Dagblaðið Vísir - DV - 23.11.1996, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 23. NÓVEMBER 1996
viðtal
Björgvin Tómasson orgelsmiður er fjósamaður á Blikastöðum:
Enginn er
í sínu föðurland
„íslendingar verða að læra að treysta sínu
fólki til þess að gera fallega og vandaða hluti.
Orgelsmíði er mjög skapandi og gefandi starf
því trédrumbamir verða að hljóðfæri en þetta
er að mestu leyti trésmíði þegar búið er að
teikna og hanna hljóðfærið," segir Björgvin
Tómasson, eini fullnuma orgelsmiðurinn á ís-
landi, sem komið hefur sér fyrir með smíða-
stofu sína í fjósinu á Blikastöðum í Mosfells-
bæ þar sem hann smíðar orgel, stór og smá.
Björgvin hefur nýlokið við að smíða átján
radda pípuorgel með tveimur hljómborðum og
pedal fyrir Þorlákskirkju í Þorlákshöfn og
verður það vígt á morgun. Hann er frægastur
fyrir listasmíði orgelsins i Digraneskirkju og
er hljómur þess rómaður.
dæmis tekið fjóra menn tíu mánuði að smíða
orgelið í Þorlákskirkju.
Verð ekki ríkur
Tíu mánaða starf
Björgvin segist ekki vita til þess að fleiri
starfi að orgelsmíði á íslandi þar sem enginn
hefur til þess tilskilin leyfi. Hann lærði og
starfaði við fagið í átta ár í Þýskalandi hjá
mjög virtum orgelsmið.
Með Björgvini hafa starfað tveir smiðir þar
sem mesta vinnan felst í að smíða og setja
saman hina ílóknu smíði orgelsins. Björgvin
segir orgelsmíði einna helst líkjast húsasmíði
þar sem hlutamir séu svo stórir og stundum
duga ekki kraftar mannshandarinnar til þess
að koma því fyrir á sínum stað. Það hefur til
„Maður verður ekki ríkur en ég vil geta
haft atvinnu af þessu. Það er þó einu sinni svo
að enginn verður spámaður í sínu föðurlandi.
Það hefur brugðið við að frekar er leitað til út-
lenskra orgelsmiða heldur en til mín,“ segir
Björgvin.
Hann er að vonum óhress með þetta og seg-
ist oft á tíðum geta boðið fram sína vinnu
ódýrari og vandaðri heldur en dönsk og
bandarísk fyrirtæki sem helst er leitað til og
eru í beinni samkeppni við Björgvin um ís-
lenskan markað.
Það hefur einnig komið fyrir að leitað hef-
ur verið til Björgvins frá erlendum fyrirtækj-
um sem ætla að taka að sér smíði fyrir ís-
lenskar kirkjur. Björgvin var beðinn um að
smíða orgel undir þeirra nafni. Það tekur
hann að sjálfsögðu ekki í mál heldur vill að
leitað sé beint til sín.
Hönnuð inn í kirkjur
Að sögn Björgvins getur orgelsmíð hæglega
orðið atvinnuskapandi hér á landi þar sem
smiðir geta unnið að smíðinni og samsetning-
unni. Hann sér sjálfur um að teikna og hanna
3
5T
■o
>
Q
Björgvin Tómasson er eini fullgíldi orgelsmiöurinn á íslandi.
gripina og tekur það einnig talsverðan tíma.
Yfirleitt eru orgel hönnuð útlitslega inn í
kirkjurnar og engin eru eins. Hann þarf þá að
skoða kirkjurnar
og finna út hvern-
ig best er að hafa
þau i laginu.
„Orgel eru að
sjálfsögðu mjög
dýr og reglan er
sú að hver rödd
kosti í kringum
eina milljón. Org-
elið í Digranes-
kirkju kostaði til
dæmis í kringum
tuttugu milljónir
og Þorlákskirkju-
orgelið í kringum
f]órtán,“ segir
Björgvin.
Hann og félagar
hans hafa smíðað
í kringum flórtán
orgel fyrir kirkjur
á íslandi og legg-
ur Björgvin mikla
áherslu á að þar
sem íslensk fram-
leiðsla sé í háveg-
um höfð og reynt
sé að fá fólk til þess að kaupa íslenskt fremur
en útlenskt þyrfti það sama að gilda um orgel-
in. -em
erlend bóksjá
Metsölukiljur
Bretland
Skáldsögur:
1. Terry Pratchett:
Maskerade.
2. Dick Francls:
Come To Grlef.
3. John Grisham:
The Runaway Jury.
4. Rob Grant:
Backwards.
5. Wllbur Smlth:
The Seventh Scroll.
6. Elizabeth George:
In the Presence of the Enemy.
7. Nicholas Evans:
The Horse Whlsperer.
8. Danlelle Steel:
Flve Days In Paris.
9. Nick Hornby:
High Fldelity.
10. Catherine Cookson:
The Obsession.
Rit almenns eölis:
1. Blll Bryson:
Notes from a Smail Island.
2. Andy McNab:
Immediate Action.
3. John Gray:
Men Are from Mars, Women Are
from Venus.
4. Carl Giles:
Giles 50th.
5. Lorenzo Carcaterra:
Sleepers.
6. B. Watterson:
There’s Treasure Everywhere.
7. Grlff Rhys Jones:
The Natlon's Everywhere.
8. S. Coogan & H. Normal:
The Paul and Pauline Calf Book.
9. Dirk Bogarde:
Cleared for Take-Off.
10. Ted Edwards:
X-Flles Confldential.
Innbundnar skáldsögur:
1. Terry Pratchett:
Hogfather.
2. Patricia D. Cornwell:
Cause of Death.
3. Tom Clancy:
Executive Orders.
4. Dlck Francls:
To the Hllt.
5. Graham Swlft:
Last Orders.
Innbundin rit almenns eölis:
1. Jack Charlton:
Autoblography.
2. Vic Reeves & Bob Mortlmer:
Shooting Stars.
3. Jane Goldman:
The X-Flles Book of the
Unexplained Volume 2.
4. Dave Sobel:
Longitude.
5. K. Daigllsh & H. Wlnter:
Dalgish: My Autobiography.
(Byggt á The Sunday Timos)
Brodský fær á baukinn
hjá gagnrýnendum
Jósef Brodský, rússnesk- am-
eríska skáldið sem fékk bók-
menntaverðlaun Nóbels árið
1987, lést langt fyrir aldur fram í
janúar síðastliðnum. Hann var
aðeins 56 ára.
Að undanfórnu hafa komið út
í Bretlandi tvær nýjar bækur
með verkum hans. Athygli vek-
ur að gagnrýnendur þekktra
breskra dagblaða hafa notað
tækifærið til aö gera lítið úr
verkum þessa nóbelsskálds og
telja hann verulega ofmetinn.
Bækurnar sem hér um ræðir
eru annars vegar: So Forth:
Poems. Hún hefur, eins og nafn-
ið gefur til kynna, að geyma ljóð
eftir skáldið, 56 að tölu. Hins
vegar ritgerðasafn: On Grief and
Reason: Essays. Útgefandi í báð-
um tilvikum er Hamish
Hamilton.
„Skarað fram úr
í meðalmennsku"
Jósef Brodský.
Umsjón
meðalmennsku".
í greininni eru dregin fram ýmis
dæmi sem eiga að sýna að sem
hugsuður hafi Brodský verið
grunnhygginn, hversdagslegur
og ruglingslegur og vart hæfur
sem gagnrýnandi. Niðurstaða
er afdráttarlaus:
vegar var Brodský ekki
frakkur, kaldhæðinn loddari.
Hann var óöruggt meðalmenni i
heimstlokki."
diugaleysi
Gagnrýnandi annars bresks dag-
blaðs, Sunday Telegraph, segir
margt í ritgerðum Brodskýs
vera hástemmt rugl. Skort hans
á rökréttu samhengi sé ekki
hægt að afsaka með takmarkaðri
enskukunnáttu, þótt lesandi hafi
oft á tilfinningunni að Brodský
meini annað en hann skrifi. Þannig
eru kveðjurnar sem nóbelsskáldið
fær frá spekingum bókmenntagagn-
rýninnar.
Eitt af því sem vekur sérstaka at-
Jósef Brodský ólst sem kunnugt
er upp í Sovétríkjunum og lenti þar
sem skáld í andstöðu við stjómvöld.
Hann var rekinn úr landi árið 1972
og hélt þá til Bandaríkjanna þar
sem honum var tekið tveimur hönd-
um. Hann fékk embætti við banda-
rískan háskóla, hóf að læra ensku
og byrjaði fljótlega að semja ljóð og
ritgerðir á þeirri tungu - og að þýða
eigin verk úr rússnesku. Banda-
ríkjamenn heiðruðu hann árið 1991
sem lárviðarskáld sitt.
Flest þau verk, sem eru í nýju
ljóðabókinni, orti Brodský á ensku,
eða þýddi sjálfur, og hið sama er að
segja um ritgerðirnar; þær eru flest-
Elías Snæland Jónsson
ar samdar á ensku. Þeir gagn-
rýnendur, sem nú hafa lagt til at-
lögu við orðstír skáldsins, telja að
hann hafi gerst fífldjarfur að yrkja á
tungumáli sem hann hafi ekki
kunnað nógu vel.
En ritgerðirnar fá þó enn harka-
legri meðferð, sérstaklega hjá gagn-
rýnanda Financial Times í Lundún-
um. i langri grein lætur hann mörg
þung orð falla um Brodský sem höf-
und og hugsuð og fullyrðir að Brod-
ský hafi einungis „skarað fram úr I
hygli þessa gagnrýnanda í ritgerða-
safni Brodskýs er samanburður
hans á ofsóknum á hendur rithöf-
undi í einræðisríki af hálfu stjóm-
valda og áhugaleysi almennings í
forysturíki lýðræðisins. Þótt Brod-
ský væri ofsóttur í Rússlandi fannst
honum alltaf að fólk hlustaði á það
sem hann hafði að segja. í Banda-
ríkjunum var hann dáður af menn-
ingarvitum en átti fáa almenna les-
endur - eða að eigin mati einungis
um 0,001 prósent þjóðarinnar. Um-
deild niðurstaða Brodskýs er þessi:
„Ég veit satt að segja ekki hvort er
verra - að brenna bækur eða að lesa
þær ekki.“
Metsölukiljur
Bandaríkin
Skáldsögur:
1. Nlcholas Evans:
The Horse Whlsperer.
2. Tonl Morrison:
Song of Solomon.
3. Mary Hlggins Clark:
Sllent Nlght.
4. Dean Koontz:
Intenslty.
5. Mlchael Crichton:
The Lost World.
6. Jonathan Kellerman:
The Web.
7. Davld Baldacci:
Absolute Power.
8. Anonymous:
Prlmary Colors.
9. Robln Cook:
Contaglon.
10. David Guterson:
Snow Falllng on Cedars.
11. Nora Roberts:
From the Heart.
12. John J. Nance:
Pandora's Clock.
13. Olivla Goldsmith:
The Rrst Wlves Club.
14. Steve Martinl:
The Judge.
15. Rosemary Rogers:
A Dangerous Man.
Rit almenns eölis:
1. Lorenzo Carcaterra:
Sleepers.
2. Mary Pipher:
Reviving Ophelia.
3. Jonathan Harr:
A Clvil Action.
4. Barbara Klngsolver:
Hlgh Tide In Tucson.
5. Al Franken:
Rush Llmbaugh Is a Big Fat Idlot.
6. Mary Karr:
The Llar’s Club.
7. Howard Stern:
Mlss America.
8. Dava Sobel:
Longltude.
9. Thomas Cahlll:
How the Irish Saved Civilization.
- 10. MTV/Melcher Media:
The Real World Diaries.
11. Hlllary Rodham Cllnton:
It Takes a Vlllage.
12. Ellen DeGeneres:
My Point ... And I Do Have One.
13. Ann Rule:
A Fever In the Heart.
14. M. Scott Peck:
The Road Less Traveled.
15. Betty J. Eadie & Curtis Taylor:
Embraced by the Light.
(Byggt á New York Times Book Review)