Morgunblaðið - 28.05.2008, Blaðsíða 20

heilsa
20 MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
   
 
 

 
  
   
       
 
  

 



      !  "
 
  $  
#
%      
$ 

 %
 &   
 

    %
  %#
'        (   

) 

#
    *
 + 
,%      " %$$#
 
 
  

  $      
!
$ 
   
(-,.!/0(!12/3 456 7899 (-
,:!/0(";<9!=-0>/"/!


 ("@-"/00

  
5A
<6 <5
- kemur þér við
Sérblað um garðinn
fylgir blaðinu í dag
Lögga sett í frí fyrir að
beita ungling ofbeldi
Fósturskaði í kjölfar
lyfjatöku
Bændur pakka græn-
metinu saman
Íslendingar henda mat
fyrir milljarða á ári
Sigur Rós og nektin í
nýja myndbandinu
Hvað ætlar þú
að lesa í dag?
Eftir Guðrúnu Huldu Pálsdóttur
gudrunhulda@mbl.is
Segja má að stöðluðum hug-myndum um tölvuleiki hafiverið eytt þegar leikjatölv-an Nintedo Wii kom á
markað fyrir rúmu ári. Í stað þess að
sitja kyrr og spila leiki með tökkum
og bendlum þarf sá sem spilar nú að
hafa sig allan við – sveifla, snúa,
hrista og velta fjarstýringu og sjálf-
um sér með svo vel sé leikið. Nýjasta
afkvæmi Wii-fjölskyldunnar er lík-
amsræktarleikurinn Wii Fit, en þar
þarf sá sem spilar að sanna styrk
sinn, liðleika, snerpu og jafnvægi
fyrir ansi dómhörðum tölvuheila.
Daglegt líf fékk Írisi Huld Guð-
mundsdóttur, íþróttafræðing og
einn eiganda Heilsuakademíunnar,
til að kynna sér Wii fit og gefa álit
sitt.
Góðir fróðleiksmolar
„Ef maður lítur á þetta sem lík-
amsræktartæki gefur leikurinn ekki
nógu góða hreyfingu því hver rútína
er svo stutt. Maður æfir mest tvær
til þrjár mínútur í senn. Síðan þarf
að endurtaka skipanirnar og byrja
aftur. Ætli maður að ná hálftíma æf-
ingu gegnum Wii Fit þarf maður að
vera ansi þolinmóður,“ segir Íris
Huld en bendir á að hún hafi engu að
síður haft gaman af fróðleiksmolum
sem birtast á milli æfinga. „Þeir fá
mann til að hugsa um heilsuna. Leið-
beiningarnar um æfingarnar og
hvað þær gera fyrir mann eru sömu-
leiðis góðar sem og dagbókin sem
gefur stjörnur þegar maður hreyfir
sig og er það hvetjandi.“
Einstök æfingaratriði í leiknum
gáfust að hennar mati einnig vel.
„Jafnvægisæfingarnar eru góðar til
að styrkja kvið og bak á meðan þol-
æfingarnar virka alls ekki. Það þarf
að gera æfinguna lengur en þrjár
mínútur til að hún reyni á þolið.
Húllið og skíðastökkið voru
skemmtileg sem og aðrar gaman-
æfingar. Mér finnst þessi leikur
aðallega vera góð afþreying.“
Sammála gagnrýni
Í Bandaríkjunum hefur Wii Fit
fengið á sig mikla gagnrýni í
tengslum við mælingu á BMI-
líkamsþyngdarstuðli sem mældur er
í upphafi leiks. „Ég hafði heyrt
þessa gagnrýni og er alveg sammála
henni. Í upphafi setur maður inn
hæð og aldur og BMI-stuðullinn er
mældur. Síðan er mælt með að mað-
ur setji sér markmið og þau mark-
mið mótar tölvuleikurinn. Sam-
kvæmt leiknum var ég í hærri
kantinum í kjörþyngd og mér var
sagt að ég ætti að setja mér það
markmið að missa fjögur kíló. Þeir
sem eru sterkbyggðir og í góðu
formi fá samkvæmt leiknum þann
dóm að þeir séu alltof þungir. Stað-
reyndin er hins vegar sú að ekki er
hægt að láta allar líkamsgerðir und-
ir þessa mælikúrfu.“
Íris Huld segist sjálf ekki hafa
tekið dómi tölvuleiksins alvarlega en
hefur áhyggjur af því hvaða áhrif
BMI-stuðullinn hefur á börn. „Það
getur ekki haft góð áhrif á börn að
heyra að þau séu of þung. Börn vaxa
Sófakartafla? Íris Huld gerði jafnvægisæfingar fyrir ljósmyndara og
gekk bagalega að mati Wii Fit – niðurstaðan: Íris var „couch potato.“
Afþreying, ekki líkams
Reykingar valda fleiri dauðs-föllum hérlendis en nokk-ur annar lífsstílstengduráhrifaþáttur og á tíma-
bilinu 1995 til 2004 mátti rekja um
18% af dauðsföllum til reykinga. Í
fjölda rannsókna kemur fram að flest
reykingafólk byrjar að reykja á
unglingsárunum og því yngra sem
fólk er þegar það byrjar að reykja því
erfiðara er að hætta því seinna. Enn
fremur hafa komið fram sterkar vís-
bendingar um að heilsutjón á fullorð-
insárum af völdum reykinga aukist
eftir því sem einstaklingar byrja fyrr
að reykja. Það er því lykilatriði í sam-
bandi við framtíðarheilbrigði þjóð-
arinnar að fyrirbyggja að ungt fólk
byrji að reykja og halda þannig
áfram að draga úr skaðsemi reykinga
á Íslandi.
Ekki er nokkur vafi á því að veit-
ingastaðir skapa heilsusamlegri að-
stæður fyrir starfsfólk og viðskipta-
vini með reykleysi. Nú sýna nýlegar
rannsóknir einnig að fyrir tilstilli
reykingabanns á veitinga- og kaffi-
húsum byrjar ungt fólk síður að
reykja að staðaldri. Með reykleysinu
eru nefnilega minni líkur á að ungu
fólki finnist reykingar eðlilegar eða
félagslega viðurkenndar. Jafnframt
hafa rannsóknir sýnt að því meira
sem unglingar ofmeta tíðni reykinga,
þ.e. telja að fleiri reyki en raunin er,
þeim mun líklegri eru þeir til að
reykja sjálfir. Minni sýnileiki reyk-
inga dregur úr slíku ofmati.
Reyklausir veitingastaðir
vega þungt
Íslenskar og erlendar rannsóknir
sýna að það að eiga foreldri sem
reykir eykur líkurnar á að ungt fólk
byrji að reykja sjálft. Nýleg rann-
sókn frá Michigan í Bandaríkjunum
sýnir að reykleysi veitingahúsa hefur
mun meiri áhrif en foreldrarnir á það
hvort ungt fólk, sem hefur fiktað við
reykingar, byrjar að reykja reglu-
lega. Þar kemur fram að ungt fólk
sem elst upp á svæðum þar sem
reykingabann er á veitingahúsum er
40% ólíklegra til færa sig úr fikti yfir
í reglulegar reykingar.
Reykingabann er á veitingahúsum
víða um heim, t.d. í Noregi, Írlandi,
Nýja-Sjálandi og Bretlandi, vegna
þess að reykingar hafa slæm áhrif á
alla sem anda að sér tóbaksreyk. Þeir
sem ekki reykja en anda að sér tób-
aksreyk annarra eru í meiri hættu á
að fá krabbamein og hjartasjúkdóma
heldur en þeir sem búa við reykleysi.
Reyklaust umhverfi barna
Foreldrar og forráðamenn ættu
ávallt að fara fram á reyklaust um-
hverfi fyrir börnin sín, hvort sem er í
tengslum við skóla, dagvistun, veit-
hollráð um heilsuna | lýðheilsustöð
Tóbaks-
laus
framtíð
Reuters
Reykingabann Sé ekki reykt á veitinga- og kaffihúsum dregur það úr lík-
um á að ungu f́ólki finnist reykingar eðlilegar og félagslega viðurkenndar.