Morgunblaðið - 27.02.1998, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
FÖSTUDAGUR 27. FEBRÚAR 1998 41
«
ð
I
«
i
i
i
ð
i
«
i
i
i
i
i
áns, þeirra Ingibjargar Guðmunds-
dóttur og Péturs Magnússonar, var
einstætt að gestrisni og höfðingsskap
og hefur Þóroddur Jónasson læknir
minnst þeirra hjóna á verðugan hátt í
Morgunblaðinu 10. janúar 1988, er
100 ár voru liðin frá fæðingu Péturs.
Við Stefán innrituðumst í lögfræði-
deild Háskóla íslands um haustið
1946 og lágu leiðir okkar þar saman í
sex ár. Á háskólaárum sínum stundaði
Stefán einnig sjómennsku, var lang-
tímum saman háseti á togurum
Tryggva Ófeigssonar. Minnisstæðast-
ur þeirra skipstjóra, er Stefán sigldi
með, var án efa Bjami Ingimarsson.
Fyrir honum bai’ Stefán mikla virð-
ingu og taldi sér það mikinn ávinning
að hafa kynnst slíkum manni. Þegar
Stefán flutti sitt síðasta prófmál fyrir
Hæstarétti hinn 29. mars 1965, þá
hlýddi ég á málflutninginn. Þetta var
landhelgismál, Valdimar Stefánsson
saksóknaii flutti málið af hálfu ákæru-
valdsins, en Stefán var verjandi skip-
stjórans á Geir RE-241. Bæði hæsta-
réttardómaramir og saksóknari undr-
uðust þekkingu Stefáns á togveiðum
og sjórétti almennt. Þau urðu mörg
málin, sem Stefán flutti í Hæstarétti,
og jókst álit hans sem mikilsvirts lög-
manns jafnt og þétt. Stefán varð aðal-
lögfræðingur Landsbanka Islands 5.
maí 1966. Um tíma hafði hann skrif-
stofu á 2. hæð Laugavegar 7 og þar
varð mér tíðlitið inn til hans. Skipst
var á sögum um stund, þar til öll bygg-
ingin nötraði af hlátri. Oft kom upp í
huga minn, hvað skrifstofustúlkumar í
móttökunni kynnu að halda um samtal
okkar. Gátu lögffæðiúrlausnir verið
svona skemmtilegar? Stefán var
gæddur ríku skopskyni og var engu
síðri sagnþegi en sögumaður.
Nú þegar Stefán vinur minn er
fluttur á nýtt tilvemstig, meira að
starfa Guðs um geim, þá óska ég hon-
um heilla í nýjum störfum í fullri
vissu um það, að hann á góða heim-
komu vísa, því þar bíða vinir í varpa,
sem von er á gesti.
Börnum Stefáns sendum við hjónin
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Stefáns Pét-
urssonar.
Leifur Sveinsson.
i
«
«
i
i
«
«
«
«
«
«
«
«
«
«
k
Genginn er drengur góður og kær
vinur.
Stefán var sonur þeirra hjóna Þór-
unnar Ingibjargar Guðmundsdóttur
og Péturs Magnússonar, ráðherra og
bankastjóra, og ólst upp á menning-
arheimili í stómm hópi samheldinna
systkina á Hólavöllum, sem taldist
nr. 20 við Suðurgötu. Æskuheimilið
var ætíð ofarlega í huga Stefáns og
það mótaði mjög lífsviðhorf hans og
viðmót allt.
Stefán stundaði nám í Gagnfræða-
skóla Reykvíkinga, síðan í Mennta-
skólanum í Reykjavík og lauk þaðan
stúdentsprófi árið 1946. Eftir nokkra
umhugsun fór hann að dæmi fóður
°g tveggja eldri bræðra, hóf nám í
lögfræði við Háskóla íslands og lauk
þaðan prófi vorið 1954. Á námsámn-
um stundaði hann margvísleg störf,
m.a. byggingarvinnu og sjómennsku
á togurum útgerðar Tryggva Ófeigs-
sonar. Var það reynsla sem Stefán
hefði ekki viljað án vera.
Að námi loknu vann Stefán um
tíma sem lögfræðingur á skrifstofu
Fræðslumálastjóra og síðan hjá
embætti bæjarfógetans í Kópavogi.
Mestan hluta starfsferils síns vann
Stefán hjá Landsbanka íslands, hóf
þar störf sem lögfræðingur árið
1961, vai-ð aðallögfræðingur bankans
ái-ið 1966 og aðstoðarbankastjóri ár-
ið 1989 og gegndi því starfi þar til
hann lét af störfum vegna aldurs árið
1996. Samhliða gegndi hann ýmsum
trúnaðarstörfum fyrir bankann. Mál-
flutningur og önnur lögfræðistörf
voru lengst af aðalstarfsvettvangur
hans og hlaut hann réttindi til mál-
flutnings fyrir héraðsdómi árið 1956
°g f.yrir hæstarétti árið 1965. Hann
var farsæll lögmaður. Réð þar mestu
góð greind, mikil reynsla og næm til-
finning fyrir því að gera greinarmun
á aðalatriðum og aukaatriðum hvers
máls.
Stefán var maður vel á sig kominn,
karlmannlegur, sviphreinn og bauð af
sér góðan þokka. Á unglingsárum
stundaði hann lítillega frjálsar íþrótt-
ir og hefði getað náð langt ef hugur
hefði staðið til. Síðar átti hann hesta
um langt árabil og stundaði hesta-
mennsku sér til heilsubótar og mikill-
ar ánægju.
Þegar kvaddui- er vinur rifjast upp
samskipti í fast að því sex áratugi,
fyrst skólaárin, allt frá árunum í
gagnfræðaskóla til loka háskólanáms
er við um tíma lásum saman undir
próf. Samskiptum lauk ekki með
skólagöngu. Þegar komið var að lok-
um hennar ákváðum við fjórir sam-
stúdentar frá Menntaskólanum í
Reykjavík árið 1946 að hittast til að
spila saman brids. Fljótlega bættist
svo í hópinn félagi sem tengdist einnig
árganginum frá 1946. í hátt í fimm
áratugi höfum við hist vikulega yfir
vefrannánuði. Ekki aðeins til að spila
heldur ekki síður til að njóta samveru
og samræðna við gamla félaga. Þessai'
samverustundir hafa gefið lífínu gildi.
Það má segja um Stefán að hann hafi
staðið meðan stætt var. Síðast var
spilað í desember sl. og hafði Stefán
þá boðað til næstu samveru á heimili
sínu. Af því varð ekki vegna veikinda
hans og eftir það tók við nær samfelld
dvöl á sjúkrastofhun.
Stefán var vellesinn og fylgdist
jafnan vel með þeim málefnum sem
hæst bar hverju sinni, innanlands
sem á alþjóðavettvangi, og hafði á
fastmótaðar skoðanir. Hann var
skemmtilegur félagi og glaðsinna,
sagði vel ft’á og var góður viðmæl-
andi. En fyrst og fremst minnumst
við félagar hans einstakrar háttvísi og
hlýju sem einkenndi allt dagfar vinar
okkar. Hann var maður vinfastur og
hans er saknað.
Stefán kvæntist ungur Bryndísi
Einarsdóttur og áttu þau fallegt og
hlýlegt heimili þar sem gestrisni var
ætíð höfð í hávegum. Bryndís andað-
ist í ársbyrjun 1996 og minnumst við
félagar hans hennar með hlýju og
þökkum góðar móttökur og gestrisni
í áratugi. Síðan bjó Stefán lengst af
einn áfram í húsi sínu og naut til þess
góðrar aðstoðar baraa sinna og
barnabama.
Síðustu ár reyndi mjög á Stefán og
sýndi hann þá best hve velgerður og
jafnlyndur hann var. Hann tókst á við
sjúkdóm sinn af karlmennsku og hug-
arró og gerði ætíð sem minnst úr öU-
um erfiðleikum. Svo var allt til loka-
dægurs.
Við spilafélagar hans og aðrir
skólafélagar kveðjum góðan vin með
þakklæti fyrir langa samfylgd og
vottum bömum hans og öðrum ást>
vinum samúð.
Sveinn H. Ragnarsson.
Að heilsast og kveðjast, það er lífs-
ins gangui’. Þessi setning leitar á hug-
ann er kveðjustund rennur upp, en þó
með öðmm hætti en áður var. Bamið
nemur þessi orð með öðmm hætti en
sá sem kominn er á miðjan aldur. Sá
sér líkingar Hávamála verða að
ísköldum veruleika, því deyr fé og
deyja frændur og kveðjustundimar
aðrar en áður var.
Fyrir rúmri viku kvöddumst við
Stefán hinstu kveðju í stuttri heim-
sókn minni að sjúkrabeði hans. Við
skiptumst á örfáum orðum á þeim
sólríka febrúardegi, sem var eins
bjartur og þeir geta orðið. Þrátt fyrir
sjúkdóm sem á löngum tíma setur sitt
brennimark á alla er fyrir verða, var
engin breyting á persónunni, ekkert
undanhald eða hvik. Hann var at-
gervismaður bæði á sál og líkama.
Á þehrí stund sá ég í augnaráði
hans allt það sem gerði hann að ein-
stökum manni; greind, hlýju og vott
af kankvísi. Þai’ sá ég að hann var
óbugaður. Stefán Pétursson vai’ ekki
meðalmaður, sama hvernig hann er
metinn.
Stefán var fimmti í röð átta systk-
ina sem ólust upp á Hólavöllum, þeim
sögufræga stað þar er samnefndur
skóli stóð fyrr á tíð. Foreldrar Stef-
áns, Pétur Magnússon bankastjóri og
Ingibjörg Guðmundsdótth’ kona
hans, eignuðust húsið snemma í sín-
um búskap og byggðu þar upp mjög
stórt heimili sem margir sóttu til víða
að. Þar var jafnan mannmargt og
mikið um að vera. Ber öllum saman
um að þar hafi verið mjög líflegt að-
komu og ekki skort félagsskap eða
umræðuefni í þeim stóra hópi sem
þar gerði sitt heimili.
Margt af því fylgdi störfum Péturs
sem lögmanns og síðar bankastjóra
og þá ekki síst viðamiklum afskiptum
hans af stjómmálum. Pétur sat á
þingi, gegndi ráðherradómi og vara-
formennsku í Sjálfstæðisflokknum,
þar til hann féll frá 1948, langt fyrir
aldur fram.
Margir af forfeðrum Stefáns voru
lögmenn og höfðu mannaforráð. Mai’g-
ir þeirra eru þjóðkunnnir menn fyrir
slík störf. Afi hans, Séra Magnús
Andrésson, prófastur á Gilsbakka í
Hvítársíðu, sat á þingi fyrir Ámesinga
og Borgfirðinga. Langalangafi hans,
Magnús Andrésson hreppstjóri og
bóndi að Syðra Langholtí í Hruna-
mannahreppi, sat einnig á þingi. Nær
sú ætt langt aftur í aldir og er víða
getið fyrir visku og festu í öllum mál-
um.
Amma Stefáns í föðurætt, Sigríður
húsfreyja á Gilsbakka, var dóttir Pét-
urs Sívertsens bónda að Höfn í Mela-
sveit og fyrri konu hans, Sigríðar
Þorsteinsdóttui’, Helgasonar, prests í
Reykholti og konu hans Sigríðar
Pálsdóttur, sýslumanns frá Krossavík
í Vopnafirði.
Móðurfólk Stefáns var af Vest-
fjörðum, mjög harðgert fólk og fylgið
sér. Móðurafi Stefáns var Guðmund-
ur Viborg Jónatansson. Guðmundm-
bjó á Hólavöllum sín seinustu æviár.
Hann er talinn fyrsti vélstjórinn á ís-
landi með fullgild réttindi og sinntí því
starfi á a.m.k. tveimur frægum skip-
um: Ásgeiri Litla frá Bíldudal og svo á
skipi Barónsins á Hvítárvöllum. Guð-
mundur var listfengur og fékkst bæði
við gullsmíðar og málaralist. Talsvert
af munum liggm’ eftir hann. Bjami,
bróðir Ingibjargar, fór ungur utan og
gekk til herþjónustu hjá Kanadíska
hemum. Hann tók þátt í bardögum á
Vesturvígstöðvunum með liði banda-
manna í fyrri heimsstyrjöld. Móðir
Ingibjai-gar vai’ Helga Bjaraadóttir,
hálfsystir Torfa í Ólafsdal.
Úr þessu umhverfi og af þessum
meiði var Stefán Pétursson sprottínn.
Hann tók lögfræðina í arf, hún var
honum í blóð borin. Honum var með-
fædd rökhugsun og eðlislæg greind
sem fær lögmaður þarf að búa yfir.
Menn geta kunnað allar heimsins
lagabækm- spjalda á milli án þess að
ná nokkum tíma að skilja lögfræði-
lega hugsun. f>ví er þetta til nefiit að
Stefán sagði sjálfur frá því að hann
hefði í sínu laganámi lagt sig eftir því
að öðlast hinn , júrístíska þankagang“.
Rökhugsun hans og nálgun við erfið
vandamál bar vitni mikilli dýpt og
hæfileika til að sjá kjama hvers máls.
Sem málflutningsmaður vai’ hann
áreiðanlega meðal okkar bestu
manna. Það var því vel við hæfi að
honum skyldi falið að kveðja hið
gamla dómshús Hæstaréttar Islands
er hin nýja bygging réttarins var full-
byggð. Stefán flutti síðasta málið sem
reifað var í eldra dómshúsi Hæsta-
réttar.
Stefán réðst til lögfræðideildar
Landsbanka íslands er hann var lið-
lega þrítugur að aldri. Þar starfaði
hann allan sinn starfsaldur síðan.
Fyrst í almennum lögmannsstörfum
fyrir bankann, en síðar sem aðallög-
maður hans. Aðstoðarbankastjóri frá
1989.
Á heimili Stefáns og hans yndis-
legu konu, Bryndísar Einarsdóttm’,
sem er látin fyrir fáum missemm, átti
heill skaii frændsystkina og vina
ávallt öruggt skjól. Hvernig sem á
stóð. I lífsins óvissa hlaupi áttum við
alltaf ömgga höfn hjá þeim. Af þessu
skapaðist vinátta og væntumþykja
sem áfram lifir í minningu um góðan
og gegnan drengskaparmann og
konu hans, sem aldrei brást.
Stefán var meira en meðalmaður á
hæð, mjög vel gerður líkamlega, ekki
síður en andlega. Hann var atgervis-
maður af fáséðri gerð. Á sínum yngri
árum vann hann margvísleg störf og
fór m.a til sjós um nokkurt skeið.
LEIFUR
GÍSLASON
+ Leifur Gíslason
fæddist í Neðra-
Nesi í Skefilsstaða-
hreppi 22. október
1919. Hann lést 17.
febrúar siðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Gísli Jóhann-
esson og Jónína
Ámadóttir. Bróðir
Leifs var Jóhannes
Gíslason (f. 2.1.
1925).
Hinn 22.11. 1940
kvæntist Leifur Pá-
línu Höllu Ásmunds-
dóttur (f. 30.5. 1921)
frá Ásbúðum í Skagahreppi og
þau bjuggu í Ásbúðum til 1965,
fyrst í félagi við foreldra Pálínu,
þau Ásmund Ámason og Stein-
unni Sveinsdóttur. Árið 1965
Það var gott að vera stelpukrakki
í Ásbúðum í skjóli ömmu og afa og
Pálu og Leifs og fá að kynnast
gömlum búskaparháttum, leiða
hesta með kerru eða undir böggum
og sinna öðm sem til féll á venju-
legu sveitaheimili með blönduðum
búskap. Síðar var gaman að rifja
þetta upp, láta Leif segja sér hvem-
ig þetta hefði nú verið, hvort maður
hefði gert eitthvert gagn, verið
óþægur o.s.frv. Það var líka gott að
koma í Ásbúðir á vorin eftir kennslu
og ýmiss konar amstur í Háskólan-
um og reyna að sýna fram á að
„prófessorinn" væri nú ekki alveg
gagnslaus í því að glíma við reka-
dmmba (enda hafði hann kannski
rekist á drumba og eintrjáninga á
öðrum vettvangi) og hefði jafnvel
nokkra reynslu í því að snúa Lister-
ljósavélar í gang.
Þetta var hollt, bæði fyrir líkama
og sál. Og sálin naut góðs af návist
Leifs. Þar var enginn asi, engin til-
gerð, bara hlýja og ldmni, blönduð
græskulausri striðni. Hann kunni
margar sögur, hafði lesið mikið,
kunni kvæði og vísur og hafði gam-
an af þeim. Það var gaman að hlusta
á þessar vísur og sögur meðan mað-
ur var að rífa viðinn uppi á ásnum,
eða sat inni í funheitu eldhúsinu í
Ásbúðum þegar skíðlogaði í katlin-
um, eða í stofunni á Kópavogsbraut-
fluttust þau í Kópa-
vog, þar sem Leifur
starfaði lengst af hjá
Olíufélagi íslands.
Synir Leifs og Pálínu
eru Baldvin (f. 19.10.
1941) og Ásmundur
(f. 15.12. 1942). Kona
Ásmundar var Krist-
ín Ogmundsdóttir (f.
6.3. 1945) og þau
eignuðust dæturnar
Pálínu Steinunni (f.
4.3. 1962), Jónu (f.
12.12. 1965) og Báru
Ingu (f. 18.11. 1971).
Ásmundur og Krist-
ín skildu. Sambýliskona Ásmund-
ar er Petra Stefánsdóttir.
Útför Leifs fer fram frá Kópa-
vogskirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 13.30.
inni. Og það var gaman að ganga
kringum vatnið í Asbúðum, leita að
nýjum hreiðrum, athuga hvort það
væru nokkrar slóðir eftir tófu eða
mink á leimnum.
Ásbúðir á Skaga em hlunninda-
jörð með nokkum reka og talsvert
æðarvarp. Þaðan mátti líka sækja
fisk í sjó. En Ásbúðir em ekki jörð
sem hentar undir stórbú á nútíma-
mælikvarða. Sumt af landinu er
grýtt og sendið, annað blautt. Það
hefur sjálfsagt verið ein af ástæðun-
um fyrir því að Leifur og Pálfna
brugðu búi og fluttust á Kópavogs-
brautina. Kannski hefur Leifur ekki
heldur haft eins gaman af kindum
og kúm eins og af bókum. Aftur á
móti var hann natinn við æðarfugl-
inn, vissi hvað honum kom vel og
hvers hann þurfti með. I glímunni
við rekann naut hann þess hvað
hann var vel að manni. Hann var
lágvaxinn, þykkvaxinn og vel sterk-
ur. Honum lá ekkert á í viðureign-
inni við spýturnar þar sem þær lágu
gegnsósa og blýþungar í flæðarmál-
inu, en hann hafði betri tök á þeim
en yngri menn sem ætluðu kannski
að vinna þær með áhlaupi.
Eftir að Leifur fluttist suður
vann hann lengst af hjá Olíufélagi
íslands. Undanfarin 20 ár eða svo
hafði hann þó farið flest vor norður í
Ásbúðir til að sinna þar um æðar-
Hann var því vel undir sitt lífshlaup
búinn. Sagt er að menn sem em jafii-
vígir á báðar hendur séu eftirsóknar-
verðir í orrustu. Hinn fágæti styriqjj
hans var að sameina þá tvo kosti öðr-
um betur að vera fluggreindur og
rammur að afli. Hann var mjög ein-
beittur við það sem hann tók sér fyrir
hendur og naut þess sjálfstrausts sem
hraustir menn bera með sér til flestra
verka.
Stefán var hestamaður ágætur og
stundaði þá íþrótt á meðan hann hafði
heilsu til. Hann var fær veiðimaður
og fékkst við skotveiðar og laxveiði á
yngri ámm. Pétur, faðir Stefáns,
hafði Þverá í Borgarfirði á leigu um
nokkurt árabil og eyddu þeir feðgar,
og reyndar fjölskyldan öll, mörenj^,
björtum dögum á bökkum Þvera?
Það var á þeirri tíð er laxveiði á stöng
var á byrjunarreit á Islandi og allt
kraumandi af laxi í mörgum frægustu
hyljum árinnar. Stefán veiddi þar
sinn stærsta lax, einn sem ekki slapp:
vel yfir 30 pund.
Hann lifði lífinu kröftuglega og tók
á lífsins bikar eins og aðrir breyskleg-
ir menn og er þeim mun stærri í
minningunni. Örfá orð em lítilsmeg-
andi en minningamai’ og allt það sem
manninum fylgdi á samleið okkar, lifa
áfram. Mai’gt á ég mínum góða
frænda upp að unna, en fæst af því er
hægt að setja í orð. Þessi er tilfinn-
ingin sem ræður kveðjustund við
mann er reyndist fjölskyldu þess^g
hér ritar sem væri hann faðir, bróðíff
ogvinur.
Ég óska mínum kæm frændsystk-
inum blessunai’ og huggunar í þung-
bærri sorg.
Guðmundur Kjartansson.
• Fleirí minningargreinar um
Stefán Pétu rsson bíða birtingar og
munu birtast i blaðinu næstu daga.
varp og reka. Við vomm stundum
með honum þar og þar kynntumst
við honum best. Hann var ættaðiÉ"*
af Skaganum, uppalinn þar og hafði
búið þar framundir miðjan aldur.
Þar vom rætur hans og þar þekkti
hann allt og alla. Nágrannarnir í
Víkum og á Hrauni reyndust honum
vel og biðu eftir komu fólksins af
Kópavogsbrautinni á vorin líkt og
eftir farfuglunum. Og það var gam-
an að heimsækja nágrannana á
Skaganum með Leifi. Þeir Valdi á
Hrauni vom næstum jafnaldrar og
gátu talast við eins og strákar, ekki
síst ef einhver var við til að ýta und-
ir stríðnina og kímnina.
Maður fann að fólkinu á Skagan-
um þótti vænt um Leif. Það þótti
okkur líka. Þess vegna kveðjum við
hann með söknuði og þökkum heiKr-
um samfylgdina, alla hlýjuna, vin-
semdina og hjálpsemina. Steinar
sonur okkar sendir líka kveðjur frá
Bandaríkjunum og þakkar fyrir sig.
Hann fékk á sínum tíma að njóta
hlýjunnar í Ásbúðum og á Kópa-
vogsbrautinni.
Sigríður Magnúsdóttir,
Höskuldur Þráinsson.
Sumir hlutir og sumar manneskj-
ur eru fastur punktur í lífi manns.
Þannig var Leifur í lífi okkar. Þegar
við systur settumst niður til þess að
skrifa þetta byrjuðum við að rifja
upp. Við sáum Leif strax fyrir okk-
ur með bók í hendi í stofunni’^
Kópavogsbrautinni eða labbandi ró-
lega um mölina í Ásbúðum á leiðinni
í æðarvarpið. Leifur vissi ótrúlega
margt um æðarfuglinn og oft
kenndi hann okkur um hann. Hann
bar virðingu íyrir fuglinum og kom
fram við hann með mikilli gleði og
umhyggju.
Leifur var alltaf jafn góður við
okkur þegar við komum á Kópa-
vogsbrautina eða í Ásbúðir og var
okkur eins og annar afi. Tilbúinn
með konfektið og mjólkina handa
okkur. Okkur fannst alltaf að hanii
væri glaður að sjá okkur og að vw
væmm eitthvað sérstakt. Hann
kom jafnt fram við alla, unga sem
gamla, en það er því miður ekki
hægt að segja um allt fullorðið fólk.
Við söknum Leifs sárt og vonum
að honum líði vel þar sem hann er.
Við reynum svo eftir bestu getu að
sjá um fuglinn i Ásbúðum. ^ ^
Margrét Lára og Guðrún’*'
Þuríður Höskuldsdætur.