Morgunblaðið - 27.11.2004, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. NÓVEMBER 2004 29
UMRÆÐAN
MEÐ samstilltu átaki stjórnmála-
manna, íþróttahreyfingarinnar og
atvinnulífsins getur Ísland orðið í
fremstu röð á sviði afreksíþrótta. Af-
reksíþróttamenn eru fyrirmyndir
annarra ungmenna í sínu heimalandi
og góð landkynning út á við. Afreks-
íþróttir eru því ekki einkamál
íþróttahreyfingarinnar. Á fundi sem
íþrótta- og menntamálaráðherra,
Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir,
átti með formönnum sérsambanda
innan ÍSÍ nýlega, kom fram að unnið
er að því að setja á fót nefnd sem
móti stefnu hins opinbera í íþrótta-
málum almennt og er það fagnaðar-
efni og tímabært.
Á fundinum hafði undirritaður
framsögu fyrir hönd sérsamband-
anna um gildi afreksíþrótta og reifar
hér helstu rök og áhersluatriði fyrir
eflingu þeirra þjóðinni allri til heilla.
Gildi afreksíþrótta
Afreksíþróttir skipta máli fyrir út-
breiðslu íþrótta og fjármál íþrótta-
hreyfingarinnar. Þær geta skapað
breidd, vakið áhuga ungmenna á
iðkun íþrótta og laðað að sjálf-
boðaliða til að sinna íþróttastarfinu.
Þær hafa því uppeldislegt og heilsu-
samlegt gildi um leið og þær smita
út frá sér sem sjálfstætt afl sem vek-
ur vonir og kemur hreyfingu á hluti.
Þær eru það afl sem draga íþrótta-
vagninn ef svo má segja.
Afreksíþróttir hafa líka jafnrétt-
isgildi, þar sem athyglin beinist að
dugnaði íþróttamannanna, en ekki
uppruna, kyni eða þjóðfélagsstöðu,
ekki hvort þeir eru hvítir eða svartir,
ríkir eða fátækir. Afreksíþróttir
geta jafnframt verið góð landkynn-
ing og ýtt undir alþjóðleg samskipti
og vináttu um leið og þær geta eflt
þjóðarstolt og hvatt til sameiningar.
Afreksíþróttafólk líkt og afreksfólk
á öðrum sviðum er fyrirmyndir sem
hvetja einstaklinga, hópa og fyr-
irtæki til að leggja mikið á sig til að
ná hámarksárangri. Við unnin afrek
vex sjálfstraust og framtakssemi
einstaklinga, hópa og jafnvel heillar
þjóðar. Að treysta sjálfum sér til af-
reka og árangurs er mikilvægt
hverri þjóð.
Færa má rök fyrir því að afreks-
íþróttamenn yfirfæri árangursþörf
sína á önnur svið síðar s.s. atvinnu. Í
ljósi þessa eru afreksíþróttir ekki
einkamál íþróttahreyfingarinnar,
þær hafa þjóðfélagslegt gildi og því
ekki óeðlilegt að hið opinbera og fyr-
irtæki í enn ríkari mæli fjárfesti
myndarlega í eflingu þeirra.
Staðan í dag
Afreksstefna ÍSÍ var samþykkt á
íþróttaþingi árið 2000. Sér-
samböndin, hvert og eitt, móta sína
afreksstefnu, enda er það skilyrði
fyrir styrkveitingu úr Afrekssjóði
ÍSÍ. Frá árinu 2000 hefur Afreks-
sjóðurinn úthlutað 170 milljónum í
svokallaða a-, b- og c-styrki til ein-
staklinga og hópa. Jafnframt hefur
30 milljónum verið úthlutað úr sjóði
sem nefnist Styrktarsjóður ungra og
framúrskarandi efnilegra íþrótta-
manna. Þetta eru 40 milljónir á ári
sem gera um 134 krónur á hvert
mannsbarn í landinu. Í ljósi ávinn-
ings af afreksíþróttum er hér ekki
um háar fjárhæðir að ræða og er full
ástæða til að bæta úr því. Þess skal
einnig getið að einstök sveitarfélög
hafa jafnframt mótað sína afreks-
stefnu og veita mismikið fjármagn
til framkvæmdar þeirri stefnu.
Hvað gera Danir?
Danir hafa sett á stofn nokkuð sem
þeir kalla „Team Danmark“. „Team
Danmark“ hefur þá sýn og það
markmið að í Danmörku skulu vera
bestu aðstæður í heimi til að stunda
afreksíþróttir. Til að svo megi vera
þurfa eftirtaldir fimm þættir að spila
saman:
Þættir sem snúa að íþrótta-
manninum s.s. þjálfun, mælingar,
rannsóknir, fræðsla og fjárhags-
legur stuðningur
Skipulag og forysta íþrótta
hreyfingarinnar verður að vera
skilvirk
Fjármál og viðskipti íþrótta
hreyfingarinnar verða að vera
traust og örugg
Öryggis- og heilbrigðismál
innan hverrar greinar verða að
vera fullnægjandi
Aðstæður til keppni verða að
vera með þeim bestu sem gerast.
Um þessi markmið er þjóðarsátt
og unnið er að fram-
kvæmd þessarar
stefnu á öllum stigum
stjórnkerfisins.
Ísland fyrirmynd
annarra þjóða
Við Íslendingar erum
að eignast afreksfólk á
ýmsum sviðum á
heimsvísu. Nægir að
nefna í því sambandi
tónlist, íþróttir, við-
skipti, skák, fegurð,
hönnun, forritun, bók-
menntir, vísindi, kvikmyndir, útivist
og þrekraunir. Þeir einstaklingar
sem náð hafa árangri á heimsvísu
hvort sem þeir heita Björk, Kári,
Laxness, Jón Ásgeir, Eiður eða Þór-
ey Edda koma allir úr umhverfi sem
ýtir undir sköpun og árangur. Ein-
staklingshyggjan, fá-
mennið, veðrið, fjar-
lægðin, agaleysið og
lífsbaráttan fyrr á öld-
um hefur skapað um-
hverfi sem virðist ekki
hindra að hér skapist
jarðvegur fyrir mótun
afreksfólks. Með þann
bakgrunn sem við Ís-
lendingar höfum er það
skoðun undirritaðs að
við getum skapað enn
betri aðstæður t.d. á
sviði íþrótta og þannig
búið til fleiri afreksíþróttamenn
þjóðinni til farsældar. Til að svo
megi verða þarf markvissa afreks-
stefnu í gegnum öll stig stjórn-
skipulagsins, frá ríkisstjórn til sveit-
arfélaga og frá ÍSÍ til sérsambanda
og félaga. Með slíkri stefnu og nauð-
synlegu fjármagni til framkvæmdar
hennar er ég viss um að Ísland getur
orðið fyrirmynd annarra þjóða ekki
bara á sviði lífsgæða, ánægju og
heilbrigðis heldur einnig á sviði af-
reksíþrótta. Ég hafna þeim rökum
sem stundum heyrast að við séum
svo fá, við erum margsinnis búin að
afsanna þá fullyrðingu samanber
dæmin hér að ofan.
Ísland, land
íþrótta og afreka
Gunnar Einarsson fjallar
um afreksíþróttir
’Færa má rök fyrir þvíað afreksíþróttamenn
yfirfæri árangursþörf
sína á önnur svið síðar,
s.s. atvinnu.‘
Gunnar Einarsson
Höfundur er formaður Fimleika-
sambands Íslands.
Frumsýning 7. janúar
Miðasalan er opin kl. 12:00 - 20:00 • Einnig hægt að kaupa miða á þessu verði á netinu þennan tíma.
FORSALA Í EINN DAG!
Leikendur: Björn Ingi Hilmarsson, Katla Margrét Þorgeirsdóttir, Halldóra Geirharðsdóttir, Bergur Þór Ingólfsson, Birna
Hafstein, Guðmundur Ólafsson, Gunnar Hansson, Halldór Gylfason, Hanna María Karlsdóttir, Jóhanna Vigdís Arnardóttir,
Margrét Helga Jóhannsdóttir, Pétur Einarsson, Sigrún Edda Björnsdóttir, Sveinn Geirsson, Theodór Júlíusson.
Híbýli vindanna er leikrit um drauma, brostnar vonir og söknuð,
en fjallar síðast en ekki síst um þrautseigju og fórnir fólks í leit að
nýjum samastað í tilverunni.
Lýsing: Lárus Björnsson • Tónlist: Pétur Grétarsson • Búningar: Filippía I. Elísdóttir
• Leikmynd: Vytautas Narbutas • Leikstjórn: Þórhildur Þorleifsdóttir
• Kl 13:00 UPPLESTUR - Björn Ingi Hilmarsson les úr bókum Böðvars Guðmundssonar
• Kl 13:30 LEIKGERÐIN - Bjarni Jónsson spjallar um leikgerðina að Híbýlum vindanna
• Kl 14:00 TÓNLIST - Jóhanna Vigdís Arnardóttir syngur, Karl Olgeirsson leikur undir
• Kl 14:30 UPPLESTUR - Björn Ingi Hilmarsson les
Kaffiveitingar - aðgangur ókeypis
DAGSKRÁ:
OPIÐ HÚS - ALLIR VELKOMNIR!
Laugardaginn 27. nóvember verður opið hús í forsal Borgarleikhússins.
Miðar í forsölu á eftirfarandi sýningar:
Laugardaginn 8. janúar kl. 20:00
Sunnudaginn 9. janúar kl. 20:00
Laugardaginn 15. janúar kl. 20:00
Sunnudaginn 16. janúar kl. 20:00
Föstudaginn 21. janúar kl. 20:00
Leikgerð Bjarna Jónssonar byggð á sögum Böðvars Guðmundssonar,
Híbýli vindanna og Lífsins tré, verður frumsýnd í Borgarleikhúsinu 7. janúar.