Morgunblaðið - 28.05.2008, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 28. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
„TENGSLANETS-ráðstefnurnar
eru vettvangur til þess að efla sam-
stöðu kvenna og skapa vettvang fyrir
frjóar umræður sem skila einhverju
út í samfélagið,“ segir dr. Herdís
Þorgeirsdóttir, prófessor við laga-
deild Háskólans á Bifröst og stjórn-
andi núorðið stærstu ráðstefnu, sem
haldin er í viðskiptalífinu.
Tengslanet IV – völd til kvenna
ráðstefnan, sem nú fer fram í fjórða
sinn hefst á Bifröst á morgun og
stendur fram á föstudag. Hátt í 500
konur sækja ráðstefnuna í ár og er
það metþátttaka, en á fyrstu ráð-
stefnunni, sem fram fór fyrir fjórum
árum voru um 160 þátttakendur. Bif-
röst fagnar 90 ára afmæli sínu í ár og
segir Herdís gleðiefni að ráðstefnan
sé haldin á afmælisárinu. Hún var
síðast haldin 2006 en hafði fram að
því verið árviss viðburður. Aukning
þátttakenda hefur verið um 60% á ári
frá því að hún var fyrst haldin 2004.
En hvers konar ráðstefna er
Tengslanetið? Herdís bendir á að
sérstaða ráðstefnunnar sé að hún
gangi þvert á stétt og stöðu, pólitíska
ása og aldur kvenna, en í ár eru kon-
urnar sem taka þátt á aldrinum 20-80
ára. Þverpólitískur andi svífi yfir
vötnum á Tengslanetinu. „Þetta kom
fram strax á fyrstu ráðstefnunni. Þar
sátu í pallborði fyrrverandi andstæð-
ingar í stjórnmálum, þær Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir og Inga Jóna
Þórðardóttir,“ segir hún. Meðal þátt-
takenda í ár séu lögmenn, dómarar,
prófessorar, blaðamenn, tannlæknar,
húsmæður, bændur, framkvæmda-
stjórar, ömmur, námskonur, flug-
freyjur, prestar, leikskólakennarar
og rithöfundar svo eitthvað sé talið.
Herdís segir að hin góða þátttaka í
ráðstefnunni sýni að mikil þörf sé á
henni. „Ég held að það sé þörf fyrir
að fá fróðleik og alþjóðlega strauma
beint í æð,“ segir Herdís og vísar til
aðalfyrirlesara ráðstefnunnar, sem
jafnan hafa komið frá útlöndum.
Herdís segir að á ráðstefnunni hafi
hún ávallt upplifað mikla gleði og
ákafa. „Umræðan hefur ekki snúist
upp í þvarg, heldur er eldmóður í
konunum. Ég held að þetta sé nokk-
uð sem einkennir kvennabaráttu
þegar hún er í réttum farvegi. Þessi
gleði og samstaða hefur haldist allt
frá fyrstu ráðstefnunni,“ segir hún.
Konur hafi þörf fyrir að mynda
með sér tengslanet, líkt og þekkt er
að karlmenn gera sín á milli. Karlar
hafi verið of lengi við völd og aðeins
hleypt fáum konum að. „Karlar hafa
hleypt einni og einni konu að og sú
kona þá orðið einskonar tákngerv-
ingur fyrir að konur séu þátttak-
endur. Þá er hægt að benda á konuna
einu og segja, jú, víst er kona í stjórn
hjá okkur,“ segir Herdís.
Karlar með sinn reynsluheim
Staða kvenna í samfélaginu sýni
þörfina fyrir að konur komi saman og
ræði málin. Enn er langt í land með
að konur njóti jafnra kjara og karl-
menn. Konur komi almennt ekki að
ákvörðunartökuferli í efstu lögum og
það hafi áhrif. „Karlar nálgast hlut-
ina út frá sínum reynsluheimi og
hagsmunum. Þeir geta ekki talað fyr-
ir okkur. Það verðum við að gera
sjálfar,“ segir Herdís. Ákveðnum
markmiðum jafnréttislaganna, t.d.
þeim sem kveða á um samræmingu
þátttöku á vinnumarkaði og fjöl-
skylduábyrgðar, verði ekki náð nema
konur eigi þar stærri hlut að máli en
nú er. Ég held að konur séu orðnar
langþreyttar á að hlutirnir gerist æ
ofan í æ á forsendum karla. En það
þýðir ekki að hagsmunir kynjanna
séu endilega andstæðir.“
Herdís segir að jafnréttisstarf sé
mannréttindabarátta. „Mannrétt-
indabarátta er ekki háð þeim tilgangi
að tryggja eigin hag heldur til þess
að skapa betra samfélag,“ segir hún
og bætir við að konur megi ekki vera
hræddar við að standa saman. „Kon-
ur óttast stundum að ef ein kona
kemst að sé ekki pláss fyrir fleiri.
Það er ekki langt síðan konur voru
hræddar við að koma saman og ræða
opinskátt um jafnrétti og kvenfrelsi.
Þá var það skammaryrði að vera
femínisti, en þetta hefur breyst,“
segir Herdís, sem sjálf átti þátt í
stofnun Femínistafélags Íslands árið
2003.
En getur ráðstefna sem þessi haft
áhrif? „Hún hefur þegar haft áhrif,“
segir Herdís og bendir á ályktanir
sem Tengslanets-ráðstefnurnar hafi
sent frá sér. Vísar hún m.a. til þess
að lögum um hlutafélög hafi verið
breytt í kjölfar ályktunar Tengsla-
nets III um konur í stjórnir fyr-
irtækja. Þá komi fram í stjórnarsátt-
mála núverandi ríkisstjórnar að
afnema beri launaleynd, en ályktun
um þetta var samþykkt á Tengsla-
neti II árið 2005.
500 konur sækja ráðstefnu
um Tengslanet kvenna
Morgunblaðið/Jim Smart
Kvenréttindakona Fræðikonan Germaine Greer var aðalfyrirlesari á síðustu Tengslanetsráðstefnu. Hún sést hér í
miðið ásamt forseta Íslands, Ólafi Ragnari Grímssyni, og Herdísi Þorgeirsdóttur, skipuleggjanda Tengslanetsins.
Vettvangur til að efla samstöðu kvenna og skapa frjóar umræður
Í HNOTSKURN
»Ráðstefnan Tengslanetkvenna er nú haldin í fjórða
sinn.
»Hún fer fram í Háskólanum áBifröst.
»Yfirskrift ráðstefnunnar erkonur og réttlæti.
»Stjórnandi og skipuleggjandiTengslanetsins frá upphafi
er dr. Herdís Þorgeirsdóttir pró-
fessor.
FJÖLMARGT verður á dagskrá
Tengslanets í ár, en yfirskrift ráð-
stefnunnar að þessu sinni er Konur
og réttlæti. Fjöldi kvenna af ýmsum
sviðum samfélagsins verður með
framsöguerindi í tengslum við meg-
inþemað.
Meðal þess sem þátttakendur
takast á hendur er ganga á Grá-
brók á morgun. Þegar á fjallið er
komið heldur Steinunn Sigurð-
ardóttir rithöfundur fjallræðu.
Þá verður haldið í rútum að
Hreðavatni þar sem framreiddur
verður kvöldverður við langeld og
þekktar konur úr stjórnmálum og
atvinnulífinu taka til máls.
Á föstudaginn verða haldnir fyr-
irlestrar aðalfyrirlesara á Bifröst
og að þeim loknum fara fram pall-
borðsumræður.
Efni pallborðanna eru mörg og
mismunandi. M.a. verður rætt um
kvenorkuna í atvinnulífinu, for-
eldra og fyrirvinnur, réttlæti og
pólitíska rétthugsun og nýjar leik-
reglur í þágu lýðræðis.
Ráðstefnunni lýkur síðdegis á
föstudag með móttöku hjá utanrík-
isráðherra.
Gengið á
Grábrók
AÐALFYRIRLESARI ráðstefn-
unnar í ár er Judith Resnik, pró-
fessor í lögum við Yale-háskóla.
Resnik hefur
skrifað um fem-
ínisma, dóm-
stóla og um
réttarríkið.
„Hún er sögð
vera mjög lif-
andi og
skemmtilegur
fyrirlesari,“
segir Herdís um
Resnik, sem út-
nefnd var
fremsti fræðimaður á sviði lög-
fræði í Bandaríkjunum árið 2008
af bandarísku lögmannasamtök-
unum. Erindi Resnik nefnist Jus-
tice in Jeopardy, eða Réttlæti
stefnt í voða.
Þá heldur fyrirlestur Maud de
Boer Buquicchio, annar fram-
kvæmdastjóra Evrópusambands-
ins. Hún er mjög mikill mann-
réttindasinni og heldur víða
framsögur um réttindi barna,
kvenna og um réttindi almennt.
Réttlæti
stefnt í voða
Judith
Resnik
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
BANDALAG háskólamanna lýsti í gær yfir
óánægju með þau vinnubrögð sem viðhöfð hafa
verið við yfirstandandi kjarasamningagerð af
hálfu samninganefndar ríkisins.
Guðlaug Kristjánsdóttir, formaður BHM,
segir gagnrýni fyrst og fremst beinast að því
að í samningaviðræðunum stilli samninga-
nefnd ríkisins viðsemjendunum upp við þá einu
valkosti að samþykkja eða hafna þeim samn-
ingum sem ríkið hefur gert við aðra. Annað
hvort beri þeim að gangast inn á samning eins
og þann sem gerður var við BSRB og SGS án
frekari útfærslu, eða að hafna því tilboði. Slík-
ur samningur þýddi umtalsverða kaupmáttar-
skerðingu fyrir félagsmenn aðildarfélaga
BHM.
Vilja fremur prósentuhækkanir
Aðildarfélög BHM eru 25 talsins og fara
hvert um sig með samningsumboð fyrir sína fé-
lagsmenn. Þau hafa falið BHM umboð til að
ræða sameiginleg málefni félaganna við samn-
inganefnd ríkisins.
„Bandalag háskólamanna túlkar þessi
vinnubrögð samninganefndar ríkisins sem yf-
irlýsingu um að aðkoma aðildarfélaga banda-
lagsins að samningaviðræðum sé óþörf. Banda-
lagið sættir sig ekki við að umboð aðildarfélaga
þess til samningagerðar sé virt að vettugi á
þennan hátt,“ segir í yfirlýsingu frá bandalag-
inu í gær.
Spurð um innihald samninganna sem BHM
gerði við BSRB, segir Guðlaug að þeir hafi
ekki mælst vel fyrir. Krónutöluhækkunin sem
boðin sé væri ávísun á kaupmáttarskerðingu
félagsmanna aðildarfélaga BHM. Aðstæðurn-
ar séu ólíkar hjá BHM og BSRB vegna mis-
munandi launauppbyggingar. Að sögn hennar
vilji félagsmenn yfirleitt leggja áherslu á pró-
sentuhækkanir fremur en krónutöluhækkanir.
BHM félögin fóru upphaflega fram á að samið
yrði til 11-12 mánaða en ríkið hefði eingöngu
viljað ræða samning til þriggja og hálfs árs.
Tilboðið ávísun á minni kaupmátt
 Bandalag háskólamanna mótmælir harðlega vinnubrögðum samninganefndar ríkisins
 „Bandalagið sættir sig ekki við að umboð aðildarfélaga þess til samningagerðar sé virt að vettugi“
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Ósátt BHM gagnrýnir ríkið fyrir að bjóða ein-
göngu samning eins og gerður var við BSRB.
Í HNOTSKURN
»Bandalag háskólamanna er samtök 25stéttarfélaga háskólamenntaðra starfs-
manna. Þar af semja 23 félög beint við rík-
ið.
»Um miðjan maí lýsti aðalfundur BHMyfir áhyggjum vegna þeirrar pattstöðu
sem samningaviðræður við ríkið væru
komnar í.
»Ríkið samdi við BSRB um 20.300 krónahækkun taxta. Að mati BHM myndi slík
hækkun leiða til skerðingar á kaupmætti.
ÁÆTLAÐ hefur verið að kjarasamningur rík-
isins við BSRB um 20.300 króna hækkun allra
launataxta frá 1. maí feli í sér um 9% með-
alhækkun launa félagsmanna í BSRB, sam-
kvæmt upplýsingum BHM. Að mati BHM
myndi slíkur samningur aðildarfélaga þess
þýða um 6% hækkun launa BHM-félaga vegna
þess að launaröðunin sé ólík á milli bandalag-
anna. Gangi spár um verðbólgu eftir myndu
þessar hækkanir leiða til rýrnunar á kaup-
mætti BHM-félaga á samningstímanum að
mati BHM. Stjórnvöld hafa ekki birt upplýs-
ingar um kostnað samninganna við BSRB og
Starfsgreinasambandið, þar sem enn hefur
ekki verið samið við mörg félög. Á almenna
vinnumarkaðinum er litið svo á að krónutölu-
hækkunin í BSRB-samningunum að við-
bættum hækkunum í styrktarsjóði o.fl. þýði að
meðaltali ríflega 10% hækkun á launakostnaði
ríkisins. Hjá SGS sé meðalhækkunin 7%.
Hækkunin
metin 9 til 10%