Morgunblaðið - 27.02.1998, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 27. FEBRÚAR 1998 31
D
Morgunblaðið/Golli
a, efndi til blaðamannafundar í gær, þar sem breytingar á Húsnæðisstofnun
og íbúðalánakerfinu voru kynntar.
liggja fyrir nákvæmar tölur um það
hvað sparast við breytinguna í
rekstrarkostnaði Húsnæðisstofnun-
ar. Rekstrarkostnaðurinn samkvæmt
ársreikningi var rúmar 440 milljónir
króna. Þar af námu rekstrartekjur
rúmum 300 milljónum króna og fram-
lag úr ríkissjóði 140 milljónum. Arni
Gunnarsson, aðstoðarmaður félags-
málaráðherra, sagði að reiknað væri
alla vega með því að ríkissjóðsfram-
lagið myndi sparast þegar fram í
sækti. Yfir 50 manns starfa hjá Hús-
næðisstofnun.
Horfíð frá 100%
lánveitingum
Aðspurður hvort þeim ætti eftir
að fjölga eða fækka sem öfluðu sér
eigin húsnæðis í félagslega kerfínu
með þessum breytingum, sagði Páll
að horfíð væri frá 100% lánveiting-
um í félagslega kerfínu með þessum
breytingum og einungis lánuð 90%.
Þar af leiddi að sá hópur sem ekki
gæti lagt fram 10% íbúðarverðs færi
væntanlega á leigumarkað fremur
en að eignast húsnæði að nafninu til
og missa það svo á nauðungarupp-
boð og sitja eftir með mikið af skuld-
um.
Páll játti því aðspurður að auka
þyrfti framboð á leiguhúsnæði sam-
fara þessum breytingum og sagði að
það væri verið að reyna að gera það
meira freistandi fyrir sveitarfélögin
að bæta við leiguhúsnæði.
Aðspurður af hverju ekki hefði ver-
ið gengið alla leið og íbúðalánakerfið
flutt til bankakerfisins eins og oft
hefðu verið uppi hugmyndir um,
sagðist Páll líta svo á að samfélagið
hefði skyldur við fólkið í landinu í
húsnæðismálum og það sé eðlilegt að
einhver opinber aðili komi að og sinni
þessum málaflokki.
;emdir við nýtt húsnæðisfrumvarp
alar
ngum
iaráðherra um bre.yt-
?élagslega húsnæðis-
nvarpið. Talsmenn
•umvarpinu þó enn sé
ggðinni vegna félags-
ukna hlutdeild í hús-
ar lögfestar.
lengri tíma litið muni komast á jafn-
vægi á ný. Einnig geti svo farið að
eignir sem eru í félagslega húsnæðis-
kerfinu komi út á hinn frjálsa markað
og auka framboðið á móti eftirspurn-
inni, og því sé síður ástæða til að ótt-
ast verðbreytingar.
Vandi sveitarfélaga úti á landi
1,5 milljarðar króna
Fulltrúar Sambands íslenskra
sveitarfélaga hafa komið að undirbún-
ingi frumvarpsins og hefur verið fjall-
að mikið um málið á vettvangi sam-
bandsins, að sögn Vilhjálms Þ. Vil-
hjálmssonar, formanns sambandsins.
„Það er hins vegar ljóst að vandi
sveitarfélaga er mismikill. Félagslega
húsnæðiskerfið hefur reynst sveitar-
félögum víða úti á landi mjög erfitt og
mörg sveitarfélög á landsbyggðinni
eru í gríðarlega miklum fjárhagsleg-
um skuldbindingum vegna þessa. Það

á hins vegar ekki við suðvestanlands,"
segir Vilhjálmur.
Karl Björnsson, bæjarstjóri á Sel-
fossi, og Páll R. Magnússon, formaður
Húsnæðisnefndar Reykjavíkur, tóku
þátt í undirbúningi frumvarpsins, að
sögn Vilhjálms. „Við teljum margt til
bóta í þessu frumvarpi, hins vegar er
enn óleystur sá vandi sem er til staðar
hjá mörgum sveitarfélögum. Það er
þó gert ráð fyrir því í frumvarpinu að
tekið verði á þeim vanda sérstaklega.
í ákvæði til bráðabirgða segir að við-
ræður skuli eiga sér stað milli ríkisins
og Sambands íslenskra sveitarfélaga
um á hvern hátt hægt verði að mæta
vanda þeirra sveitarfélaga sem eiga í
þessum erfiðleikum. Það þurfí með
einum eða öðrum hætti að greiða nið-
ur eða afskrifa þær skuldbindingar
sem á þessum sveitarfélögum hvíla,“
segir Vilhjálmur. Skv. upplýsingum
hans er heildarvandi umræddra sveit-
arfélaga utan suðvestm-horns lands-
ins vegna félagslegra íbúða um hálfur
annar milljarður kr.
„Það hefur ekki verið rætt ná-
kvæmlega hvernig þetta verður leyst
eða hver skiptingin verður á milli rík-
isins og viðkomandi sveitarfélaga
hvað þetta varðar. Við teljum hins
vegar að þetta fyrirkomulag sem
þarna er lagt til muni breyta skipan
þessara mála verulega. Við lítum svo
á að þessar breytingar verði til bóta
gagnvart því fólki sem á rétt á slíkum
lánveitingum. Með þessu fyrirkomu-
lagi verður einnig tryggt að ábyrgð
sveitarfélaga verður ekki til staðar,
nema sem nemur þeirra framlagi í
svokallaðan varasjóð, sem ætlað er að
bæta tjón sem Ibúðalánasjóður verð-
ur fyrir vegna útlánatapa af viðbótar-
lánum. Gert er ráð fyrir að sveitarfé-
lögin borgi 5% í varasjóðinn,“ segir
Vilhjálmur. Að sögn hans yrði það
álíka upphæð og það 3,5% framlag af
kostnaðarverði félagslegra íbúða, sem
sveitarfélögin leggja fram í dag.
Fyllsta ástæða til að
fylgjast með vatnslögn-
um og kælikerfum bfla
Morgunblaðið/Árni Sæberg
SIGURÐUR Ingi Sigurðsson, stai’fsmaður ESSO á Reykjavíkurvegi mælir
frostlöginn. Vissara er að láta athuga hversu mikið frost kælivökvinn á
bflnum þolir ef frostið fer að herða verulega.
KULDAKASTIÐ gefur tilefni til fyr-
irhyggju á ýmsum sviðum og það get-
ur haft áhrif á gróður og dýralíf á
sumri komanda. Athuga þarf frostþol
á bílum, vatnslagnir í húsum og sum-
arbústöðum og reyna að sjá fyrir
hvar menn þurfa að grípa til ráðstaf-
ana vegna grimmdarfrosts sem spáð
er næstu daga víða um land. Leitað
var leiðbeininga hjá ýmsum aðilum í
þessum efnum.
Sigurður Grétar Guðmundsson
pípulagningameistari segir að ástæða
sé fyrir fólk að muna að vatnslagnir
eru misjafnlega vel undir kuldann
búnar. Hann segir hættuna vera
mesta í neysluvatnskerfum, þ.e.a.s.
kranavatninu, og í snjóbræðslukerf-
um sem fái allt sitt vatn úr hitakerfi
húsa. Hvað kranavatnið varðar er
hættan mest í eldri húsum sem séu
óþétt því að kuldanum fylgi ekki að-
eins mikið frost heldur einnig mikill
vindur.
„Ef hús eru óþétt getur kuldinn
smogið inn hvar sem er og heimilis-
aðstæður eru oft þannig nú á tímum
að það er enginn heima nema kannski
rétt á morgnana og kvöldin og þá er
allt kyrrstætt í lögnunum. Ekki er
hins vegar ráðlegt að skilja eftir sí-
rennsli á heita vatninu því þannig
getur myndast gufa og skemmt út frá
sér.“
Snjóbræðslukerfi í tröppum og
húsplönum eru oftast háð afrennsli
húsa og þar telur Sigurður ástæðu til
að hafa varann á, því tröppur og plön
kólni miklu fyrr en húsin. „Þar væi’i
nú ekki úr vegi að hækka stillingu á
einhverjum litlum ofni, til dæmis í
forstofu, til að hækka afrennslishit-
ann. Þetta ætti helst að gera bara
strax.“
Látum bílinn hitna
Frost getur haft margvísleg áhrif á
bíla, einkum á kælikerfi, smurolíur og
smurkei’fi og síðan rúðusprautur og
kúta þeirra. Einnig geta hurðalæs-
ingar frosið fastar svo og hurðir, sér-
staklega ef rakt hefur verið fyrir
frostakafla. Þröstur Biynjólfsson,
þjónustustjóri hjá Ingvari Helgasyni
hf., bendir á nokkur atriði sem vert
er að hafa í huga í þessu sambandi.
„I fyrsta lagi verður að gæta þess
að frostþol á kælikerfi bílsins sé fyrir
20 til 25 gráða frost,“ segir Þröstur.
„Þeir sem eru með nýja bíla sem af-
hentir hafa verið í vetur þurfa ekki að
hafa áhyggjur, því bílar koma yfir-
leitt frá verksmiðjunum með 22 til 27
gi’áða frostþoli.“ Þröstur segir að
sjálfsagt sé að renna við á bensínstöð
og láta mæla frostþolið og burtséð frá
kuldakastinu nú sé rétt að hafa það
aldrei minna en 20-25 gráður að vetr-
arlagi hérlendis.
„I kuldatíð er einnig mjög mikil-
vægt að aka ekki af stað um leið og
búið er að gangsetja bílinn," segir
Þröstur ennfremur. A sama hátt er
rétt að huga að frostþoli rúðuvökvans
sem verður að vera svipað og kæli-
vökvans en auk þess sem leiðslur að
rúðusprautum geta stíflast gæti verið
hætta á að vatnskúturinn spryngi.
Þá nefndi Þröstur að gott væri að
sprauta í hurðalæsingar til að koma í
veg fyrir frost í þeim og annað for-
varnaratriði er að reyna að þuiuka
raka og bleytu úr bílnum þegar von
væri á hörðu frosti. Hurðir ættu ekki
að vera vandamál í vel þurrum bíl-
um.
Að lokum eru rafgeymar ekki síst
athugunarefni og á það einkum við þá
sem eru orðnir nokkurra ára gamlir.
Erfitt að spá um
afdrif gróðurs
Jóhann Pálsson garðyrkjustjóri
Reykjavíkurborgar kvað erfitt að spá
fyrir um það hvort kuldakastið myndi
leika gróðurinn grátt. Hann benti á
að bæði villtur gi’óður og garðagróð-
ur sé alla jafna fremur þrautgóður.
„Vetur var hins vegar fremur mildur
framan af sem olli því að gróður tók
töluvert við sér og því er hann
kannski svolítið viðkvæmur einmitt
núna ef von er á miklum frosthörk-
um,“ sagði Jóhann.
Sá snjór sem nýverið hefur fallið
breiðir hins vegar yfir mold og og
hlífir þannig jörð og um leið eitthvað
þeim gróðri sem farinn var að lifna til
lífs, barrtrjám og þess háttar, að
sögn Jóhanns. „Gróðurinn er því ekki
eins illa undir þetta búinn og hann
hefði verið ef það hefði komið mikið
frost ofan á bera jörð. Það munar
ansi miklu.“ _
Erling Olafsson dýi’afræðingur
sagði erfitt að segja hvaða áhrif frost-
hörkurnar hefðu á skordýralíf. Það
færi auðvitað eftir því að hve miklu
leyti snjóbreiðan næði að hlífa því
sem í jörðu væri. Fiðrildi sem verpa
og geyma egg sín á trjágreinum væru
einna helst í hættu og gæti vel farið
illa fyrir þeim. Hið sama ætti við um
blaðlúsina.
í heild mætti segja að það slyppi
sem í jörðinni væri, en meinsemd á
trjágróðri væri í miklum áhættuhópi.
Þannig má að hans mati búast við því
að sitkalúsin fari illa og það mætti ef
til vill sjá sem bjarta hlið í málinu,
enda væri hún þá ekki að plaga barr-
tré landsmanna í sumar. Spumingin
er þá kannski sú hvernig trjágróður-
inn sjálfur fer í kuldunum.
Yeðurklúbburinn á Dalbæ gefur út mánaðarlegar veðurspár
Nota tunglið, tilfinn-
inguna og dagbækur
KJARNI 10 til 12 vistmanna á Dal-
bæ á Dalvík, dvalarheimili aldr-
aðra, hittist reglulega og gefur út
mánaðarlega veðurspá. Veður-
klúbburinn samanstendur af veður-
glöggu fólki úr hópi vistmanna og
ná veðurspár klúbbsins yfir stærst-
an hluta Norðurlands.
Júlíus Júlíusson, sem starfar á
Dalbæ, er talsmaður og fjölmiðla-
fulltrúi Veðurklúbbsins og segir
hann menn hittast á þriðjudögum
og stundum oftar í vikunni. „Þá er
spáð í spilin. Menn nota tunglið,
gamlar dagbækur, tilfinninguna,
upplýsingar um veðurfar á ýmsum
stöðum og við fáum spár Veður-
stofunnar þótt við teljum ekkert á
þeim að græða,“ segir Júlíus í sam-
tali við Morgunblaðið.
Hann segir starfsemi klúbbsins
tiikomna sem eitt tilboð í tóm-
stundastarf vistmanna. „Menn eru
alltaf að leita að einhverju félags-
starfi og hér er mikið um föndur
og eitt og annað en okkur fannst
vanta meiri fjölbreytni, kannski
ekki síst fyrir karla. Við leituðum
kannski langt yfir skammt en þeg-
ar við fórum að líta okkur nær þá
er auðvitað ljóst að allir tala um
veðrið."
Veðurklúbburinn gefur út spár
mánaðarlega og var marsspáin gef-
in út á öskudag. í henni er minnt á
að öskudagur eigi sér 18 bræður
og „erum við nokkuð viss um að
núna mæti bræðurnir og sýni sam-
stöðu, þó svo að það séu einhverjir
hálfbræður með þeim. Tíðin
framundan verður mjög rysjótt,
norðaustanáttin verður allsráðandi,
við ætlum að lofa þeim sem finnst
gaman í stórhríð að þeir fái all-
sæmilega norðlenska stórhríð á
túnabilinu," segir meðal annars í
spánni. Talið er að þessi rysjótta
tíð standi fram í lok mars en líklegt
að mildara verði seinni hluta mán-
aðarins.
„Við erum búin að gefa út spá í
níu mánuði og erum rnjög stolt af
þeim öllum nema kannski einni,“
sagði Júlíus. „En þetta hefúr gengið
ótrúlega vel og vekur ómælda at-
hygli hér á Norðurlandinu." Júlíus
segir að í Veðurklúbbnum starfi
vistmenn frá Dalvík, Svarfaðardal
og Ársskógsströnd, flest karlar en
tvær til þrjár konur hafa þó yfirleitt
tekið þátt í starfi Veðurklúbbsins.
Þolum gaddinn betur
Grímsey mun vera nyrsta mann-
aða veðurathugunarstöðin á land-
inu og aðspurð síðdegis í gær
kvaðst Vilborg Sigurðardóttir veð-
urathugunarmaður sannarlega
ekki ætla að fara að hafa áhyggjur
af veðrinu strax, til þess væri næg-
ur tími síðar; þegar og ef veðrið
yrði jafn slæmt og spár gæfu til
kynna. „Sjáðu til, við Norðlending-
ar þolum gaddinn miklu betur en
þið fyrir sunnan," sagði Vilborg.