Morgunblaðið - 30.01.2008, Síða 21

hollráð um heilsuna | lýðheilsustöð
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. JANÚAR 2008 21
Hreinar og heilbrigðar tennurskipta miklu máli fyrir vel-líðan fólks. Aldraðir Íslend-
ingar eru nú betur tenntir en áður
fyrr. Vandamál tengd tönnum eru
því oftar en áður til staðar hjá öldr-
uðum og er tannvernd því afar nauð-
synleg, en tannvernd snýst fyrst og
fremst um góða munnhirðu, hollar
neysluvenjur, notkun flúors og
reglulegt eftirlit tannlæknis.
Góð munnhirða er jafnnauðsynleg
öldruðum sem ungum en samhliða
öldrun getur færnin til að sinna eigin
munnhirðu minnkað. Laus eða föst
tanngervi, t.d. partar, krónur, brýr
og tannplantar, kalla á vandasamari
þrif og þeir sem þarfnast umönnun-
ar verða að geta treyst því að heil-
brigðisstarfsfólk kunni réttu hand-
tökin við munnhirðu og búi yfir
nauðsynlegri þekkingu til að gefa
góð ráð varðandi munnhirðu og
tannvernd.
Rótarskemmdir hafa aukist meðal
aldraðra. Tannholdið hörfar og þar
með er hluti tannrótar ekki lengur
verndaður af slímhúð og því kjörinn
griðastaður tannsýklu. Tann-
skemmd myndast hratt á rótar-
yfirborði. Til að hægja á vexti rót-
arskemmda er almennt ráðlagt að
auka flúornotkun. „Duraphat“, há-
skammta flúortannkrem, er vænt-
anlegt í lyfjabúðir fljótlega, en það
hægir mjög á vexti rótarskemmda.
Munnþurrkinn þekkja margir
aldraðir en munnþurrkur getur
komið fram sem fylgikvilli sjúkdóma
eða sem aukaverkun við töku lyfja
og einkennist af sviða í munni og erf-
iðleikum við tal, tyggingu og kyng-
ingu. Við langvarandi munnþurrk er
munnurinn næmari fyrir sýkingum
auk þess sem tennur skemmast frek-
ar. Ekki eru til lyf við munnþurrki
en ýmis hjálparefni eru til sem bæta
líðan, s.s. sykurlausar sogtöflur, syk-
urlaust tyggjó, munnskol og gel.
Sum þessara efna innihalda flúor og
sérstaklega er mælt með þeim. Mik-
ilvægast er þó að hirða tennurnar
vel, bursta með flúortannkremi
minnst tvisvar sinnum á dag og
hreinsa daglega milli tannanna með
tannþræði. Einnig er nauðsynlegt að
drekka nóg af vatni og skola munn-
inn með vatni oft á dag.
Hollráð
 Burstið tennurnar tvisvar á dag
með flúortannkremi, skyrpið svo
tannkreminu en skolið ekki með
vatni á eftir.
 Ekki borða sætindi milli máltíða
og rétt fyrir svefninn, takmarkið
neyslu sykraðs matar og drykkjar
við matmálstíma eingöngu.
 Mörg lyf geta orsakað og við-
haldið munnþurrki – leitið upplýs-
inga í lyfjabúðum.
 Til eru munnvatnsörvandi hjálp-
arefni sem bæta líðan ef munn-
þurrkur er til staðar. Farið í reglu-
legt eftirlit til tannlæknis.
AP
Hreinar og heilbrigðar tennur Góð munnhirða er jafn nauðsynleg öldruðum sem ungum börnum.
Tannvernd aldraðra
Tannhirða Mikilvægt er að hirða
tennurnar vel og hreinsa daglega
milli tannanna með tannþræði.
Hólmfríður Guðmundsdóttir
Verkefnisstjóri tannheilsu
Lýðheilsustöð
NÝ rannsókn sýnir að norrænar
konur vilja fá að borga helminginn
af reikningum, þegar þær fara á
stefnumót. Þetta sýnir ný skýrsla
um evrópskar drykkjuvenjur sem
eitt af stærstu brugghúsum í heim-
inum, SABMiller, hefur látið gera.
Í frétt á vefsíðu Berlingske tid-
ende kemur fram að skýrslan bygg-
ist á svörum frá 7.500 körlum og
konum í 15 löndum. Svörin sýna að
danskar og sænskar konur eru mun
uppteknari af jafnrétti í þessum efn-
um en kynsystur þeirra í Evrópu. 72
prósent danskra og 86 prósent
sænskra kvenna borga með gleði
helming reikningsins þegar þær
fara á stefnumót.
Málið horfir aðeins öðruvísi við
þegar konan er í föstu sambandi og
er úti á lífinu með manninum sínum.
Þá ætlast aðeins 67 prósent dönsku
kvennanna til þess að draga upp
greiðslukortið – 28 prósent gera ráð
fyrir að karlinn borgi brúsann.
Hins vegar eru dönsku karlarnir
býsna líkir þorra evrópskra karl-
manna því aðeins 18 prósent þeirra
ætlast til þess að konan taki þátt í
kostnaðinum fyrir drykki þegar þau
eru úti að skemmta sér og gildir þá
einu hvort þeir eru í föstu sambandi
eða ekki.
Konur
vilja
borga
Skál! Skyldu þær láta kallinn splæsa? Reuters
- kemur þér við
Hvað ætlar þú
að lesa í dag?
Gleymdist að segja frá
mótvægisaðgerðum
Hver fékk sitt fram í
málefnasamningnum?
Er nýja Biblían mor-
andi í málvillum?
Hvernig á að geyma
stafrænar myndir?
Tólf ára skíðakappi
stefnir á Ólympíu-
leikana 2014
Ragna spilar
kynjaskipt
badminton í Íran