Morgunblaðið - 27.02.1998, Blaðsíða 40

40 FÖSTUDAGUR 27. FEBRÚAR 1998
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Stefán Pétursson
fæddist í Reykja-
vík 9. aprfl 1926.
Hann lést á Landspít-
alanum 18. febrúar
síðastliðinn. Hann var
sonur hjónanna Pét-
urs Magnússonar,
bankastjóra og ráð-
herra, og k.h. Þór-
unnar Ingibjargar
Guðmundsdóttur.
Systkini Stefáns:
Magnús, f. 4.8. 1914,
lögreglumaður, Iát-
inn. Guðmundur, f.
25.7. 1917, hæstarétt-
arlögmaður. Sigríður, f. 6.12.
1919, húsmóðir í Noregi, látin. Ás-
geir, f. 21.3. 1922, fv. sýslumaður
og bæjarfógeti. Andrés, f. 1.7.
1924, framkvæmdastjóri, látinn.
Þorbjörg, f. 8.4.1928, húsmóðir og
Pétur, f. 8.2. 1931, framkvæmda-
stjóri. Hálfbróðir: Gunnar Már
Pétursson, f. 16.10. 1919, fv. deild-
arstjóri. Stefán kvæntist Bryndísi
Einarsdóttur hinn 21. júní 1950.
Bryndís var dóttir Einars Einars-
sonar byggingameistara í Reykja-
vík og k.h. Sigurlínu Maríu Sig-
urðardóttur.
Stefán og Bryndís bjuggu
lengst af á Mánagötu 25 í Norður-
mýrinni í Reykjavík og þar ólust
börn þeirra upp. Siðustu tíu árin
bjuggu þau í Þykkvabæ 16 í Ár-
bæjarhverfi í Reykjavík. Bryndís
lést í janúar 1996.
Börn þeirra: 1) Einar, f. 27.1.
1951, d. 25.10. 1951. 2) Einar, f.
19.5. 1952, prófessor í augnlækn-
ingum. K.h. Bryndís Þórðardóttir,
félagsráðgjafi Börn: Arnar, versl-
1 Eftir langa baráttu við illvígan
sjúkdóm er Stefán bróðir minn látinn,
tæplega 72 ára að aldri. Hann er hið
fjórða af okkur systkinum á Hólavöll-
um, sem fellur frá. Hin voru Magnús,
Andrés og Sigríður.
Hann fæddist og ólst upp í stórum
systkinahópi á heimili foreldra okkar
að Suðurgötu 20, sem þá nefndist
Hólavellir, en húsið stendur á hæð
sunnan Landakots, milli Garðastræt-
is og Suðurgötu og er staðurinn
reyndar einn af sögustöðum Reykja-
vikur, m.a. vegna Lærðaskólans sem
þar stóð frá 1786 til 1805, er hann var
fluttur til Bessastaða.
Þama á hæðinni ofan Tjamarinnar
var mikið og fagurt útsýni yfir bæinn
og rými mikið og gott íyrir unglinga
að leikjum og íþróttum. Landakots-
unarmaður, Margrét,
laganemi, Stefán,
nemi, Katrín Ólöf,
nemi, og Anna Bryn-
dís, nemi. 3) Pétur, f.
2.6. 1955, fram-
kvæmdastjóri. K.h.
Gyða Jónsdóttir,
sjúkraliði og húsmóð-
ir Börn: Iris Ásta,
nemi, Pétur Már,
nemi, og Stefán Jón,
nemi. 4) Þórunn, f.
8.10. 1958, skrifstofu-
maður Maki: Þormar
Ingimarsson, gjald-
keri Barn: Einar,
nemi. Synir Stefáns og Ásu
Bjarnadóttur em: Bjami Guð-
mundur, f. 2.12. 1950, sýslumaður.
K.h. Hrefna Teitsdóttir, kennari.
Barn: Ása Bjamadóttir, ritari.
Stefán Sigurður, f. 28.7. 1957, tón-
listarmaður. K.h. Anna Steinunn
Ólafsdóttir, félagsráðgjafi. Böra:
Arnar Steinn, nemi, Erla, nemi,
og Una, nemi.
Stefán ólst upp á heimili for-
eldra sinna á Suðurgötu 20, Hóla-
völlum, í Reykjavík. Hann lauk
stúdentsprófi frá Menntaskólan-
um í Reykjavík 1946 og lögfræði-
prófi frá Háskóla íslands 1954.
Stefán vann mestan sinn starfs-
aldur í Landsbanka Islands, aðal-
lögfræðingur frá 1966 og aðstoð-
arbankastjóri frá 1989 þar til
hann lauk störfum fyrir aldurs
sakir árið 1996. Hann gegndi ýms-
um trúnaðarstörfum fyrir Lands-
bankann.
Stefán verður jarðsunginn frá
Dómkirkjunni í Reykjavík í dag
og hefst athöfnin klukkan 13.30.
hæðin var sæmileg skíðabrekka og
stutt í skautaferðir niður á Tjöm.
Knattspymu iðkuðu strákar svo vest>
ur á túnunum eða suður á Melum, er
vora tók. Þetta víðáttumikla umhverfi
var vissulega grandvöllur að frelsi
unglinga til margháttaðrar athafna-
semi. Það var eins og í sveit - en þó
örstutt í Miðbæinn.
Vitaskuld stofnuðu drengimir
íþróttafélag þarna í hverfinu og var
keppt í ýmsum greinum. En þar fyrir
utan voram við svo margir í KR, svo
sem nærri má geta. Einn þeirra
drengja sem tók mikinn þátt í íþrótta-
leikjum var Stefán. Hann var allt frá
unglingsáram léttur og styrkur og
einkar vel á sig kominn. Þetta hefur
verið honum hvatning til enn fyllri
þátttöku í íþróttum þegar hann
komst á tvítugsaldur. Hann æfði þá
og keppti með KR og varð einn af
bestu spretthlaupuram félagsins.
En þessir leikir og íþróttir gera
fleira en að styrkja líkamann. Þeir
æfa og efla andann og móta skaplyndi
manna. Sigur í keppni er ekki aðalat-
riðið - heldur þátttakan og með hvaða
hætti sigur fékkst.
Hér gilti að keppa vegna íþróttar-
innar en ekki einvörðungu til verð-
launa. I hópnum ríkti sú vitund að
hver ætti sér bróður að baki. Slíkan
drengskap tamdi Stefán sér alltaf.
Hann hrósaði aldrei sigri. Ekki svo að
skilja að hann hafi ekki oft sigrað -
heldur hitt að hann hældist ekki um
af slíku. Og skærist í odda með strák-
um studdi Stefán þá, sem vora minni-
máttar. Drengskapurinn var honum
eðlislægur og skóp honum traust og
virðingu leikbræðra og félaga. Þessi
eiginleiki entist honum ævilangt og
átti snaran þátt á vinsældum hans í
skóla og í störfum, er að þeim kom.
Skólaganga Stefáns hófst á hefð-
bundinn hátt. Hann lærði að lesa og
draga til stafs hjá fóðursystur sinni,
Sigríði Magnúsdóttur kennara frá
Gilsbakka. Hún rak þá einkaskóla í
Reykjavík. Síðan í Miðbæjarskólann,
handan Tjamarinnar og þaðan í
Menntaskólann í Reykjavík. Stúd-
entspróf tók hann vorið 1946.
Stefáni var einstaklega létt um að
læra og gat því verið góður námsmað-
ur ef hann vildi svo við hafa. Eg hygg
að hann hafi aldrei verið í neinum
vafa um hvað hann vildi læra, er hann
kom í háskólann. Þó mun honum hafa
þótt lækurinn barmafullur af lög-
fræðinni í heimahúsum, því þar vora
þrír heimilismenn tengdir lögfræð-
inni, faðir hans Pétur Magnússon og
bræðumir Guðmundur og Ásgeir. En
það stóð ekkert í honum. Hann hafði
ríka réttlætisvitund og reyndar rétt-
sýni og taldi að lífi sínu yrði vel varið í
þjónustu við lög og rétt. Hann var oft-
ast varfærinn í dómum sínum um
aðra og leitaði oft málsbóta fyrir þá,
sem honum fannst ómaklega vegið
að. Hitt fór ekkert milli mála að hann
gat líka verið ómyrkur í máli og held-
ur kuldalegur gagnvart þeim, sem
beittu rógi eða undirhyggju öðram til
skaða. Hann átti aldrei samleið með
slíkum mönnum.
Og ekki lá hann stöðugt yfir laga-
skraddunum. Hann las hinar marg-
víslegustu bækur um annað efni og
varð býsna vel að sér um fomar og
nýjar bókmenntir okkar og sögu
lands og þjóðar. En hann gerði fleira
á námsáranum. Á unglingsáram var
hann í sveit uppi í Borgarfirði hjá
frændfólki sínu og kynntist þar hin-
um hefðbundna landbúnaði okkar. Og
þar komst hann í kynni við íslenska
hestinn, sem átti eftir að veita honum
marga unaðsstundina fram eftir æv-
inni, reyndar fram á síðasta ár.
Þegar Stefán var kominn undir tví-
tugt fór hann að stunda sjómennsku á
sumrin, í fríum frá skólanum. Hann
var þá aðallega í störfum hjá Júpiter
hf, sem Tryggvi Ófeigsson rak.
Þar var hann mörg sumur í skips-
rúmi hjá þeim þjóðkunna aflamanni,
Bjarna Ingimarssyni skipstjóra. Þar
var hörku vinna við erfið skilyrði og
gömul vökulög, sem nú þættu býsna
aðgangshörð. En Stefán reyndist í
þessu bæði vaskur og dugandi. Bjami
sagði mér sjálfur að Stefán hefði ver-
ið í fremstu röð þeirra ungu manna
sem hjá honum hefðu verið. Varð
honum tíðrætt um hikleysi og snar-
ræði Stefáns og þó hefði hann ekki
farið óvarlega. Þetta var gagnkvæmt
traust því Stefán hafði ætíð miklar
mætur á Bjarna, enda urðu þeir góðir
mátar upp frá þessu.
Það má svo nærri geta að kynni
Stefáns af sjómennsku og útgerð
urðu honum afar mikils virði er hann
síðar á ævinni þurfti, sem lögfræðing-
ur Landsbankans, að glíma við marg-
háttuð vandamál útgerðarinnar í
landinu eða flytja sjóréttarmál í
Hæstarétti. En víst er það og áreið-
anlegt að sjómennskan er ungum
mönnum góður skóli. Þar lærist
mönnum vinnubrögð og agi, sem öll-
um er hollur. Þetta hef ég reynt sjálf-
ur - og er þakklátur fyrir.
Ég sagði hér að framan að Stefán
hefði kynnst íslenska hestinum þegar
hann var í sveit. Það er að vísu rétt en
ekki má þó gleyma því að hann
kynntist hestum líka í foreldrahúsum.
Faðir okkar átti ágæta hesta og var
bæði hesthús og hlaða á lóð okkar á
Hólavöllum. Þangað var sótt við
gegningar að klappa kláranum og
gefa þeim brauðskorpur. En líka kom
fyrir að faðir okkar reiddi okkur fyrir
framan sig nokkum spöl, en hann fór
í útreiðatúra á sunnudögum. Þetta
varð Stefáni mikið ævintýri og tók
hann miklu ástfóstri við hesta enda
átti hann eftír að eignast margan góð-
an klárinn.
Guðmundur bróðir hans, sem var
afar laginn við hesta, kenndi Stefáni
margt um eðli og eiginleika þeirra,
enda þarf oft að huga vandlega að
skaplyndi og háttum hestanna. Lang-
ar ferðir inn á heiðar og öræfi vora
Stefáni mikið fagnaðarefni. Með þeim
gafst kostur á að kynnast hestunum
náið. En líka að sjá frjálsar óbyggðir
og kynnast fjarlægum héruðum. Stef-
án trúði því að á langferðum um heið-
ar og öræfi verði hughrif svo náin
milli manns og hests að knapinn geti
stundum stjómað hesti sínum með
hugsun sinni einni. Slík reynsla eflir
lífsgleði manna og bjartsýni.
Hestamennskan var honum í blóð
borin. Forfeður hans höfðu einmitt
haft svipað dálæti á hestum. Langafi
Stefáns, Andrés Magnússon í Syðra-
Langholtí, orti þessa vísu:
Minn þó Sokki brúki brokk
burt hann lokkar trega,
undan okkar fáka flokk
fer hann þokkalega.
Það hafa löngum þótt höfðinglegar
menntir að kveða um hesta sína. Og
til þess hafa góðir hestar lokkað
margan Islendinginn.
Önnur dægradvöl, sem Stefán
hafði mikinn áhuga á, var laxveiði.
Hann var duglegur veiðimaður og
naut þess að vera við ána, heyra nið
hennar og skoða tæra strengina. Frá
æskuárum höfðum við aðstöðu við
Þverá í Borgarfirði og dvöldum þá í
Melshúsum, sem er veiðihús við ána
neðanverða. Áttum við Stefán marga
góða samverustundina þar efra sem
gott er að eiga í minningu sinni.
Eftir að Stefán lauk lagaprófi
1954, starfaði hann um skeið hjá
fræðslumálastjóra sem lögfræðingur
þeirrar stofnunar. Síðan gerðist
hann fulltrúi hjá Sigurgeiri Jónssyni
bæjarfógeta í Kópavogi og starfaði
þar í nokkur ár. Rak svo eigin lög-
fræðistofu um fjögurra ára skeið en
gerðist þá lögfræðingur í lagadeild
Landsbankans. Hann var skipaður
aðallögfræðingur bankans 1966 og
aðstoðarbankastjóri Landsbankans
frá 1989.
Stefán var metnaðarfullur en ekki
metorðagjarn. Hann tranaði sér
aldrei fram og sóttist sjálfur ekki
eftir vegtyllum né frama á öðram
grundvelli en eigin störfum. Það var
tíl hans leitað að taka að sér þau
vandasömu störf, er hann leysti af
hendi. Hann starfaði sem lögfræð-
ingur ævilangt og er það sagt af
fyllstu óhlutdrægni að hann var afar
glöggskyggn á að finna kjarna hvers
máls og leita réttlátra lausna á mál-
um. Um þetta atriði voru bæði sam-
verkamenn hans og dómendur, sem
fjölluðu um mál er hann flutti, sam-
mála.
Sjálfum er mér Ijúft að minnast
þess að er ég starfaði að lagamálefn-
um og þurfti að kveða upp dóm eða
úrskurð í viðkvæmu eða vandasömu
máli, leitaði ég stundum til Stefáns
og bar undir hann efnisatriði og nið-
urstöður. Hann var ætíð fljótur að
átta sig á aðalatriðum og var mér
bæði gagn og léttir að viðræðum við
hann. Hann var óvenjulega hlutlæg-
ur og réttvís og hafði hugrekki til
þess að horfast í augu við staðreynd-
ir og láta tilfinningaveilu aðila ekki
rugla sig. Þetta stafaði ekki af kald-
lyndi heldur af stefnufestu. Hann var
lítt gefinn fyrii- ræðuhöld og þegar
hann var spurður hversvegna hann
skrifaði lítið í tímarit um vanda í lög-
gjöf og lögfræði svaraði hann með
orðum Rómverjans: „Því yrki ég ekki
að ég get ekki ort eins og ég vil - og
vil ekki yrkja eins og ég get.“
í viðkynningu var Stefán glaðlynd-
ur og góður heim að sækja. Hann var
húmoristí og fljótur að koma auga á
broslegar hliðar mála. Gat þá verið ei-
lítið hlífðarlaus, enda skapríkur - en
aldrei meinlegur. Og nú er samfylgd-
inni lokið því - allrar veraldar vegur
víkur að sama punkt. Aðeins harmað
að ekki skyldi gefast lengri tími til
frekari samskipta á ævikvöldi okkar.
Við systkinin þökkum Stefáni bróður-
lega vinsemd og traust. Börnum hans
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og
vinarhug við andlát móður minnar og ömmu
okkar,
RÓSU GUÐMUNDSDÓTTUR,
Hamrabergí 17,
Reykjavík.
Guðbjörg Hugrún Björnsdóttir,
Vega Rós Guðmundsdóttir,
Sandra Guðrún Guðmundsdóttir,
Andreas Guðmundsson.
+
Við þökkum öllum af alhug, sem sýndu ok-
kur vináttu og samúð við andlát og útför
MARGRÉTAR FINNBJÖRNSDÓTTUR
frá ísafirði.
Elísabet Kristjánsdóttir,
Geta Kristjánsdóttir, Sverrir Hermannsson,
Hutda Bryndís, Kristján, Margrét,
Ragnhildur, Ásthildur og fjölskyldur.
STEFAN
PÉTURSSON
og vinum er vottuð hjartanleg samúð.
Far vel bróðir.
Ásgeir Pétursson.
Afi minn Stefán Pétursson hefur
nú sagt skilið við þennan heim eftir
langa og harða baráttu við illkynja
sjúkdóm. ÖU vissum við hvert stefndi
en samt fyllir nú tómleikinn hjörtu
okkar allra.
Að fylgjast með afa þessa síðustu
mánuði og raunar árin hefur kennt
mér mikið. Hann var maður sem
gafst aldrei upp og tókst ávallt að sjá
björtu hliðamar á tilveranni.
Nú þegar afi er allur hellast yfir
mig minningamar um þær fjölmörgu
stundir sem ég átti með afa og ömmu,
fyrst á Mánagötunni en síðar í
Þykkvabænum.
Alveg frá því ég man eftir mér hef
ég sótt mikið til afa míns og ömmu og
hjá þeim var mér ávallt tekið opnum
örmum. Spilin, hestamir, helgarbíl-
túramir, ísferðimar, sögumar og
spjallið um lífíð og tilveruna, allai-
þessar góðu minningar sitja nú eftir
og eiga eftir að fylgja mér út lífið.
Afi og amma var fólkið sem ég leit-
aði til þegar eitthvað bjátaði á og þau
vora ávallt til staðar, tilbúin að hlusta
á mig og ráðleggja. Eins vora afi og
amma þau sem ég fyrst færði fréttir
þegar vel hafði gengið í mínu lífi og
yfirleitt vora þau mun glaðari fyrir
mína hönd en ég sjálf.
Nú kveð ég afa minn hinni hinstu
kveðju með söknuði en jafnframt
þakklæti í huga.
Margrét Einarsdóttir.
Það mun hafa verið veturinn 1939-
40 að fundum okkar Stefáns bar fyrst
saman í undirbúningsdeild Einars
Magnússonar menntaskólakennara
og síðan rektors MR. Kennslan fór að
mestu fram í gamla Stýrimannaskól-
anum. Einar kallaði Stefán alltaf
frænda og var stóryrtari um frammi-
stöðu hans en okkar hinna, sem vor-
um honum óvandabundnir. Ekki
tókst okkur Stefáni að ná upp í MR
og lentum við í Gagnfræðaskóla
Reykvíkinga, sem var til húsa í Iðn-
skólahúsinu við Vonarstræti. Þar vor-
um við saman í tvo vetur og það var
gaman i Gaggó. Kennarar vora þess-
ir: Benedikt Jakobsson, Björn
Bjamason, sr. Friðrik Hallgrímsson,
Guðni Jónsson, Ingólfur Davíðsson,
Jakobína Tuliníus, Jóhann Briem, Jó-
hanna Ólafsson, Júlíus Björnsson,
Knútur Amgrímsson og Sigfús Sig-
urhjartarson. Kennt var bæði fyrir
hádegi og eftir matarhlé. Ávallt urð-
um við samferða heim úr skólanum
Þorvarður Ömólfsson, er átti heima í
Suðurgötu 29, Stefán, sem átti heima
í Suðurgötu 20 (Hólavelli), og sá er
þetta ritar. Við vorum ekkert að flýta
okkur heim úr seinni tímunum, lengi
var staðnæmst við Suðurgötu 22 og
rætt þar um alla heima og geima, en
seint og síðai- meir héldum við Þor-
varður göngu okkar áfram að Suður-
götu 29, þar sem enn var skeggrætt
um tíma, en síðan stökk ég yfir girð-
inguna í Suðurgötu 31 og heim í
Tjamargötu 36. Á þessum áram gát-
um við Stefán næstum horfst í augu
frá heimilum okkar, því trjárækt var
þá ekki komin á mjög hátt stig í
Reykjavík. Heimili okkar blöstu við
út um gluggana. Nú er skógurinn
orðinn svo þéttur, trén í gamla
kirkjugarðinum orðin svo há, að nú er
ég sit hér við gluggann á heimili mínu
og rita þessi minningarorð um vin
minn, þá sé ekki lengur Hólavöll, því
hann er horfinn í skóg. Með okkur
Stefáni tókst einlæg vinátta og sterk.
Ég dróst að honum og heimili hans að
Hólavelli eins og segull að stáli. Eng-
inn dagur var vel heppnaður, ef ekki
var komið við hjá Stefáni og farið í
gönguferðir að kveldi, stóran rúnt eða
lítinn. Guðmundur Þórðarson, síðar
skipasali, var þá gjarnan með í fór og
héldum við þremenningarnir saman
vel fram yfir stúdentspróf 1946. Nú
era þessir vinir mínir báðir látnir og
það varð stutt á milli þeirra, Guð-
mundur dó 27. desember sl. en Stefán
18. febrúar. Um tíma lágu þeir saman
á deild 11 E á Landspítalanum. Ein-
hvem tíma á góðri stundu minnir mig
að þeir félagar hafi látið þessi orð
falla: „Sá sem lengur lifir hindrar
Leif í að rita um þann, sem skemur
lifir." En enginn má við sköpum gera.
Hólavöllur, heimili foreldra Stef-