Skírnir - 01.01.1920, Blaðsíða 26

20
,Hvenær er Jón Arason fæddur?J
[Skírnir
öðrum, sem kann að hafa hvarflað líkt í hug og mér, þótt
eg minnist þess ekki, að hafa séð þessu máli hreyft nokk-
urstaðar.
I doktorsritgjörð sinni »Menn og mentir*, heflr dr.
Páll E. Olason sett fæðiugarár Jóns biskups, eins og al-
ment er gert, árið 1484, en jafnframt getið þess neðan-
máls1), að Árni Magnússon hafi á einum stað sett hann
fæddan árið 1480, »líklega þó eftir eigin ágizkan, þvi fyrst
hefir hann sett fæðingarárið 1484, og segir ennfremur
(nefnilega Árni Magnússon): »Hver veit nema Jón biskup
sé fyr fæddur, og það er líkara«. Dr. Páll Eggert Olason
rannsakar þetta ekkert nánar, og hafði þó þetta atriði
um aldur Jóns biskups allmikla þýðingu, eins og alt,, sem
snertir þennan mikla og merka mann.
Eg fór þvi útaf þessum ummælum Árna að athuga
þetta atriði nánar, og hef komist að þeirri niðurstöðu, eins
og hann, að Jón biskup hafi hlotið að vera fæddur nokkru
fyr, en alment er talið, einhverntíma á árunum frá 1474
— 78, og skal eg nú færa nánari rök fyrir þessu.
1. I æfisögu og ættbálk Jóns biskups, sem prentað er
í Biskupasögum Bókmentafélagsins, og sem dr. Páll E.
Ólason virðist hafa sannað, að síra Þórður Jónsson í Hít-
ardal sé höfundur að2 *), er þess getið á bls. 339, að Einar
ábóti á Munkaþverá Isleifsson, sem talinn er ömmubróðir
Jóns biskups, hafi boðið »heimulega “munkum og sessu-
nautum sínum, að .sinn bita skyldu gefa hver drengnum
Jóni, sem þar sníkti stundum«. Það má nú telja það
áreiðanlegt, að Einar ábóti ísleifsson hafi dáið fyrir far-
daga árið 14878), en það er óhugsandi, að drengur, sem
aðeins er orðinn rólfær, þriggja ára, eða ef til vill tæp-
lega það, eftir því hvenær á árinu Jón hefir fæðst, hafi
verið farinn að leggja það í vana sinn að fara sníkjuferð-
ir heim að klaustrinu, þó ekki sé langt milli Grýtu og
s) Menn og mentir, tls. 18.
2) Menn og mentir, bls. 10—12.
s) Fornbréfasafn VI, nr. 561, bls. 633—34.