Morgunblaðið - 28.05.2008, Blaðsíða 40

40 MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
hvorki að fela galla sína né
mistök. Ekki dregur hann
heldur undan í lýsingum á
því hvernig miskunnarlaus
sjúkdómurinn og lyfin éta
upp líkama Carmenar og
draga úr henni allan mátt.
Fallega konan hans þjáist
og gubbar í fötu, kúkar
gráum kúk og pissar á sig.
Hann skeinir og huggar og
gefur henni haldlítið loforð um vera henni
trúr meðan hún tórir. Hjákona Stijns, Roos
sem er „sálfræðingur hans og kynlífsmask-
ína“, þjáist líka. Hún fær ekkert nema stop-
ular stundir í rúminu með Stijn en þeim mun
meira af örvæntingu, bið og vonbrigðum. Jóna
Dóra Óskarsdóttir þýddi, sennilega úr frum-
máli en þess er ekki sérstaklega getið (enska
KONA fer til læknis er fyrsta bók Ray Kluun
og kom út í Hollandi 2003. Hjónin Carmen og
Stijn eru hamingjusamasta par sem til er;
ung, gröð og rík en heimur þeirra hrynur þeg-
ar hún greinist með ólæknandi krabbamein.
Við tekur löng þrautaganga, Carmen veslast
upp en Stijn er ekki tilbúinn til að láta af fyrra
líferni sínu, föstudagsdjammi og framhjáhaldi.
Hann er haldinn „mónófóbíu“, sjúklegri þörf
til að halda framhjá. Kluun heldur því fram að
bókin sé sjálfsævisöguleg og hún hefur selst í
bílförmum. Djúp ást aðalpersónanna Carmen-
ar og Stijns nær út yfir gröf og dauða. Æðru-
leysi Carmenar og kímnigáfa gera henni kleift
að lifa með ótryggð eiginmannsins og horfast í
augu við kvalafullan dauða. Smátt og smátt
breytist í hún í dýrling en Stijn er djöfull í
mannsmynd. Hann er efnishyggju- og lífs-
nautnamaður og meðan Carmen hvílist eftir
lyfjagjöf og geislameðferð getur hann ekki
stillt sig um að svala kynlífsfíkn sinni. En per-
sóna hans er þannig úr garði gerð að í senn
má hata þennan saurlífissegg af öllu hjarta og
skilja upp að vissu marki – jafnvel hafa örlitla
samúð með honum undir lokin. Stijn er ein-
lægur og bersögull sögumaður sem reynir
þýðingin heitir því tvíræða nafni Love Life).
Samtöl eru á eðlilegu talmáli, textinn er
stundum hálfgelgjulegur, þar ægir öllu sam-
an; tölvupósti, sms, upplýsingum um
skemmtistaði í Amsterdam og myndmáli úr
fótboltaleikjum. Hver kafli hefst á tilvitnun í
(hollenska) dægurlagatexta og bíómyndir,
sem útskýrð er á saurblaði sem „skrýni“, þ.e.
texti sem færður er inn í annan texta til að
styðja hann eða spegla. Þýðanda tekst vel að
koma þeim áfram óbjöguðum og þau eru mjög
viðeigandi á einhvern „stijnskan“ hátt. Í bók-
inni er fengist við hverfulleikann, gildishrun
siðferðis og tilfinninga og gjaldþrot hjóna-
bandsins. Kona fer til læknis er átakanleg og
áhrifamikil ástarsaga sem kemur út tárunum
á hvaða harðjaxli sem er.
Ást á tímum krabbans
Eftir Ray Kluun. Jóna Dóra Óskarsdóttir þýddi.
Bjartur, 2008. 373 bls.
Steinunn Inga Óttarsdóttir
Ray Kluun
PHILIP Reeve hefur notið hylli fyr-
ir Mortal Engines-sagnaröð sína en
þessi saga tekur fyrir goðsögnina
um Artúr Bretakonung sem barðist
af svo miklu kappi gegn innrásarliði
Saxa á sjöttu öld.
Sagan af Art-
úri og riddurum
hringborðsins
hefur verið áleitið
yrkisefni í gegn-
um árin, enda
saga mikilla ör-
laga, en ýmist
hafa menn velt
sér upp úr yfir-
drifinni rómantík, eða dregið hana
sundur og saman í háði eins og má til
að mynda sjá svo vel í myndinni af
Monty Python og gralinu helga.
Philip Reeve tekur goðsögnina
öðrum tökum, sýnir fram á hvernig
saga af kraftmiklum ofbeldissegg
varð að sögu af glæstri hetju.
Sögumaður í bókinni er stúlkan
Gwyna sem flækist inn í goðsögnina
þegar hún er véluð til að sviðsetja
það er stúlkan í vatninu réttir Artúr
sverðið góða.
Artúr í bókinni er fremstur meðal
jafningja í fantaskap sínum, smá-
konungur sem kúgar sér smærri
konunga og fetar sig þannig smám
saman upp metorðastigann. Hann er
þó ekki beinlínis vondur, bara þeirr-
ar gerðar að hann hefur enga samúð
með öðrum (þykir samúð reyndar
fáránlegt fyrirbæri). Lífið á þessum
tíma var aumt minnsta og Reeve
gefur skemmtilega (óþægilega)
nasasjón af því hvernig það var að
vera ekki bara í sífelldu brauðstriti
heldur líka ofurseldur sjúkdómum
og ofbeldismönnum.
Ofbeldismað-
urinn Artúr
Here Lies Arthur eftir Philip Reeve.
Scholastic gefur út. 289 bls. ób.
Árni Matthíasson
BÆKUR» METSÖLULISTAR»
1. The Host – Stephenie Meyer
2. Love the One You’re With –
Emily Giffin
3. Sundays at Tiffany’s – James
Patterson and Gabrielle Charbon-
net
4. Phantom Prey – John Sandford
5. Invincible – Troy Denning
6. Swine Not? – Jimmy Buffett
7. The Whole Truth – David Bal-
dacci
8. Careless in R – Elizabeth
George
9. Bright Shiny Morning – James
Frey
10. Twenty Wishes – Debbie Ma-
comber.
New York Times
1. Chasing Harry Winston –
Lauren Weisberger
2. Sepulchre – Kate Mosse
3. The Reluctant Fundamentalist
– Mohsin Hamid
4. Slam – Nick Hornby
5. The Book Thief – Markus Zu-
sak
6. Engleby – Sebastian Faulks
7. On Chesil Beach – Ian McEwan
8. Devil May Care – Sebastian
Faulks
9. A Thousand Splendid Suns –
Khaled Hosseini
10. Excellent Women – Barbara
Pym, et al.
Waterstone’s
1. Judas Strain – James Rollins
2. Chameleon’s Shadow – Minette
Walters
3. Ghost – Robert Harris
4. Until It’s Over – Nicci French
5. Step on a Crack – James Pat-
terson
6. Beyond Reach – Karin Slaug-
hter
7. Third Degree – Greg Iles
8. Blaze – Stephen King
9.Sleeping Doll – Jeffrey Deaver
10. After Dark – Haruki Mura-
kami
Eymundsson
Eftir Árna Matthíasson
arnim@mbl.is
VÆNTANLEGA andmæla fáir því
að innrás Bandaríkjamanna og með-
reiðarsveina þeirra í Írak fyrir rúm-
um fimm árum hafi verið óttalegt
klúður. Ekki er bara að innrásin var
á fölskum forsendum, ef marka má
þær ástæður sem gefnar voru upp,
heldur var framkvæmdin öll í slíkum
molum að menn eru enn að hissa sig
yfir því. Allargar bækur hafa komið
út sem segja söguna af því hve
Bandaríkjamönnum voru mislagðar
hendur við endurreisn og -skipu-
lagningu í Írak, en sú sem hér er
gerð að umtalsefni, Imperial Life in
the Emerald City eftir Rajiv
Chandrasekaran, er alla jafna talin
besta bókin um þá geggjuðu tíma
sem fylgdu í kjölfar innrásarinnar.
Saga herstjórnarinnar
Rajiv Chandrasekaran þekkir vel
til í Bagdad enda var hann yfir
útibúi Washington Post þar í borg.
Hann takmarkar frásögn sína við
sögu herstjórnarinnar, fyrst sem
ORHA undir stjórn herforingjans
Jay Garner og stofnað í janúar 2003,
og síðan sem CPA, sem L. Paul Bre-
mer III. stýrði frá maí 2003 til júní
2004 og fékk fyrir frelsisorðuna am-
erísku er hann sneri heim.
Segja má að allir sótraftar hafi
verið dregnir á sjó í kjölfar innrás-
arinnar og Bremer æðstur aula.
Sagan sem Chandrasekaran rekur
er í senn bráðfyndin í súrrealískum
frásögnum af framferði mannanna
sem áttu að breyta Írak í nútímalegt
vestrænt lýðræðisríki á nokkrum
mánuðum, og um leið sorgleg því
heimska hernámsliðsins bitnaði
fyrst og síðast á þeim tugþúsundum
Íraka sem eiga um sárt að binda.
Eins og heiti bókarinnar ber með
sér áttuðu menn innan hernámsliðs-
ins sig fljótlega á því hve fáránlega
Bandaríkjamenn komu sér fyrir á
svonefndu Grænu svæði í Bagdad,
hreiðruðu um sig á svæði sem harð-
stjórinn Saddam Hussein hafði helg-
að sér með höllum og háum veggj-
um, en Emerald City, Smaragðs-
borg, er heiti borgarinnar þar sem
galdrakarlinn í Oz bjó. Hvað tilvísun
í keisaralega háttu varðar þá á það
við um Bremer og hans hyski, en í
frásögn Chandrasekaran má greini-
lega sjá að menn voru valdir til
starfa í Írak eftir því hve hús-
bóndahollir þeir voru George Bush
en ekki vegna verðleika sinna sem
skýrir að mestu leyti hve allt gekk,
og gengur, á afturfótunum.
Hugsjóna- og draumóramenn
Nú er það svo að þeim sem tóku
að sér að endurskapa Írak gekk gott
eitt til, þeir vildu að úr rústunum risi
nýtt ríki þar sem mannréttindi væru
virt og allir nytu frelsis og öryggis.
Málið var bara það að þó þeir hafi
verið hugsjónamenn voru þeir líka
draumóramenn sem þekktu svo lítið
til umheimsins að ríflega helmingur
þeirra fékk vegabréf í fyrsta sinn
þegar þeir héldu til Bagdad. Gott
dæmi um það var sá sem sendur var
til að taka við heilbrigðisráðuneyti
Íraks og lagði höfuðáherslu á fyrir-
byggjandi aðgerðir eins og baráttu
gegn reykingum á sama tíma og fólk
lést á sjúkrahúsum í Bagdad vegna
lyfja- og rafmagnsskorts.
Forvitnilegar bækur: Bandaríkjamenn og klúðrið í Írak
Lífið í Smaragðsborg
Páfadómur Á „Græna svæðinu“ í Bagdad eru Bandaríkjamenn að byggja
stærsta og dýrasta sendiráð sögunnar sem er á stærð við Vatíkanið og mun
kosta tugi milljarða króna.
SÝND Í ÁLFABAKKA,KRINGLUNNI, KEFLAVÍK OG SELFOSSI
/ KRINGLUNNI/ ÁLFABAKKA
INDIANA JONES 4 kl. 5:30D - 8D - 10:40D B.i. 12 ára DIGITAL
INDIANA JONES 4 kl. 5:30 - 8 - 10:40 LÚXUS VIP
LOVE IN THE TIME OF CHOLERA kl. 5:30 - 8 - 10:40 B.i. 7 ára
NEVER BACK DOWN kl. 8 - 10:30 B.i. 14 ára
NIM'S ISLAND kl. 5:30 LEYFÐ
IRON MAN kl. 5:30 - 8 - 10:30 B.i.12 ára
DRILLBIT TAYLOR kl. 5:30 B.i.10 ára
IN THE VALLEY OF ELAH kl. 8 B.i.16 ára
THE HUNTING PARTY kl. 10:40 B.i.12 ára
INDIANA JONES 4 kl. 6:30D - 9D - 10D B.i. 12 ára DIGITAL
NEVER BACK DOWN kl. 11:30 B.i. 14 ára
NIM'S ISLAND kl. 6 - 8 LEYFÐ
U2 3D kl. 11:403D LEYFÐ 3D DIGITAL
IRON MAN kl. 6:30 - 9 B.i. 12 ára
SÝND Í KRINGLUNNI SÝND Í ÁLFABAKKA
eeee
S.V. - MBL
eeee
L.I.B.
Fréttablaðið
SÝND Í ÁLFABAKKA SÝND Í ÁLFABAKKA
Viðskiptavinir, sem greiða
með korti frá SPRON, fá
2 FYRIR 1
á myndina í dag, mið. 28.maí