Morgunblaðið - 28.05.2008, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
LÍTIÐ sást af hrefnu í talningum
við Íslandsstrendur í júlíbyrjun
síðasta sumar, þegar fjöldi þeirra
var áætlaður rúmlega 15.000. Tölu-
verð óvissa er í matinu og eru neðri
öryggismörk, sem svo eru nefnd,
áætluð 6.357 hrefnur, þau efri
27.278 dýr.
Þetta er meðal þess sem kemur
fram í skýrslu vísindamannanna
Daniels G. Pikes, Þorvaldar Gunn-
laugssonar og Gísla Víkingssonar,
sem kynnt verður fyrir vísinda-
nefnd Hvalveiðiráðsins (IWC) í
Santiago í Chile í næstu viku.
Árni Finnsson, talsmaður Nátt-
úruverndarsamtaka Íslands, telur
skýrsluna kalla á endurmat.
„Miðað við nýtt mat á fjölda
hrefna við Íslandsstrendur eru töl-
ur um afrán hrefna við Ísland gjör-
samlega úreltar,“ segir Árni.
„Tal Landssambands íslenskra
útvegsmanna, einstakra þing-
manna og fleiri um nauðsyn þess
að drepa þessi dýr til að halda eins
konar „jafnvægi“ í lífríki sjávar hér
við land reynist innantómt í ljósi
þessa nýja mats á fjölda dýra.
Þetta sýnir hvað við vitum lítið
um lífríki sjávar og hversu erfitt er
að henda reiður á fjölda hvala í
sjónum, hrefnum í þessu tilviki.
Þessi vísindalega óvissa er mikil og
ráðamenn verða að fara fram af
mikilli varúð.“
Inntur eftir þessum orðum Árna
segir Þorvaldur, sem er sérfræð-
ingur á Hafrannsóknastofnun, þau
„ótímabær“. Skýringanna sé lík-
lega að leita í bresti í sandsílinu.
„Það eru vísbendingar um betri
sandsílisárgang árið 2007 en árin
tvö á undan, þegar árgangarnir
voru lélegir,“ segir Þorvaldur, sem
telur ekki að hrefnum sé að fækka.
Ekki talið að fækkun
hafi orðið í stofninum
„Það er ekki talið að nein fækk-
un hafi orðið. Heldur voru í júl-
ímánuði í fyrra færri hrefnur hér á
þessum tíma. Við höfum ekki nein-
ar vísbendingar um að það hafi
orðið fækkun í stofninum. Það eru
ekki nein merki um það. Við höfum
ekki séð neina dauða hvali eða illa
haldna hvali eða þvíumlíkt.
Á milli þessara heildartalninga,
á tímabilinu 2001 til 2007, höfum
við talið að vori og að hausti til þess
að tímasetja viðveru hrefnunnar
hér við land og til að geta metið af-
rán hennar. Þegar talið var í apríl
og í maí á árunum 2003 til 2004 var
fjöldinn brot af því sem hann hefur
verið í júlí. Nú eru merki um að há-
punkturinn hafi verið síðar. Þessi
talning núna segir ekkert annað en
það að þetta ár fóru hrefnurnar
eitthvað annað að leita sér að æti
en til dæmis heildartalningarárið
2001.“
Mikil fækkun hrefna
milli heildartalninga
Í HNOTSKURN
»Talningin sem um ræðir erfyrsta heildartalningin frá
árinu 2001, þegar fjöldi hrefna
við Íslandsstrendur var áætl-
aður um 44.000 dýr.
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
steinunn@mbl.is
STJÓRN Landsvirkjunar hefur
ákveðið að ganga til samninga við
Ístak um að ljúka framkvæmdum
við Hraunaveitu Kárahnjúkavirkj-
unar. Í kjölfar gjaldþrots Arnar-
fells, sem upphaflega var með verk-
ið, stofnaði Landsvirkjun dóttur-
félagið Hraunaveitu ehf. og yfirtók
verkefnið og hluta af starfsmönnum
við framkvæmdirnar. Formlegt
veitingarbréf til Ístaks verður sent
út nú í vikunni.
Sigurður Arnalds, talsmaður
Kárahnjúkavirkjunar hjá Lands-
virkjun, segir Ístak byrjað að ræða
við starfsmenn Hraunaveitu ehf.
um áframhaldandi störf að verkefn-
inu. Vonir standi til að það gangi
upp að mestu og mannaskipti verði
sem allra minnst. 130 vinna nú við
Hraunaveitu, Íslendingar og út-
lendingar til helminga. Starfsmönn-
um mun þó fjölga í um 250 í sumar.
Ístak bauð í gerð Hraunaveitu
ásamt Arnarfelli og nam tilboðið
tæpum 2,2 milljörðum króna án
virðisaukaskatts. Samið er nú við
Ístak á þeim grunni. Um er að ræða
vinnu við Kelduá, öll göng og fram-
kvæmdir þar fyrir austan og lok
vinnu við Jökulsárveitu og Ufsar-
stíflu.
Jökulsárveita tilbúin í sumar
Sigurður segist ekki telja að út-
skiptingar á fyrirtækjum við fram-
kvæmdirnar séu orðnar kostnaðar-
samar fyrir Landsvirkjun. „Þetta
hefur farið nokkuð farsællega, fyrst
og fremst vegna þess að lendingin
var mjúk þegar við tókum verkið yf-
ir til bráðabirgða. Síðan kom mjög
sanngjarnt tilboð frá Ístak um að
taka þetta yfir og halda áfram,“
segir Sigurður. Verkið stenst að
hans sögn áætlun og meiningin að
Jökulsárveita verði rekstrarhæf í
ágúst. Fyllist Hálslón í sumar eru
þó ekki líkur á að mikið vatn verði
notað til rafmagnsframleiðslu úr
Jökulsárveitu fyrr en næsta vor.
Síðasta frágangi austast á Hraun-
um lýkur svo sumarið 2009.
Ístak er líka í framkvæmdum við
Kárahnjúkastíflu. Talsvert hrun er
úr Kárahnjúknum ofan vegarins að
stíflunni þrátt fyrir grjótgirðingar
og stendur til að losa laust grjót og
tryggja hrunvarnir til muna. Þá á
að byggja ölduvar; grjóthleðslu sem
standa mun á steyptum rampi, neð-
an vegarins við lónborðið. Ístak er
einnig að setja tvöfalt öryggishand-
rið efst á ölduvegg stíflunnar svo
unnt verði að ganga eftir henni
endilangri og einnig verður sett
vegrið gljúfurmegin. Þá er eftir ör-
yggisfrágangur við yfirfall á stífl-
unni og gerð manngerðs hyls undir
foss yfirfallsins. Þar er um að ræða
steypta fyrirstöðu í gljúfrinu sem
brýtur orkuna úr fossinum og varn-
ar þannig rofi. Öllum framkvæmd-
um Ístaks við stífluna lýkur nú í
sumar.
Impregilo er að pakka saman og
flytja búðir sínar og tæki á brott.
Auk þess mun fyrirtækið í sumar
ganga frá vinnusvæðum, m.a. með
jarðvegsjöfnun og sáningu.
Um þessar mundir er verið að
ákveða hjá Landsvirkjun hvaða til-
högun verður höfð á umferð ferða-
manna yfir stífluna í sumar og mun
það upplýst innan skamms.
Óvenjumikill snjór er nú á Kára-
hnjúkasvæðinu og Hálslón enn ísi-
lagt. Lónið er í stöðugri hæð, þ.e. í
það rennur jafn mikið og út úr því.
Vatnsborð hefur lækkað um 26,5 m
frá því að lónið var fullt.
Landsvirkjun semur við Ístak
um að ljúka við Hraunaveitu
Ljósmynd/Þórhallur Árnason
Vorsól Þrátt fyrir góðviðri á Norðausturlandi er Hálslón í klakaböndum.
YFIRLÆKNIR Réttargeðdeildarinnar á
Sogni hefur verið settur af eftir að upp
komst að hann lét ávísa ávanabindandi
lyfjum á menn án þeirra vitundar. Matt-
hías Halldórsson aðstoðarlandlæknir
segir málið í rannsókn hjá embættinu og
óvíst hvenær endanlegrar niðurstöðu er
að vænta. Lyfin sem um ræðir eru örv-
andi, amfetamín og methylphenidate (rí-
talín). Ekki hefur verið leitt í ljós með
óyggjandi hætti hversu miklu af lyfj-
unum var ávísað en talið er að það sé á
milli eitt og tvö þúsund töflur. Þá liggur
ekki fyrir hvernig lyfin voru notuð.
Yfirlæknirinn, Magnús Skúlason, var á
síðasta ári sviptur leyfi til ávísunar svo-
nefndra eftirritunarskyldra lyfja, var
undir eftirliti landlæknisembættis og gat
því ekki ávísað lyfjunum sjálfur. Til þess
fékk hann aðra lækna. Matthías segir
það hins vegar hafa verið gert í góðri
trú, og eru þeir ekki undir rannsókn.
Það er hins vegar maðurinn sem sótti
lyfin í lyfjaverslanir. „Þetta eru eftirlits-
skyld lyf og þá verður að sækja lyfin og
viðkomandi sýna skilríki. Þessi maður
sýndi ávallt skilríki en svo þótti það
undarlegt að hann væri alltaf að sækja
lyf fyrir fleiri en einn og aðra en sjálfa
sig,“ segir Matthías sem reiknar fastlega
með að þætti mannsins verði vísað til
lögreglu. Sá starfar ekki innan heil-
brigðiskerfisins.
Lyfjunum var ávísað á menn sem lent
hafa á glapstigum í lífinu, án þeirra vit-
undar.
Sem stendur er settur yfirlæknir á
réttargeðdeildinni en erfiðlega gæti
reynst að finna eftirmann. Ekki alls fyr-
ir löngu var auglýst eftir geðlækni á
deildina, en þá barst ekki umsókn. Að
sögn Matthíasar verður reynt eins og
hægt er að finna eftirmann og það sem
fyrst.
Yfirlæknir
til rannsóknar
ELDRI hjónum var komið til hjálpar á há-
lendinu í gærkvöld. Þau eru danskir
ferðamenn og báðu um aðstoð lögregl-
unnar eftir að þau festu jeppabifreið sína.
Fólkið gerði vart við sig í gegnum far-
síma og aðstoðuðu menn frá Björgunar-
félaginu Blöndu frá Blönduósi hjónin við
að losa jeppann og fylgdu þeim niður á
þjóðveginn. „Þau héldu síðan í átt til
Sauðárkróks og ætla trúlegast ekki upp á
hálendið í bráð,“ sagði Hilmar Frímanns-
son, meðlimur í björgunarsveitinni, í sam-
tali við Fréttavef Morgunblaðsins í gær-
kvöldi.
Danskir ferða-
menn í vanda
HALLGRÍMSKIRKJUTURN er
mikið skemmdur og þarf að ráðast
í umfangsmiklar steypuviðgerðir
en gert er ráð fyrir að þær taki
næstu 12 til 18 mánuði.
Guðjón Samúelsson, húsameist-
ari ríkisins, byrjaði að teikna Hall-
grímskirkju 1937 og varð það hans
síðasta verk. Bygging kirkjunnar
hófst 1945 og um þremur árum síð-
ar var kjallari kórsins vígður sem
og kirkjusalur. Nýr kirkjusalur
var tekinn í notkun í suðurálmu
turnsins 1974. Kirkjan var síðan
vígð á 200 ára afmælisári Reykja-
víkur, 26. október 1986, daginn fyr-
ir 312. ártíð Hallgríms Pétursson-
ar, sálmaskálds.
Hallgrímskirkja er stærsta
kirkja landsins og gnæfir yfir höf-
uðborgina. Vinnupallarnir eiga eft-
ir að teygja sig alla 74 metrana upp
á topp og er lyfta utan á pöllunum
svo að viðgerðarmennirnir komist
hratt á milli hæða, en gera má ráð
fyrir mörgum ferðum á næstunni.
Vinna við
turninn
Morgunblaðið/Árni Sæberg