótinu greiddu fyrir það.
Yerðmæti kynbótahrossa væri að
öllu jöfnu meira en annarra hrossa
sem fram koma á mótinu. Hann
nefndi sem dæmi að það væri ekki
mikið að greiða 35 þúsund krónur
fyrir afkvæmasýningu á Orra frá
Þúfu sem sjálfur sé metinn á 30
milljónir króna og velti milljónum á
hverju ári. Þá væru flestir ef ekki
allir stóðhestarnir hátt metnir og
margir þeirra mundu auka verðgildi
sitt á mótinu. Gjaldið sem greiða
ætti fyrir bestu hestana væri u.þ.b.
hálfur folatollur undir þá. Hér væri
um að ræða hesta sem skiluðu mikl-
um arði og því fullkomlega eðlilegt
að greitt væri fyrir gott tældfæri til
kynningar.
Aðspurður hvort ekki hefði tekist
að fá ýmsa aðila, sem hagnast á mót-
inu án þess að eiga nokkra aðild að
því, til að leggja eitthvað af mörkum
sagði Jón að vel hefði verið tekið í
erindið en ekkert komið út úr því.
Tvívegis hafi verið sótt um styrk til
útflutnings- og markaðsnefndar
vegna kynningar á mótinu en því
verið hafnað. Félagi hrossabænda og
Bændasamtökunum var boðin aðild
að mótinu en BÍ hafnaði boðinu og
FH svaraði ekki einu sinni erindinu.
Þessar tillögur framkvæmda-
stjórnar LM hafa fallið í grýttan
jarðveg hjá hrossaræktarmönnum.
Ágúst Sigurðsson hrossabóndi í
Rirkjubæ taldi þetta alveg út í hött.
„I mínum huga er þetta svipað því að
Árni Tryggvason leikari væri látinn
greiða fyrir þátttöku sína í leiksýn-
ingu í Þjóðleikhúsinu. Þetta verður
til þess eins að draga úr mönnum að
mæta með góð kynbótahross til sýn-
ingar sem á að vera úrval þess besta
sem til er í landinu af yngri hross-
um,“ sagði Ágúst. Þess má geta að ef
mið er tekið af síðasta fjórðungsmóti
var Kirkjubæjarbúið með átta hryss-
ur í einstaklingssýningu, eina hryssu
í heiðursverðlaunum fyrir afkvæmi
og ræktunarhóp. Miðað við tillögur
framkvæmdastjómar hefði Kirkju-
bæjarbúið þurft að greiða 90 þúsund
krónur fyrir þessa þátttöku. „Sjálf-
sagt gæti ég ráðið við að geiða slíka
upphæð,“ segir Ágúst, „en mig
mundi muna verulega um þessa fjár-
muni.“ Ágúst kvaðst hins vegar vel
geta sætt sig við að greiða fyrir
ræktunarhópssýningu. Þar væri
frjáls þátttaka og menn beinlínis að
auglýsa framleiðslu sína á sjálfu
mótinu auk þess að vera með síðu í
mótsskránni.
Landssýning kynbótahrossa
á Gaddstaðaflötum
Sveinn Guðmundsson á Sauðár-
ki’óki sagði að þetta kæmi sér svo
sem ekki á óvart en hann sæi ekki að
það væri sérstakt tilefni til slíkrar
gjaldtöku ef mið væri tekið af fyrri
landsmótum. Eftir þvi sem hann
myndi best hefði aldrei orðið halli á
landsmóti. Sveinn sagðist ekki trúa
því að þetta næði fram að ganga.
Hér væri um að ræða þann þátt
mótsins sem langmestra vinsælda
nyti, um það þyrfti ekki að deila. Það
sýndi best sú mikla umfjöllun sem
kynbótahrossin fengju löngu fyrir
mótin, meðan á mótunum stæði og
síðan eftir mótin. Sveinn sagðist hafa
heyrt mjög hörð viðbrögð við þessari
fyrirhuguðu gjaldtöku og hefði með-
al annars verið viðrað sú hugmynd
að halda landssýningu kynbóta-
hrossa á Gaddstaðaflötum viku fyrir
landsmótið. Ef kynbótadómarar
neituðu að dæma yrðu forskoðunar-
dómar látnir ráða röð. „En það er al-
veg klárt mál að þetta getur ekki
gengið og ég get ekki ímyndað mér
að það nái fram að ganga,“ sagði
Sveinn að lokum.
Fannar Jónasson á Hellu, sem
verið hefur framkvæmdastjóri
þriggja stórmóta á Gaddstaðaflötum,
segist svo sem vel skilja þessar tilög-
ur þeirra manna sem eiga að tryggja
rekstrargrandvöll landsmótsins. Það
væri svo annað mál að allir nýir
skattar væru óvinsælir og því ekki
óeðlilegt að menn brygðust hart við.
Svo mætti alltaf deila um hversu hár
skatturinn ætti að vera. Hann benti
á að bæði á landsmótinu ‘94 og fjórð-
ungsmótinu ‘96 hefðu þátttakendur í
ræktunarhópssýningum greitt þátt-
tökugjald. I bæði skiptin var gjaldið
10 þúsund krónur en lagt er til að
það verði 35 þúsund krónur.
Bragðdauft án kynbótahrossa
Bergur Pálsson formaður Félags
hrossabænda kvaðst mjög óánægður
með þessa skattlagningu eins og
hann kaus að kalla það. Hann kvaðst
hafa orðið var við mikla óánægju
vegna þessa en ekki að menn hygð-
ust grípa til einhverra aðgerða til að
mótmæla eða koma í veg fyrir þessa
skattlagningu enn sem komið er.
Það væri líka óréttlátt að sá þáttur
mótsins, sem mestra vinsælda nyti,
greiddi mest fyrir þátttökuna. Það
yrði líklega heldur bragðdauft lands-
mót ef kynbótahrossanna nyti ekki
við, sagði Bergur sem taldi þetta
anga af stærra máli. Hann teldi
hestamannafélögin ekki fær um að
halda þessi mót. Samstaða hefði ver-
ið lítil og það hefði skemmt íyrir eðli-
legri þróun í framkvæmd og fjár-
mögnun mótanna. Stofna ætti hluta-
félag um landsmótshaldið, ekki bara
eitt mót heldur mót framtíðarinnar.
Bergur sagði erfitt að fá fólk til að
vinna sjálfboðavinnu eins verið hefur
að stórum hluta á þessum mótum.
Margir aðilar högnuðust mjög á
mótshaldinu án þess að leggja nokk-
uð til fjármögnunar þess eða taka
þátt í áhættunni.
Þrátt fyrir að hann væri óánægður
með þessa skattaboðun teldi hann
mjög óskynsamlegt að menn hættu
þátttöku í kynbótasýningu lands-
móts. Leita yrði sátta áður en gripið
yrði til einhverra aðgerða sem væra
engum til góðs.
Sjónarmiðin, sem koma fram í um-
ræðum um þessa tillögu um þátt-
tökugjald, eru margvísleg. Stjórnir
Bændasamtaka Islands og Félags
hrossabænda eiga eftir að fjalla um
málið. Einnig mun það fara fyrir Fa-
gráð hrossaræktar og að síðustu í
landbúnaðarráðuneytið að því er Jón
Ólafur Sigfússon upplýsti, svo ekki
er séð hvernig því lyktar.
Léttir á leið
úr landi -
Otur falur
fljótlega
LÉTTIR frá Sauðárkróki er nú á
leið úr landi en gengið hefur ver-
ið frá sölu á honum til Svíþjóðar.
Léttir er undan Þætti frá Kirkju-
bæ og Hrafnkötlu frá Sauðár-
króki, sem bæði eru meðal þekkt-
ustu kynbótahrossa landsins.
Vakti það mikla athygli þegar
seljandi Léttis, Sveinn Guð-
mundsson á Sauðárkróki, notaði
Þátt á flestar hryssur sfnar vorið
1983. Léttir hlaut fyrstu verð-
laun sem einstaklingur á Gadd-
staðaflötum 1994, var með 7,95
fyrir sköpulag og 8,21 fyrir hæfi-
leika, 8,08 í aðaleinkunn. Sölu-
verð fékkst ekki uppgefið en
Sveinn sagðist hafa fengið það
sem upp var sett.
Þá upplýsti Sveinn að menn
væru að bera víurnar í Otur en
hann yrði ekki seldur að sinni, en
þó væri líklegt að hann yrði gef-
inn falur áður en langt um liði. í
þessu tilviki væri um að ræða
bæði Islendinga og útlendinga og
ljóst að ef þeir keyptu klárinn
færi hann úr landi.
Aðspurður um heiðursverð-
launadrauma hvað Otri viðkæmi
kvaðst Sveinn löngu hættur að
hugsa um slíkt. Sagði hann að
héðan af skipti engu máli hvort
hann næði heiðursverðlaunum
eða ekki. Hann væri mjög eftir-
sóttur í dag og annaði vart eftir-
spurn. Því væri það tóm firra að
eyða fé og fyrirhöfn í afkvæma-
sýningu.
Hestar/Fólk
■ ÁGÚST Sigurðsson í Kirkjubæ
er ásamt bróður sínum Guðjóni
með margt á húsi og allt ung
hross. Er þar verið að temja fyrsta
árganginn sem kom undir eftir að
þeir bræður tóku við búinu.
Kirlgubæjarhrossin hafa ávallt
verið áberandi á landsmótum og
má reikna með að svo verði í sum-
ar.
■ SEIÐUR frá Kirkjubæ er einn
af ungu hrossunum, foli á fjórða
vetri undan Seimi frá Víðvöllum
fremri og Hyllingu frá Kirkjubæ
sem er ein af betri hryssunum á
búinu.
■ PENNI frá Kirlgubæ er annar
tveggja ógeltra sona Loga frá
Skarði. Móðir hans er Von frá
Kirkjubæ sem er ein af eldrikyn-
slóðar hryssunum í stóðinu.
■ Spegill frá Kirkjubæ er svo
þriðji ógelti folinn á fjórða vetri,
undan Loga og Spes frá Kirkjubæ.
■ ÁGÚST og Guðjón hafa þótt
frjálslyndari í stóðhestavali en fað-
ir þeirra Sigurður Haraldsson var.
Er von á folöldum undan fimm
stóðhestum í vor, flestum aðkomu-
hestum.
■ OTUR frá Sauðákróki á von á
þremur folöldum. Sonur hinnar
frægu Rauðhettu frá Kirkjubæ,
Kyndill frá Kirlgubæ, sem nú fer j
á þriðja vetur á þrjú í merarkviði. 1
Hann er undan Trostan frá Kjart- j
ansstöðum.
■ SPEGILL sá er að ofan er getið ;
er með tvö folöld og Gustur frá
Grund er með eitt.
■ HRYNJANDI frá Hrepphólum
var með flestar hryssur og mun ár-
gangur ‘98 í Kirkjubæ vera að
mestu leyti undan honum.
■ JÚLÍUS Ævarsson ungur reyk-
vískur hestamaður mun fljótlega
hefja vinnu við lokaverkefni sitt í
búvísindadeildinni á Hvanneyri í
samvinnu við Ágúst í Kirkjubæ.
Munu þeir gera úttekt á fótagerð
hrossa með tilliti til einkunna og
endingar. Áhugavert viðfangsefni
það.